ÖĞRETMEN ADAYLARININ ELEŞTİREL OKUMAYA YÖNELİK ÖZYETERLİK ALGILARI

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 12, 171 - 179, 16.11.2017

Bayram Aşılıoğlu , Fikriye Yaman

Öz

Bu araştırmanın temel amacı,
öğretmen adaylarının eleştirel okumaya yönelik öz-yeterlik algılarını çeşitli
değişkenler açısından incelemektir. Bu amaç doğrultusunda;  öğretmen adaylarının eleştirel okuma öz
yeterlik algıları cinsiyete, öğrenim görülen bölüme ve kitap okuma sıklığına
göre farklılaşmakta mıdır? Sorularına cevap aranmıştır. Araştırma tarama
modellerinden betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini 2015-2016 öğretim
yılı bahar döneminde Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi öğretmenlik
formasyonu programı öğrencileri, örneklemini, programa devam edenler arasından
rastgele seçilen 295 öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında Karabay
(2013) tarafından geliştirilen Eleştirel
Okuma Öz Yeterlik Algı Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin toplamı için Cronbach
Alpha güvenirlik katsayısı 0.91 olarak hesaplanmıştır. Ölçek, beşli Likert
tipinde hazırlanmış ve 41 maddeden oluşmaktadır. Verilerin analizinde SPSS
programı kullanılarak betimsel istatistik ve ikili grupların
karşılaştırılmasında T-testi, ikiden fazla grupların bulunduğu durumlarda ANOVA
kullanılmıştır. Anlamlı farklılığın olduğu durumlarda farkın kaynağını
belirlemek için ise Tukey testi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi 0.05 olarak
alınmıştır. Araştırmanın sonuçları şöyledir: Öğretmen adaylarının eleştirel
okumaya yönelik algı düzeyleri “genellikle” düzeyindedir. Öğretmen adaylarının
eleştirel okuma öz yeterlik algıları cinsiyet değişkenine göre kadın öğretmen
adayları lehine; öğrenim görülen bölüme göre de diğer bölümlere göre İmam Hatip
meslek dersleri öğretmenliği bölümü ve Felsefe grubu öğretmenliği bölümleri
lehine;  kitap okuma sıklıklarına göre
her zaman kitap okuyan öğretmen adayları lehine farklılaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel okuma, okuma, özyeterlik

Kaynakça

• Akaydın, Ş. & Çeçen, M. A. (2015). Okuma becerileriyle ilgili makaleler üzerine bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim. 40, 183-198.
• Altunsöz, D. (2016). Türkçe dersi 4.sınıf öğretim programlarının öğrencilerin eleştirel okuma becerilerini geliştirme açısından incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniverstesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Aşılıoğlu, B. (2008). Bilişsel öğrenmeler için eleştirel okumanın önemi ve onu geliştirme yolları. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 1-11.
• Aybek, B.& Aslan, S. (2015). Öğretmen adaylarının eleştirel okuma özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 4(4). 1672-1683.
• Aypay, A. (2010). Genel öz yeterlik ölçeğinin (GÖYÖ) Türkçeye uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 113-131.
• Coşkun, E.; Gelen, İ. & Öztürk, E., P. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme yeterlik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (12), 140-163.
• Ekinci, H. (2013). Öğretmen adaylarının özyeterlik algıları: resim, müzik ve beden eğitimi. Turkish Studies, 8/3, 189-196.
• Erişen, Y. & Çeliköz, N. (2003). Öğretmen adaylarının genel öğretmenlik davranışları açısından kendilerine yönelik yeterlilik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(4), 427-439.
• Freire, P. & Macedo, D. (1998). Okuryazarlık sözcükleri ve dünyayı okuma. S. Ayhan (Çev.). Ankara: İmge Yayınevi.
• Karabay, A. (2013). Eleştirel okuma öz yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies. 8(13), 1107-1122.
• Karadeniz, A. (2014). Eleştirel okuma öz-yeterlik algısı ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (1), 113-140.
• Karasak, N., Saracaloğlu, S. & Özelçi, S.Y. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz-yeterliklerine ilişkin algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9 (19), 405-422.
• Odabaşı, H., Odabaşı, Y. Z. & Polat, C. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9 (2), 431-465.
• Özensoy, A.U. (2012). Eleştirel okumaya göre düzenlenmiş Sosyal Bilgiler dersiyle ilgili öğrencilerin görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 187 - 202 . Uysal, İ. & Kösemen, S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2,2.
• Ülper, H. & Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. Türkish Studies, 7 (2), 1115-1131.
• Ünal, T. A. & Sever, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi. 2(6), 33-42.