FEN ALANI ÖĞRETMENLERİN ARAŞTIRMA SORGULAMAYA DAYALI ÖĞRETİME YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 16, 172 - 187, 30.12.2019

Şafak Uluçınar Sağır Dilek Açıkgöz

Öz

Fen öğretim programlarında araştırma sorgulamaya dayalı öğretim yaklaşımı
benimsenmiştir. Bu yaklaşımın sınıflarda etkili bir şekilde uygulanabilmesi fen
okuryazarı bireylerin yetiştirilmesi bakımından önemlidir. Bu araştırmanın
amacı fen alanı (fen bilgisi, fizik, kimya, biyoloji) öğretmenlerinin araştırma
sorgulamaya dayalı öğretim yaklaşımına yönelik tutumlarının belirlenmesidir.
Araştırma tarama modelinde olup çalışma grubunu 2018-2019 öğretim yılında
Yozgat ilinde ortaokul ve liselerde görev yapan fen branşından 185 öğretmen
oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Araştırma
Sorgulamaya Dayalı Öğretime Yönelik Öğretmen Tutum ölçeği
kullanılmıştır. Veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Araştırma
sonucunda öğretmenlerin tutumlarının orta düzeyin üzerinde olduğu tespit
edilmiştir. Öğretmen tutumlarında cinsiyet, branş, mesleki deneyim,
lisans/lisansüstü eğitim durumu, ders kitabı dışında kaynak kullanımına göre
anlamlı farklılık bulunmazken mesleki gelişim kursuna katılmalarına, fen
laboratuvarı kullanım sıklığına ve araştırma sorgulamaya dayalı öğretimi
uygulama sıklığına göre anlamlı fark bulunmuştur. Fen öğretmenlerinin araştırma
sorgulamaya dayalı öğretime yönelik tutumlarının geliştirilmesine yönelik
önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Araştırma sorgulamaya dayalı öğretim, öğretmen tutumları, fen eğitimi, fen branşı öğretmenleri

Kaynakça

• Asma L., Molen J.W., Aalderen-Smeets S. (2011) Primary teachers’ attitudes towards science and technology. In: Vries M.J.., Kuelen H.., Peters S., Molen J.W... (eds) Professional development for primary teachers in science and technology. International Technology Education Studies, 9, 89-105.
• Aydın, R. & Sağlam, G. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi.Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 257-294.
• Bahtiyar, A. & Can, B. (2016). Fen öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ile bilimsel araştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 42,47-58.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Benninga, J.S. Guskey, T. R. & Thornburg, K.R. (1981). The relationship between teacher attitudes and student perceptions of classroom climate. The Elementary School Journal 82 (1), 66-75 .
• Bulut, İ. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 14,13-24.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi, Ankara.
• Çapri, B. & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15) , 33-53. Demirbaş, M. & Yağbasan, R. (2006). Fen bilgisi öğretiminde bilimsel tutumların işlevsel önemi ve bilimsel tutum ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanma çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (2), 271-299.
• Demirel, N. & Ünişen, A. (2018). Öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (67), 997-1013.
• Durmaz,H., Dinçer, E.O. & Osmanoğlu,A. (2017). Bilim şenliğinin öğretmen adaylarının fen öğretimine ve öğrencilerin fene yönelik tutumlarına etkisi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 ( 2), 364-378.
• Duru, M. K., Demir, S., Önen, F. & Benzer, E. (2011). Sorgulamaya dayalı laboratuvar uygulamalarının öğretmen adaylarının laboratuvar algısına tutumuna ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 25-44.
• Earthman, G. & Lemasters, L. (2009). Teacher attitudes about classroom conditions. Journal of Educational Administration, 47 ( 3), 323-335.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının sınıf yönetimine yönelik tutum ve inanç kazanma düzeyine etkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (3), 167–182.
• Eskici, M. & Özen, R. (2018). Öğretmenlerin yapılandırmacı yaklaşıma ilişkin öz yeterlik algıları ile tutumları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (4), 2050-2070.
• Evrekli, E., İnel, D., Balım, A. G. & Kesercioğlu, T. (2009). Fen öğretmen adaylarına yönelik yapılandırmacı yaklaşım tutum ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6 (2), 134-152.
• Guskey, T. R. (1988). Teacher efficacy, self-concept, and attitudes toward the implementation of instructional innovation. Teaching and Teachers Education, 4 (1), 63-68.
• Günel, M., Memiş, K. E. & Büyükkasap, M. E. (2010). Yaparak yazarak bilim öğrenimi yaklaşımının ilköğretim öğrencilerinin fen akademik başarısına ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumuna etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35(155),51-62.
• İnaltekin, T. & Akçay, H. (2012). Fen ve teknoloji öğretmenliği adaylarının sorgulamaya dayalı fen öğretimi özyeterliklerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen ve Matematik Kongresi, Niğde üniversitesi, Niğde, 27-30 Haziran 2012.
• Karadağ, E., Deniz, S., Korkmaz, T. & Deniz, G. (2008). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı: Sınıf öğretmenleri görüşleri kapsamında bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (2), 383-402.
• Keselman, A. (2003). Supporting inquiry learning by promoting normative understanding of multivariable causality. Journal Of Research In Science Teaching, 40, 898-921.
• Kinay, İ., Elçiçek, Z. & Oral, B. (2015). Öğretmen adaylarının sınıf yönetimi yeterlikleri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 6 (19), 206-217.
• King, K., L. Shumow & S. Lietz. (2001). Science education in an urban elementary school: case studies of teacher beliefs and classroom practices. Science Education, 85, 89–110.
• Kula, Ş. G. (2009). Araştırmaya dayalı fen öğrenmenin öğrencilerin bilimsel süreç becerileri, başarıları, kavram öğrenmeleri ve tutumlarına etkisi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• MEB. (2006). İlköğretim 6,7,8. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Programı,TTKB, Ankara.
• Mıhladız, G. & Duran, M. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilime yönelik tutumlarının demografik değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 100-121.
• Muşlu Kaygısız, G., Benzer, E. & Uçar, M. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerine dayalı deney tasarımlarının değerlendirilmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(3), 467-483.
• National Research Council, NRC (2000). Inquiry and the national science education standards. National Academy Press, Washington, DC.
• Ocak, G. (2010). Yapılandırmacı öğrenme uygulamalarına yönelik öğretmen tutumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (3), 835-857.
• Oral, B. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15, 88-98.
• Önen, A.S., Altundağ, C. & Mustafaoğlu, F. M. (2017). Turkish science teachers’ attitudes towards the constructivist approach. Malaysian Online Journal of Educational Sciences, 5 (3), 69-82.
• Pedaste, M., Mäeots, M., Siiman, L. A., Jong, T., Riesen, S., Kamp, E., Manoli, C., Zacharia, Z. & Tsourlidaki, E. (2015). Phases of inquiry-based learning: definitions and the inquiry cycle. Educational Research Review, 14, 47-61.
• Pedaste, M. & Sarapuu, T. (2006). Developing an effective support system for inquiry learning in a web-based environment. Journal Of Computer Assisted Learning, 22(1), 47-62.
• Rimm-Kaufman, S. E. & Sawyer, L. B. E. (2004). Primary grade teachers’ self-efficacy beliefs, attitudes toward teaching, and discipline and teaching priorities in relation to the responsive classroom approach. Elementary School Journal, 104 (4), 321–341.
• Saracaloğlu, A., S., Yenice, N. & Özden, B. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlığına ilişkin öz yeterlik algıları ile fene yönelik tutumları arasındaki ilişki. International Journal Of New Trends İn Arts, Sports & Science Education,2 (1), 58-69.
• Sezer, Ş. (2018). Öğretmenlerin sınıf yönetimi tutumlarının öğrencilerin gelişimi üzerindeki etkileri: Fenomenolojik bir çözümleme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 33(2), 534-549.
• Sungur Gül, K. & Marulcu, İ. (2014). Yöntem olarak mühendislik-dizayna ve ders materyali olarak legolara öğretmen ile öğretmen adaylarının bakış açılarının incelenmesi. International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 9 (2), 761-786.
• Şahin, F. & Sağlamer Yazgan, B. (2013). Araştırmaya dayalı sınıf dışı laboratuar etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Sakarya University Journal of Education, 3 (3) ,107-122.
• Turkmen, L. (2013). In-service Turkish elementary and science teachers’ attitudes toward science and science teaching: A sample from Usak province. Science Education International, 24(4), 437–459.
• Ualesi, Y. & Ward, G. (2018). Teachers’ attitudes toward teaching science in a new zealand ıntermediate school. Australian Journal of Teacher Education, 43 (6), 35-49.
• Yılmaz, Z. & Karamustafaoğlu, S. (2015). Öğretmen adaylarının sorgulama becerilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 347-363.
• Young, T. (1998) Student teachers' attitudes towards sScience (STATS), Evaluation & Research in Education, 12 (2), 96-111.