Şanlıurfa’daki yem bitkileri eken çiftçilerin sosyo-ekonomik profilinin analizi

Yıl 2020, - Türkiye Ekonomisi I, 10 - 15, 31.03.2020

Mustafa Aydoğdu , İlay Aydoğdu Cenap Cevheri , Mehmet Reşit Sevinç , Nihat Küçük

Öz

Sürekli ve güvenli kaba yem üretiminin en önemli unsuru olan yem bitkileri, hayvansal üretimin güvencesi niteliğinde olup ülke ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada, Şanlıurfa’da yem bitkileri eken çiftçilerin sosyo-ekonomik profili belirlenerek analiz edilmiş ve buna bağlı olarak da yem bitkisi ekim alanlarının yaygınlaştırılabilmesi için öneriler geliştirilmiştir. Katılımcıların yem bitkisi üretim yılı ortalaması 8.27 yıl, tarımsal ortalama gelir ise 180.1 TL/dekar olup, bunun 79.42 TL’si yem bitkilerinden elde edilmektedir. Yem bitkisi üreticilerinin %44.1’i ticari hayvancılık yapmaktadırlar. Katılımcıların %61’i yem bitkisi desteğinden faydalanmakta olup, yem bitkisi üretmenin diğer ürünlere göre daha karlı olduğunu düşünenlerin oranı %34.2’dir. Yem bitkisi üreticisi olmaktan memnun olanların oranı %25.2’dir. Danışmanlık ücreti ödeme istekliliğine sahip olanların oranı %18.4 olup, ortalama ödeme isteklilikleri 27.57 TL/dekar/yıl olarak hesaplanmıştır. Bu miktar, yem bitkisi ekim alanlarının yaygınlaştırılması için yapılacak harcamalarda, ortak finansman olarak düşünülmelidir. Bu çalışma araştırmacılara, karar vericilere ve tarımsal politika uygulayıcılara faydalı bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yem Bitkileri, Sosyo-Ekonomik profil, Ödeme istekliliği, Şanlıurfa

Kaynakça

• Acar, Z., Sabancı, C.O., Tan, M., Sancak, C., Kızılşimşek, M., Bilgili, U., Ayan, İ., Karagöz, A., Mut, H., Aşçı, Ö.Ö., Başaran, U., Kır, B., Temel, S., Yavuzer, B.G., Kırbaş, R. ve Pelen, M.A., (2015) Yem Bitkileri Üretiminde Değişimler ve Yeni Arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, Ankara, Türkiye: 508-547.
• Aksu, N. ve Dellal, İ. (2016) Afyonkarahisar İlinde Yem Bitkileri Desteğinin Büyükbaş Hayvancılık Faaliyetleri ile İlişkisinin Değerlendirmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(1), 52-60. doi:10.29133/yyutbd.236430.
• Alçiçek, A., Kılıç, A., Ayhan, V. ve Özdoğan, M. (2020) Türkiye’de Kaba Yem Üretimi ve Sorunları. 21 Mart 2020 tarihinde http://zmo.org.tr/resimler/ekler/819fb9034f79627_ek.pdf adresinden erişildi.
• Altınbaş, G., Altınbaş, A. ve Çakmak, E. (2017). Yem Bitkisi Desteklerinin Yem Bitkisi Üretimine Etkisi (Sivas İli Örneği). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(2): 116-127. doi:10.13002/jafag4286.
• Aydogdu M.H., Karlı B., Yenigün K. ve Aydogdu M. (2015) Tarımsal Sulamalarda Ödeme İstekliliğinin Probit Model İle Belirlenmesi; Harran Ovası Örneklemesi. Dicle Üniversitesi, Mühendislik Dergisi, 7(2): 355-363.
• Aydogdu, M.H., Karli, B. Yenigun, K. ve Aydogdu, M. (2016) Evaluation of Farmers' Willingness to Pay for Water under Shortages: a case study of Harran Plain, Turkey. Journal of Environmental & Agricultural Sciences. 7:23-28.
• Aydoğdu, İ. (2018) Şanlıurfa’da Yetiştirilen Yem Bitkileri Üretim Oranının Hayvan Yetiştiriciliğine Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa, Türkiye.
• Aydogdu, M. H., Kucuk, N. (2018) General Analysis of Recent Changes in Red Meat Consumption in Turkey. IOSR Journal of Economics and Finance (IOSR-JEF), 9(6-IV): 1-8. doi: 10.9790/5933-0906040108.
• Aydoğdu M. H., Aydoğdu, İ. ve Cevheri, C. (2020) Analysis of Factors Affecting the Production of Forage Crops of Farmers: GAP-Şanliurfa Sampling of Turkey. H. Babacan and Y.A. Unvan (Eds), Academic Studies in Economics and Administrative Sciences (142-155). Cetinje: Montenegro.
• Bayram, N., (2015). Sosyal Bilimlerde SPSS ile Veri Analizi. 5. Baskı, Bursa: Ezgi Kitapevi.
• Binici, T., Zualuf, C. R., Özel, R., Sevinç, M. R. ve Işgın, T. (2013) Assessing Production Efficiency of Dairy Farms in Şanlıurfa Province, Turkey. Journal of Animal and Veterinary Advances, 12(5): 621-624.
• Çelikyurt, M. A., Kuzgun, M., Sayın, B., Taştekin, E. ve Cevher, C. (2017). Antalya İlinde Yem Bitkileri Üreten İşletmelerin Mevcut Durumu, Destekleme Uygulaması ve Üretici Görüşleri. 5. Uluslararası Katılımlı Toprak ve Su Kaynakları Kongresi, Kırklareli, Türkiye, pp. 1364-1373.
• Cevher, C. ve Karakurt, E. (2010) Mera Islah Çalışması Yürütülen Köylerde Yem Bitkisi Üretimini Arttırmaya Yönelik Yayım Çalışmasının Değerlendirilmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 19 (1-2):17-23.
• Cevheri, C. ve Polat, T. (2009) Şanlıurfa’da Yem Bitkileri Tarımının Dünü, Bugünü ve Yarını. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1), 63-76.
• Dölekoğlu, C. Ö. (2003) Tüketicilerin İşlenmiş Gıda Ürünlerinde Kalite Tercihleri, Sağlık Riskine Karşı Tutumları ve Besin Bileşimi Konusunda Bilgi Düzeyleri (Adana Örneği), Ankara: TEAE, Yayın No: 105, Ankara.
• Maç, H. (2013) Yem Bitkileri Üretim Desteği Politikasının Değerlendirilmesi: Konya İli Ereğli İlçesi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, Türkiye.
• Özkan, U. ve Demirbağ, N. Ş. (2016) Türkiye’de Kaliteli Kaba Yem Kaynaklarının Mevcut Durumu. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 9(1), 23-27.
• Sabancı, C.O., Baytekin, H., Balabanlı, C. ve Acar, Z. (2012) Yem Bitkileri Üretimin Artırılması Olanakları. 15.05.2019 tarihinde http://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/7e77c835af3d2a8_ek.pdf adresinden erişildi.
• Sancak, C. (2017). Yem Bitkileri, Çayır ve Mera, Açık Ders Notları. 19.10.2018 tarihinde https://acikders.ankara.edu.tr/ (ziraat Fakültesi>Tarla Bitkileri Bölümü) adresinden erişildi.
• Sayar, M. S., Anlarsal, A. E. ve Basbağ, M. (2010) Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Yem Bitkileri Tarımının Mevcut Durumu Sorunları ve Çözüm Önerileri. HR.Ü.Z.F. Dergisi, 14(2): 59-67.
• Saygı, Y. D. ve Alarslan, Ö. F. (2012) Kaba Yem Destekleme Uygulamalarının Yozgat Yöresi Süt Sığırı Yetiştiriciliğine Etkileri. Vet Hekim Der Derg, 83(2), 25-35.
• Sevinç, G. ve Binici, T. (2016) Kırsal Alanda Sosyal Destek Projesi (Kasdep) Kapsamında Kurulan Damızlık Sığır Yetiştiriciliği Kooperatiflerinin Genel Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri (Şanlıurfa Örneği). Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(3): 214-222.
• Şengül, S. (2002) Türkiye’de Kentsel ve Kırsal Kesimde Gelir Gruplarına Göre Gıda Talebi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (1): 257-282.
• Yolcu, H. ve Tan, M. (2008): Ülkemiz Yem Bitkileri Tarımına Genel Bir Bakış. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14(3): 303-312.
• TEPGE. (2018) TEPGE, Tarım Ürünleri Piyasası, Kırmızı Et. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü. 26.11.2018 tarihinde https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasalar%C4%B1/2018Ocak%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Raporu/2018Ocak%20K%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1%20Et.pdf adresinden erişildi.
• TOB, (2018) Türkiye’de Çayır ve Mera Alanları. 18.10.2018 tarihinde https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Cayir-Mera-ve-Yem-Bitkileri adresinden erişildi.
• TUİK, (2018a) Türkiye'de Canlı Hayvan Sayıları. 18.10.2018 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=101&locale=tr adresinden erişildi.
• TUİK, (2018b) Türkiye’de Yem Bitkisi Ekim Alanları. 18.10.2018 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001 adresinden erişildi.
• TUİK, (2018c) Şanlıurfa İli Canlı Hayvan Sayıları.18.10.2018 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=101&locale=tr adresinden erişildi.
• ZMO, (2018) Chamber of Agricultural Engineers, Livestock Report-2018 in Turkey. 18.10.2018 tarihinde http://www.zmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=29946&tipi=17&sube=0 adresinden erişildi.