Sosyal Bilgiler Öğretmen Adayları İçin Problem Çözme Becerileri Testinin Geliştirilmesi (Pilot Uygulama Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması)

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 3, 234 - 242, 31.12.2024

Kadir Çelik , Hakkı Yazıcı , Nuray Kurtdede Fidan

Öz

Araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmen adaylarının problem çözme becerilerini belirlemek için problem çözme becerileri testi geliştirmektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye de iki farklı üniversitede eğitim gören 66 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Problem çözme becerileri testinin geliştirilmesi aşamasında ilk olarak konu alanı uzmanlarla görüşülmüş ve alanyazın taraması yapılmıştır. PISA, TİMS gibi ulusalar arası sınav soruları ile ALES, KPSS, TYT, AYT ve LGS gibi ulusal sınav soruları incelenmiştir. İlk aşamada 50 tane çoktan seçmeli soru hazırlanmış ve kapsam geçerliliğinin tespiti için dört öğretim üyesi, dört öğretim elemanı ve beş sosyal bilgiler öğretmeni olmak üzere toplam 13 uzmanın görüşü alınmıştır. Uzman görüşleri sonucunda problem çözme becerileri testindeki soruların bazıları düzeltilmiş, bazıları ise testten çıkarılarak soru sayısı 38’e düşürülmüş ve uygulama için hazır hale getirilmiştir. Uygulamada 38 çoktan seçmeli sorudan oluşan test 66 kişiye uygulanmış ve madde analizleri yapılmıştır. Uygulamada testin ortalama güçlük indeksi 0.56; ortalama ayırt edicilik indeksi 0.48 bulunmuştur. Ayırt ediciliği 0.30 ve altı maddelerin testten çıkartılmasına karar verilmiştir. Testin KR-20 güvenirlilik katsayı değeri 0.92 bulunmuştur. Yapılan madde analizleri sonucunda 21 maddeden oluşan geçerli ve güvenilir problem çözme becerileri testi geliştirilmiştir. Geliştirilen testin daha geniş bir örneklem grubu üzerinde uygulanması ile daha güvenilir ve geçerli bilgiler elde edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, geçerlilik, güvenirlik, Problem çözme testi

Development of a Problem-Solving Skills Test for Social Studies Teacher Candidates (Pilot İmplementation Validity and Reliability Study)

Öz

The aim of the research is to develop a problem-solving skills test to determine the problem-solving skills of social studies teacher candidates. The survey model, one of the quantitative research methods, was used in the research. The study group of the research consists of 66 social studies teacher candidates studying at two different universities in Türkiye. During the development of the problem-solving skills test, firstly experts in the field were interviewed and a literature review was conducted. International exam questions such as PISA, TİMS and national exam questions such as ALES, KPSS, TYT, AYT and LGS were examined. In the first stage, 50 multiple-choice questions were prepared and the opinions of a total of 13 experts, including four faculty members, four instructors and five social studies teachers, were taken to determine content validity. As a result of expert opinions, some of the questions in the problem-solving skills test were corrected and some were removed from the test by reducing the number of questions to 38 and were made ready for application. In practice, the test consisting of 38 multiple-choice questions was administered to 66 people and item analyzes were performed. In practice, the average difficulty index of the test was 0.56, and the average discrimination index was found to be 0.48. It was decided to remove the items that have 0.30 discrimination value and below from the test. The KR-20 reliability coefficient value of the test was found to be 0.92. As a result of the item analysis, a valid and reliable problem-solving skills test consisting of 21 items was developed. More reliable and valid information can be obtained by applying the developed test on a larger sample group.

Anahtar Kelimeler

Social studies, problem solving skills test, validity, reliability

Kaynakça

• Açıkgöz, K.Ü. (1996). Etkili öğrenme ve öğretme. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
• Aydoğan, Y., Ömeroğlu, E., Büyüköztürk, Ş., & Özyürek, A. (2012). Problem çözme becerileri ölçeği. Ankara: Karaca Eğitim Yayınları.
• Arslan, A. (2012). 6 yaş grubu çocuklarda genel problem çözme becerilerini değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Bademci, V. (2011). Kuder-Richardson 20, Cronbach’ın alfası, Hoyt’un varyans analizi, genellenirdik kuramı ve ölçüm güvenirliği üzerine bir çalışma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 173-193.
• Baykul, Y. (2000). Eğitimde ve psikolojide ölçme: klasik test teorisi ve uygulaması. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Beanland, C., Schneider, Z., LoBiondo-Wood, G., & Haber, J. (1999). Nursing research: Methods, critical appraisal and utilization. (Ist Australian ed.) Harcourt Brace & Company.
• Binbaşıoğlu, C. (1987). Eğitim psikolojisi. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Bingham, A. (1983). Çocuklarda problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi. F. Oğuzkan (Çev.). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cohen, L. & Manion, L. (1998). Research methods in education. Routledge.
• Cüceloğlu, D. (1997). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çam, E. (2019). Robotik destekli programlama eğitiminin problem çözme becerisi, akademik başarı ve motivasyona etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi. Sakarya.
• Çınar, O., Hatunoğlu, A. & Hatunoğlu, Y. (2009). Öğretmenlerin problem çözme becerileri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 215-226.
• Çoban, A. (2014). Probleme dayalı öğrenme. B. Oral (Ed.), Öğrenme öğretme kuram ve yaklaşımları içinde (s. 479-508). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çoban, H. ve Tezci, E. (2019, Kasım). Ortaokul 6. sınıf öğrencileri için problem çözme başarı testinin geliştirilmesi. (Bildiri sunumu). 1. ICHES uluslararası insani bilimler ve eğitim bilimleri kongresi, İzmir.
• Dağlı, A. (2004). Problem çözme ve karar verme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 3(7), 41-49.
• Dewey, J. (1997). How we think. New York: Prometheus Books.
• Dora, S. (2003). Sosyal problem çözme envanteri (revize edilmiş formu)'nin Türkçe'ye uyarlanması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Duman, B. (2009). Neden beyin temelli öğrenme. Ankara: Pegem Akademi.
• Erden, S., & Yalçın, V. (2021). Probleme dayalı öğrenme yaklaşımına göre hazırlanan okul öncesi stem etkinliklerinin problem çözme becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(3), 1239-1250.
• Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2006). How to desing and evaluate research in education. New York: McGaw-Hill International Edition.
• Glassman, W. E. & Hadad, M. (2009). Approaches to psychology. Berkshtere: McGraw Hill Education.
• Gürsoy, S. E. & Çeliköz, N. (2021). İlkokul ikinci sınıf öğrencileri için problem çözme ölçeği geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15(36), 128-163.
• Haladyna, T. M. (1999). Developing and validating multiple-choice test items. Lawrence Erlbaum.
• Ilgın, H., & Arslan, D. (2012). Türkçe dersinde metinlerle problem çözme öğretiminin öğrencilerin problem çözme becerilerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 157-176.
• Işıksolu Aysel, Y., & Tok, E. (2022). 60- 72 aylık çocukların öz-düzenleme becerileri, sosyal yetkinlik davranışları ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnternational Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 13(48), 464-484.
• Kalaycı, N. (2001). Sosyal bilgilerde problem çözme ve uygulamalar. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın.
• Karasar, N. (2023). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın.
• Karip, E. (2015). Çatışma yönetimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-184.
• Kutlu, O. (2008). Madde ve test istatistikleri. G. Başol (Ed.), Eğitimde ölçme ve değerlendirme içinde (s. 138-151). İstanbul: Lisans Yayınevi.
• Lazakidou, G. & Retalis, S. (2010). Using computer supported collaborative learning strategies for helping students acquire self-regulated problem-solving skills in mathematics. Computer and Education Journal, 54, 3-13.
• Linn, R. & Gronlund, N. (2000). Measurement and assessment in teaching. Prentice Hall.
• MEB, (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Programı. https..//müfredat.meb.gov.tr
• Messick, S. (1993). Validity. In R.L. Linn (Ed.), Educational measurement (3rd ed.) (13- 103). Phoenix: American Council on Education/Macmillan Publishing.
• Oğuz, V., & Köksal Akyol, A. (2015). Problem çözme becerisi ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 105-122.
• Ömeroğlu, E., Büyüköztürk, Ş., Aydoğan, Y., & Özyürek, A. (2010). Beş yedi yaş grubu çocuklar için problem çözme ölçeği geliştirme süreci (Bildiri sunumu). II. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Antalya.
• Reys, R. E., Lindquist, M. M., Lambdin, D. V. & Smith, N. L. (2009). Helping children learn mathematics. Wiley.
• Schunk, D. H. (2009). Öğrenme teorileri eğitimsel bir bakışla. (Çev. Ed. M. Şahin). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Sezgin, E. (2011). Problem çözme becerileri ölçeğinin geliştirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Sönmez, V. (2008). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Stevens, M. (1998). Sorun çözümleme. (Çev. A. Çimen). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Şanlı, N. (2005). Çocukların problem çözme becerisini geliştirmek için. Çoluk Çocuk Aylık Anne Baba Eğitim Dergisi, 52, 20-22.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın.
• Tekin, H. (2000). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınları.
• Tezci, E. (2016). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Tracy, L. & Gibson, B. A. (2005). Development of an instrument to assess student attitudes toward educational process in an undergraduate core curriculum. (Unpublished PhD Thesis). Univercity of Arkansas. Arkansas.
• Turgut, F. M., & Baykul, Y. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Ünsal, Y. (2010). Problem çözmedeki anlam karmaşası. Eğitişim Dergisi. 28, 1-5.
• Varış, Z. (2008). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin bilgi teknolojileri okuryazarlık düzeyleri ve bunları kullanma durumlarının belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi. Ankara.
• Yılmaz, E. (2016). 48-72 aylık çocuklara yönelik Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeğinin geliştirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi. İstanbul.
• Yılmaz, E., Ural, O., & Güven, G. (2018). 48-72 aylık çocuklara yönelik sosyal problem çözme becerileri ölçeğinin geliştirilmesi ve geçerlik-güvenirlik analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(3), 641-652.