YENİ SOSYAL EKONOMİ ANLAYIŞINDA İŞ GÜCÜ TERCİHİNDE BİLİŞSEL BECERİLER VE KADIN İŞGÜCÜ PERSPEKTİFİNDE BÜYÜME: TÜRKİYE DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 157 - 175, 30.06.2022

Melahat Batu Ağırkaya

https://doi.org/10.46737/emid.1119982

Öz

Bu çalışmada yeni sosyal ekonomi anlayışında iş gücü tercihlerinde bilişsel beceriler ve kadın işgücü sorunsalının Türkiye ekonomik büyümesindeki yerinin belirlenmesi ve sonuçlarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma, Türkiye istatistik Kurumu (TUİK) veri tabanı ile Eurostat veri tabanı 2015-2019 ve 2008-2020 dönemlerine ilişkin veriler ışığında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada daha çok son 5 yıllık süreçte gelinen durumun belirlenmesi ve değişimlerin vurgulanması amaçlanmıştır. Temel istatistiki göstergeler eşliğinde kadın çalışanların eğitim durumu için Türkiye’deki mevcut yapı ayrı değerlendirilmiş, bunun yanı sıra Türkiye ve AB 27 ülke gurubu için sadece eğitimin etkileri karşılaştırılmıştır. Bununla birlikte önemli parametrelerin ölçülmesinde temel araçlar olarak; işveren olarak kadın çalışanlar, işgücüne katılımı, tarım ve tarım dışı sektörlerde kayıt dışılıkları ve aile işçisi olarak çalışanların istihdam içindeki oranı bakılmıştır. Ayrıca yarı-zamanlı çalışanlar, mesleki guruplarına göre istihdam edilme konumları ile 3 yaşın altında çocuğu olan/olmayan kadın çalışanlar gibi değişkenlere bakılarak durum değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Türkiye’de yüksekokul, fakülte ve yüksek lisans ve doktora mezunu kadın sayısının giderek artış gösterdiği ve Türkiye’nin AB 27 ülke gurubuna nazaran bu anlamda daha ilerde olduğu görülmüştür. Kadın işgücünün son yıllarda eğitim düzeyinin artmasıyla çok daha farklı iş kollarında istihdam edildiği görülmektedir. Genellikle kadınların tarım ve yarı zamanlı ev tipi işlerde çalışma hayatında yer aldığı görülmesine rağmen bilişsel becerileri nedeniyle de daha çok hizmet sektöründe yoğunlaştıkları görülmüştür. Söz konusu çalışma alanları nedeniyle işgücüne katılım oranı içinde son beş yılda kadın sayısının erkeklerin yarısına kadar ulaşması kanıtlar nitelikte olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Kurumsal İktisat, Yeni Sosyal Ekonomi, İş Gücü Tercihleri, Kadın İstihdamı, Ekonomik Büyüme

WITHIN THE NEW SOCIAL ECONOMY APPROACH, PREFERENCES IN LABOR FORCE SUPPLY, AND ECONOMIC GROWTH FROM THE PERSPECTIVE OF WOMEN'S EMPLOYMENT PROBLEMS: AN ASSESSMENT OF TURKEY

Öz

In this study, it is aimed to determine the place of cognitive skills in labor force preferences and the problem of female labor force in Turkey's economic growth in the new social economy understanding and to reveal its results. The study was carried out in the light of the data of the Turkish Statistical Institute (TUIK) database and the Eurostat database for the periods 2015-2019 and 2008-2020. In the research, it is aimed to determine the situation reached in the last 5 years and to emphasize the changes. In the light of basic statistical indicators, the current structure in Turkey for the training status of women employees was evaluated separately, and only the effects of training were compared for Turkey and the EU 27 country groups. However, as basic tools in measuring important parameters; female employees as employers, labor force participation, informality in agricultural and non-agricultural sectors and the employment ratio of employees as family workers were examined. Besides, a situation assessment was made by considering variables such as part-time working, employment according to the occupational categories, and having children under three years old. As a result of the study, it was observed that the number of colleges, faculties, master's and doctoral graduates in Turkey is gradually increasing and Turkey is ahead in this sense compared to the EU 27 country group.While women have been observed to work usually in agriculture and part-time housework, they concentrate more on the service sector due to their cognitive skills. Depending on the working fields of women, it can be said that the labor force participation rate of women has reached half that of men in the last five years.

Anahtar Kelimeler

New Institutional Economy, New Social Economy, Workforce Preferences, Women, Economic Growth

Kaynakça

• Alp , G., & Aksoy, B. (2021). Bilim, Teknoloji ve Kadın: Çalışmanın Geleceğine Dair Bir Değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1), 248-264.
• Aşçı, H. (2012). Eğitim İstihdam İlişkisini Açıklayan Kuramlar Çerçevesinde Savunma Sanayi İşletmelerinde İşgücü Piyasası Analizi. Ankara: Kara Harp Okulu Savunma Sanayi Enstitüsü.,
• Aytaç , S., Sevüktekin , M., Işığıçok , Ö., & Bayram, N. (2002). Çağdaş Sanayi Merkezlerinde Kadın İşgücü Konumu: Bursa Örneği. Ankara: TİSK.
• Baliamoune-lutz , M., & McGilivray, M. (2007). Gender Inequality and Growth in Sub-Saharan Africa and Arab Countries. Turin: ICER.
• Berber , M., & Eser, B. (2008). Türkiye'de Kadın İstihdamı: Ülke Ve Bölge Düzeyinde Sektörel Analiz. "İş,Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(2), 2-16.
• Biçerli, M. (2017). Çalışma Ekonomisi ( 4.Baskı b.). İstanbul: Beta Yayınları.
• Blau , F., & Kahn , L. (2017). The Gender Wage Gap: Extent, Trends, and Explanations. Journal of Economic Literature, 55(3), 789–865.
• Bozkaya , G. (2013). Kadınların İşgücüne Katılımını Belirleyen Faktörler: Türkiye Üzerine Bir Analiz. Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 69-89.
• Büyüknalbant , T. (2009). İktisadi Açıdan Kadın İşgücü İstihdamı ve Sorunları: Kayseri Örneği. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çetin, T. (2012). Yeni Kurumsal İktisat. Sosyoloji Konferansları, 0(45 ), 43-73.
• Çelik, K. (2015). Genel Ekonomi (6. Baskı b.). Trabzon: Celepler Matbaacılık Basın Yayın Dağıtım.
• Çitci, O. (1982). Kadın Sorunu ve Türkiye’de Kamu Görevlisi Kadınlar. Ankara: Sevinç Matbaası.
• Çolak , Ö., & Kılıç, C. (2001). Yeni Sanayileşen Bölgelerde Kadın İşgücü Arzı: Şanlıurfa Örneği. İstanbul.: TİSK.
• Coase, R. (1984). The New Institutional Economics . Journal of Institutional and Theoretical Economics(140), 229-231.
• Cooper , A., & Artz, K. (1995). Determinants of Satisfaction for Entrepreneurs. Journal of Business Venturing, 10(6), 439-457.
• Doğan, Z., & Kurt, Ü. (2016). Yeni Kurumsal İktisadın Dalları. Journal of Life Economics, 3(1), 115-130.
• Ekmekçi , Y. (2004). Türkiye'de Kadın İşgücünün Gelişimi ve Çalışma Yaşamında Karşılaştıkları Engeller. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• England, P., Gornick , J., & Shafer , E. (2012). Women’s Employment, Education and the Gender Gap in 17 Countries. Monthly Labor Review(95), 3-12.
• Erdut, T. (2005). İşgücü Piyasasında Enformelleşme ve Kadın işgücü. Çalışma ve Toplum Dergisi, 3(6), 33-55.
• Esen, Ş. (2006). Kadın Girişimcilik ve Konya İlinde Kadın Girişimcilik Profil Üzerine Bir Uygulama. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitisü.
• Eser, K., & Gökmen , Ç. (2009). Beşeri Sermayenin Ekonomik Gelişme Üzerindeki Etkileri: Dünya Deneyimi ve Türkiye Üzerine Gözlemler . Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1(2), 41-56.
• F. Rebollo-Sanz , Y., & De la Rica, S. (2020). Gender Gaps in Skills and Labor market Outcomes: Evidence from the PIAAC. Rev Econ Household, 2-24. doi:https://doi.org/10.1007/s11150-020-09523-w
• Fagan, C., Norman, H., Mark , S., Maria , C., & Menendez , G. (2014). In Search of Good Quality PartTime Employment. Geneva: ILO.
• Gustafsson, S., & Jacobsson , R. (1985). Trends in Female Labor-Force Participation in Sweden. Journal of Labor Economics, 3(1), 256- 274.
• Günsoy, G., & Özsoy, C. (2012). Türkiye’de Kadın İşgücü, Eğitim ve Büyüme İlişkisinin VAR Analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 49(568), 21-40.
• Gürol , M. (2007). Türkiye’de İş Yaşamındaki Kent Kadınının Açmazı: Kariyer-Aile İkilemi. Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi Yerel Ekonomiler Özel Sayısı, 144-15.
• Hanushek, E., & Woessmann , L. (2008). The Role of Cognitive Skills in Economic Development. Journal of Economie Literature, 46(3), 607-66.
• ILO. (2021). Domestic workers. .https://www.ilo.org/global/topics/domestic-workers/who/lang--en/index.htm adresinden alındı
• İnce, M. (2010). Kadın İstihdamı ve Kadın İşgücüne Olan Talep Türkiye Örneği. Afyon.: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İpek Yolu Kalkınma Ajansı. (2011). Kadın istihdamı. Gaziantep.
• Ironmonge, D. (2000). Household Production and the Household Economy. Melbourne: The University of Melbourne.
• Işığıçok, Ö. (2005). XXI. Yüzyılda İstihdam ve İnsana Yakışır İş. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Karabıyık, İ. (2012). Türkiye’de Çalışma Hayatında Kadın İstihdamı. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 32(1), 231-260.
• Kherallah, M., & Kirsten, J. (2001). The New Institutional Economics: Applications for Agriculture Policy Research in Developing Countries. Washington: International Food Policy Research Institute.
• Kılıçbay, A. (1973). İktisadın Prensipleri. İstanbul : İ.Ü. İktisat Fakültesi Yayını.
• Koray, M. (1992). Çalışma Yaşamında Kadın Gerçekleri. Amme İdaresi Dergisi, 25(1), 75-90.
• Korkmaz, M., Alacahan , N., Cesim , D., Yücel, A., & Aras, G. (2013). Türkiye’de Kadın İstihdamının Amerika Birleşik Devletlerindeki Kadın İstihdamı ile Karşılaştırılması. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic , 8(9), 1845-1863.
• Kuruvilla, S., & Erickson, C. (2002). Change and Transformation in Asian Industrial Relations. A Journal of Economy and Society, 41 (2), 171-227.
• Langlois, R. (1986). Economics as a Process: Essays in the New Institutional Economics. Cambridge: Cambridge University Press.
• Lenchman, E., & Kaur, H. (2015). Economic Growth and Female Labor Force Participation-Verifying the U-Feminization Hypothesis. New Evidence for 162 Countires over the Period 1990-2012. Economics and Sociology, 8(1), 246-257.
• Lewbel, A., & Chiappori, P. (2014). Gary Becker’s A Theory of the Allocation of Time. The Economics Journal(125), 410-442.
• Luci, A. (2009). Female Labour Market Participation and Economic Growth. International Journal of Innovation and Sustainable Development, 4( 2/3), 97-108.
• Makal, A. (2010). Türkiye’de Erken Cumhuriyet Döneminde Kadın Emeği. Çalışma ve Toplum Dergisi(2), 13-39.
• Maurizio, R. (2016). Non-Standard Forms of Employment in Latin America: Prevalence, Characteristics and Impacts on Wages. Geneva: ILO.
• Mınnıtı, M., & Arenıus, P. (2003). Women In Entrepreneurship, The Entrepreneurial Advantage Of Nations . First Annual Global Entrepreneurship Symposium United Nations Headquarters.
• Nabli, M., & Nugent, J. (1989). The New Institutional Economics and Its Applicability to Development. World Development, 17 (9), 1333-1347.
• OECD. (2017). Policy Brief on Women’s Entrepreneurship. doi:doi:10.2767/50209
• O'Hara, P. (1999). New Household Economy. Entry for the Encyclopedia of Political. London: Routledge.
• Önel, N. (2006). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İş-Aile ÇatışmasınınÇalışan Kadının Aile İçi İlişkileri Üzerine Etkileri. Sakarya: Sakarya Ünüiversitesi Sosyal Bilimler Ensitiüsü.
• Özdemir, S., Ersöz , H., & Sarıoğlu, İ. (2006). İşsizlik Sorununun Çözümünde KOBİ’lerin Desteklenmesi. İstanbul: İTO Yayınları.
• Önder, N. (2013). Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü,. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 1(1), 35-61.
• Özer, M., & Biçerli , K. (2003). Türkiye'de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 55-85.
• Pollak, R. (2002). Gary Becker’s Contributions to Famıly and Household Economics. Cambridge: NBER.
• Shimada, H., & Higuchi, Y. (1985). An Analysis of Trends İn FemaleLabor-Force Participation İn Japan. Journal of Labor Economics, 3(1), 355-374.
• Taylor, L., & Ömer, Ö. (2020). Where do Profits and Jobs Come from? Employment and Distribution in the US Economy. Review of Social Economy, 78(1), 98-117. doi: DOI:10.1080/00346764.2019.1672883
• Tansel, A. (2002). İktisadi Kalkınma ve Kadınların İşgücüne Katılımı: Türkiye’den Zaman-Serisi Kanıtları ve İllere Göre Yatay Kesit Kestirimleri. Ankara: ERC.
• Terjesen, S., & Ernesto, A. (2010). Ernesto Female Entrepreneurship in Latin America and the Caribbean: Characteristics, Drivers and Relationship to Economic Development. European Journal Of Development Research, 22, 313–330.
• Toksöz, G. (2009). Kriz Koşullarında Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden işgücü Piyasaları Raporu. Ankara: ILO Ofisi.
• TUİK. (2021). 4 25, 2021 tarihinde 2014-2019 https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1068. adresinden alındı
• Yetim, N. (2002). Sosyal Sermaye Olarak Kadın Girişimciler: Mersin Örneği. Ege Akademik Bakış Dergisi, 2(2), 79 - 92.
• Yetim, N. (2002). Sosyal Sermaye Olarak Kadın Girişimciler: Mersin Örneği. Ege Akademik Bakış Dergisi, 2(2), 79 - 92.
• Yılmaz, A., Bozkurt , Y., & İzci, F. (2008). Kamu Örgütlerinde Çalışan Kadın İşgörenlerin Çalışma Yaşamlarında Karşılaştıkları Sorunlar Üzerine Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 89-114.