Okul Yöneticilerinin Kendi Mesleki Gelişimleri ve Okulu Geliştirmeye Yönelik Liderlik Davranışlarına İlişkin Görüşleri

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 205 - 224, 31.03.2018

Soner Polat , Celal Teyyar Uğurlu Mualla Bilgin Aksu

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin kendi mesleki gelişimleri ve okulu geliştirmeye yönelik liderlik davranışlarına ilişkin görüşlerini incelemektir. Bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik desende yapılmıştır. Çalışma grubu, kabul edilen iki ölçüt doğrultusunda bir amaçlı örneklem tekniği olan maksimum çeşitlilik ile belirlenmiş 12 lise yöneticisinden oluşmaktadır. Okul yöneticilerinin seçiminde kullanılan ölçütler en az üç yıldır yönetici olarak görev yapmak ve farklı okul türlerinde çalışıyor olmaktır. Bu çalışmada veriler yarı-yapılandırılmış bir görüşme formu ile toplanmış, analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Görüşme soruları araştırmacılar tarafından, araştırma soruları doğrultusunda belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, okul yöneticilerinin mesleki gelişimi alanyazındaki tanımlara benzer biçimde tanımladıkları ortaya çıkmıştır. Yöneticilerin “mesleki gelişim ihtiyaç alanları” yönetim bilgisi, kişisel gelişim, teknik yeterlik ve okul-çevre ilişkileri olmak üzere dört alt tema altında toplanmıştır. Yöneticilerin mesleki gelişimlerini yayınlar, toplantılar, kaynak kişiler ve akademik çalışmalar yolu ile sağladıkları saptanmıştır. Yöneticilerin mesleki gelişimlerinin sürdürülebilirliğini sağlamak için de meslektaş dayanışmasını vurgulamışlardır. Yöneticilerin mesleki gelişimin bir parçası olarak okul geliştirmeye liderlik etme davranışları yönetişim, kişisel gelişim ve etkileme olmak üzere üç alt temada toplanmıştır. Ancak, bu araştırma gerek deseni gerekse katılımcıları bakımından birtakım sınırlılıklara sahiptir. Bu nedenle, gelecekte daha kapsamlı araştırmalar önerilir.

Anahtar Kelimeler

okul yöneticisi, mesleki gelişme, okul geliştirme

Kaynakça

• Avalos, B. (2011). Teacher professional development in teaching and teacher education over ten years. Teaching and Teacher Education, 27(1), 10-20.
• Aydın, İ. (2005). Öğretimde denetim. Ankara: PegemA.
• Aydın, M. ( 2000). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
• Aydın, M. (1987). Bir hizmet içi eğitim olarak denetim. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 241-249.
• Bozok, A., Yıldırım, M. C. ve Demirtaş, M. C. (2011). Öğretmenlerin mesleki gelişimi için alternatif bir model. Meslektaş gözlemi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 65-84.
• Bümen, N. T., Ateş, A., Çakar, E., Ural, G. ve Acar, V. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: Sorunlar ve öneriler. Milli Eğitim, 41(194), 31-50.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L. A. (2015). Nitel ve karma yöntem araştırmaları. M. Sever, (Çev.). A. Aypay (Ed). Araştırma yöntemleri desen ve analiz içinde (ss. 400-433). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Cohen, D. K., & Hill, H. C. (2000). Instructional policy and classroom performance. The mathematics reform in California. Teachers College Record, 102 (2), 294–343.
• Çelikten M., Şanal M. ve Yeni Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), 207-237.
• Çetin, K. ve Yalçın, M. (2002). MEB yönetici eğitimi programlarının değerlendirilmesi. 21. Yüzyıl EğitimYöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu Bildiriler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınlanmayın No: 191.
• Dey, I. (1993). Qualitative data analysis: a user-friendly guide for social scientists. London: Routledge.
• Drage, K. (2010). Professional development: Implicationsfor Illinois career technical educataion teachers. Journal of Careerand Technical Education. 25 (2), 27-37.
• Ersoy, A. F. (2016). Fenomenoloji. Saban, A. ve Ersoy, A. (Edt.), Eğitimde nitel araştırma desenleri. (ss. 51- 110). Ankara: Anı.
• Evans, L. (2014). Leadership for professional development and learning: Enhancing our understanding of how teachers develop. Cambridge Journal of Education, 44(2), 179-198. Fullan, M. G., &
• Hargreaves, A. (1992). Teacher development and educational change. Teaeher development and educational change (edit M.G. Fullan & A. Hargreaves). The Falmer Press, London.
• Genç, G. S. (2015). Mesleki gelişim seminer çalışmalarının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi örneklemi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gönen, S., ve Kocakaya, S. (2006). Fizik öğretmenlerinin hizmet içi eğitimler üzerine görüşlerinin. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 37-44.
• Gülbahar, Y. ve Alper, A. (2009). Öğretim teknolojileri alanında yapılan araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42 (2) 93-111. Hallinger, P., &
• Lu, J. (2014) Modelling the effects of principal leadership and school capacity on teacher professional learning in Hong Kong primary schools. School Leadership & Management, 34 (5), 481-501, DOI: 10.1080/13632434.2014.938039.
• Hamarat, F. (2002). İlköğretim okulu yöneticilerinin aday öğretmenleri işbaşında yetiştirmedeki rolü ve yetiştirme uygulamaları. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ingvarson L., Meiers M., & Beavis A. (2005). Factors affecting the impact of professional development programs on teachers' knowledge, practice, student outcomes & efficacy. Education Policy Analysis Archives, 13 (10), 1-28.
• İlğan, A. (2013). Öğretmenler için etkili mesleki gelişim faaliyetleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013(14) , 41-56.
• Kasar, J., & Clark, E. N. (Eds.) (2000). Developing professional behaviors. USA: Slack, Grove Road.
• Kaya, S. ve Kartallıoğlu, S. (2010). Okul temelli mesleki gelişim modeline yönelik koordinatör görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10 (2), 115-130.
• Knight, P. (2002). A systemic approach to professionaJ development: learning as practice. Teaching and Teacher Education, 18, 229-241.
• Kuş, E. (2003). Nicel-nitel araştırma teknikleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Lavigne, H. J., Shakman, K., Zweig, J., & Greller, S. L. (2016). Principals’ time, tasks, and professional development: An analysis of Schools and Staffing Survey data (REL 2017–201). Washington, DC: U.S. Department of Education, Institute of Education Sciences, National Center for Education Evaluation and Regional Assistance, Regional Educational Laboratory Northeast & Islands. Retrieved from http:// ies.ed.gov/ncee/edlabs.
• Matherson, L., & Windle, T. M. (2017). What do teachers want from their professional development? Four emerging themes. The Delta Kappa Gamma Bulletin: International Journal for Professional Educators, 28-32.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. S.Turan (Çev.Ed.), Ankara: Nobel.
• Miles, M.B. ve Huberman, A.M. (2016). Nitel veri analizi. S.Akbaba Altun ve A. Ersoy. (Çev.Edt.), Ankara: Pegem.
• Murphy, G. A., & Calway, B. A. (2008). Professional development for professionals: beyond sufficiency learning. Australian Journal of Adult Learning, 48(3), 424. O’Sullivan, M. (2010). Educating the teacher education. International Journal of Educational Development, 30, 377-387.
• Özyar, A. (2003). Milli Eğitim Bakanlığı’nın öğretmen yetiştirme politikaları. 23/072003 http://oyegm.meb.gov.tr/ortasayfa/gn_md_sunu.htm adresinden 08/04/2017 tarihinde indirilmiştir.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M.Bütün ve S.B. Demir. (Çev. Ed.t), Ankara: Pegem.
• Patton, Q. M. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. London: Sage.
• Rauth, M., ve Bowers, G. R. (1986). Reactions to induction articles. Journal of Teacher Education, 37 (1), 38-41.
• Reese, S. (2010). Bringing effective professional development to educators. Techniques: Connecting Education and Careers (J1), 85(6), 38-43.
• Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri, gerçek dünya araştırması. Ş. Çınkır ve N. Demirkasımoğlu (Çev.), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Rose-Ackerman, S. (2017). What does “Governance” mean? An International Jornal of Policy Administration, and Institutions, 30 (1), 23-27.
• Seferoğlu, S. S. (2003). Öğretmenlerin hizmet-içi eğitiminde yeni yaklaşımlar. Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Ulusal Sempozyumu, Eğitimde Yansımalar, 7, 149-167.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlilikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 58, 40-41.
• Silverman, D. (2006). Interpreting qualitative data. London: Sage.
• Sinha, S., & Hanuscin, D. L. (2017). Development of teacher leadership identity: A multiple case study. Teaching and Teacher Education 63, 356-371.
• Sparks, D., & Loucks-Horsley, S. (1989). Five models of staff development. Journal of Staff Development, 10(4), 40-57.
• Spruill, D., & Benshoff, M. B. (1996). The future is now: Promoting professionalism among counselor training. Journal of Counseling and Development, 74, 468-472.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon.
• Truscott, D. M., & Truscott, S. D. (2004). A professional development model for the positive practice of school‐based reading consultation. Psychology in the Schools, 41(1), 51-65.
• Van Driel, J. H., & Berry, A. (2012). Teacher professional development focusing on pedagogical content knowledge. Educational Researcher, 41(1), 26-28.
• Von Der Voort, G., &Wood, G. (2004). Assisting school management teams to construct their school improvement plans: an action learning approach. South African Journal of Education, 34 (3), 1-7.
• Watts, G. E., & Hammons, J. O. (2002). Professional development: Setting the context. In G. E. Watts (Ed.) Enhancing Community Colleges Through Professional Development. New Directions for Community Colleges, 120, 5-10.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.