KÜRESEL KAMU MALI OLAN ÇEVREYE KATKISI BAĞLAMINDA TÜRKİYE'NİN ENERJİ STRATEJİSİ VE 2023 ENERJİ HEDEFLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 21 - 43, 23.03.2022

Deniz Şahin Duran

Öz

Bu çalışma tarama modelinde yapılmış betimsel bir araştırmadır. Çalışmanın amacı; Türkiye’nin sürdürülebilir enerji politikalarının küresel kamu malı olan çevreye katkısı üzerine bir bakış sağlayabilmek için; Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan “Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi” çerçevesinde belirlenen 2023 yılına kadar ki enerji strateji ve hedeflerinin incelenerek, söz konusu hedeflerin olası çevresel etkilerini değerlendirmektir. Araştırmanın sonucu olarak; 2023 enerji hedeflerinin çevreye uyumlu bir politika anlayışından uzak olduğu ve hatta çevreye olumsuz yönde katkısı olabileceği söylenebilir. Dolayısıyla enerji kullanımında ortaya çıkan çevresel problemleri en aza indirgeyen yenilenebilir kaynakların kullanımının daha fazla öncelendiği enerji stratejisinin ve hedeflerinin geliştirilmesine ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Sürdürülebilirlik, Küresel Kamu Malı, Enerji

EVALUATION OF TURKEY'S ENERGY STRATEGY AND 2023 ENERGY TARGETS IN CONTEXT OF ITS CONTRIBUTION TO THE ENVIRONMENT WITH GLOBAL PUBLIC GOODS

Öz

This study is a descriptive research conducted in the screening model. Purpose of the study; In order to provide an overview on the contribution of Turkey's sustainable energy policies to the environment, which is a global public good, within the framework of sustainability; The aim is to evaluate the possible environmental effects of these targets by examining the energy strategies and targets until 2023, which are determined within the framework of the "Electrical Energy Market and Supply Security Strategy Document" prepared by the Ministry of Energy and Natural Resources. As a result of the research, it can be said that the 2023 energy targets are far from an environmentally compatible policy understanding and may even contribute negatively to the environment. There is a need to develop energy strategies and targets that prioritize the use of renewable resources that minimize environmental problems in energy use.

Anahtar Kelimeler

Environment, Sustainability, Global Public Good, Energy, Environment, Sustainability, Global Public Good, Energy

Kaynakça

• Akova, İ. (2019). Türkiye’nin Enerji Sorunu ve Tercihler, 1. İstanbul Uluslararası Coğrafya Kongresi Bildiri Kitabı İçinde (ss.571-580).
• AVCI, Özge (2009). Türkiye-Avrupa Birliği Enerji Üretim ve Tüketiminin Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Bakdur, A. (2022). Türkiye’nin Enerji Politikalarına Genel Bir Bakış, Arz ve Talep Dengeleri.
• http://eski.emhk.itu.edu.tr/%5Cimg%5Cemhk%5Cdatafiles/Azmi%20BAKDUR%20-%20T%C3%BCrkiye%27%20nin%20Enerji%20Politikalar%C4%B1na%20Genel%20Bir%20Bak%C4%B1%C5%9F.pdf, (Erişim Tarihi : 09.02.2022).
• Başaran, F. (2007). “Küresel Bir Kamu Malı Olarak Çevrenin Artan Önemi ve Sayıştay Denetimi”, Sayıştay Dergisi, 65, 88-110.
• Çalışkan, Ş. (2009). “Türkiye’nin Enerjide Dışa Bağımlılık ve Enerji Arz Güvenliği Sorunu”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:25, 297-310. Çoban, O. & Kılınç, N.Ş. (2016). “Enerji Kullanımının Çevresel Etkilerinin İncelenmesi”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 33, 589-606.
• Doğan, M. (2011). “Enerji Kullanımının Coğrafi Çevre Üzerindeki Etkileri”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı 23, 36-52.
• Ergün, S. & Atay Polat, M. (2012). Nükleer Enerji ve Türkiye’ye Yansımaları, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 34-58.
• Eroğlu, M. (2017). Çevre Koruma Ders Notu. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü, https://www.ktu.edu.tr/dosyalar/ormankoruma_170b5.pdf, (Erişim: 18.02.2022).
• İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı (2011). Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara.
• Kadıoğlu, S. & Tellioğlu, Z. (1996). Enerji Kaynaklarının Kullanımı ve Çevreye Etkileri, TMMOB 1. Enerjı Sempozyumu-12-14 Kasım 1996, Ankara Kavaz, İ. (2019). Türkiye’nin Enerjide Gelecek Vizyonu. Seta/Perspektif, Sayı 252, 1-5.
• Kaya, İ. S. (2012). Uluslararası Enerji Politikalarına Bir Bakış: Türkiye Örneği. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 25(102),269-288.
• Koç, Y. M. & Garip, M. (2008). “Türkiye ve Avrupa’da Sürdürülebilir Enerji ve Çevre İlişkişi”, VII. Ulusal Temiz Enerji Sempozyumu, UTES’2008 17-19 Aralık 2008, İstanbul
• Mutlu, A. (2008). Uluslararası Çevre Sorunları, A. Herekman (Eds) . Uluslararası Mali İlişkiler İçinde (65-81), T.C. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını No:898, Eskişehir.
• Sarıtunalı, H. N. (2021). “Çevresel Güvenlik ve Enerji Arz Güvenliği Bağlamında Türkiye’nin Enerji Politikası”, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, Yıl: 2021, 4 (2), 409-421.
• Selice, T., Utlu, Z. & İlten, N. (2006). Enerji Kullanımının Çevresel Etkileri Ve Sürdürülebilir Gelişme Açısından Değerlendirilmesi, https://www.emo.org.tr/ekler/f096d0e005a8c79_ek.pdf , (Erişim:20.02.2022).
• Seydioğulları, H.S. (2013). “Sürdürülebilir Kalkınma için Yenilenebilir Enerji”, Planlama, 23(1):19-25
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2022). Çevre. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yayını, www.csb.gov.tr, (Erişim: 18.02.2022).
• T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (2009). Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi, https://ww4.ticaret.edu.tr/enerji/wp-content/uploads/sites/79/2015/11/Elektrik-Enerjisi-Piyasas%C4%B1-Ve-Arz-G%C3%BCvenli%C4%9Fi-Strateji-Belgesi.pdf, (Erişim: 20.02.2222).
• Toprak, D. (2006). “Sürdürülebilir Kalkınma Çerçevesinde Çevre Politikaları ve Mali Araçlar”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(4),146-169.
• Tunç, T. (2007). “Küresel İklim Değişikliği ve Kyoto Protokolü Karşısında Türkiye’nin Durumu ve Şirket Politikaları”, Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 3(2), 2 – 15.
• Yalçin, A.Z. (2009). “Küresel Çevre Politikalarının Küresel Kamusal Mallar Perspektifinden Değerlendirilmesi” Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21),288-309.
• Yılankırkan, N. & Doğan, H. (2020). “Türkiye’nin Enerji Görünümü ve 2023 Yılı Birincil Enerji Arz Projeksiyonu”, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 10(2), 77-92. Yüce, N. (2012).” Türkiye’de Suyun Özelleştirilmesi ve Su Hakkı”, N. Yüce, C. Hasepusch, E. Erdoğan (Der.), Türkiye’de Suyun Özelleştirilmesi ve Su Hakkı İçinde (ss.7-159) Eylül Ofset, İstanbul.
• Yüce, N. (2014). Büyüme ve Çevresel Yıkım. Sosyalist İşçi, https://sosyalistisci.org/index.php/arsiv/137-483-15-mays-2014/1860-bueyueme-ve-cevresel-ykm, (Erişim: 20.02.2022).
• 2010-2014 dönemi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı stratejik planı, http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/kurum/153/Enerji+ve+Tabii+Kaynaklar+Bakanligi, (Erişim: 21.02.2022).
• 2015-2019 dönemi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı stratejik planı, http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/kurum/153/Enerji+ve+Tabii+Kaynaklar+Bakanligi, (Erişim: 21.02.2022)
• 2019-2023 dönemi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı stratejik planı, http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/kurum/153/Enerji+ve+Tabii+Kaynaklar+Bakanligi, (Erişim: 21.02.2022)