KAYA GAZI VE KAYA GAZININ LOJİSTİĞİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 22, 26.03.2024

Sultan Çoşkun Kaya

https://doi.org/10.59274/enderun.1328474

Öz

Nüfus artışı, motorlu taşıt ve fabrika sayısının artması gibi faktörlerle bağlantılı olarak dünya enerji talebi devamlı olarak artış eğilimindedir. Dünya genelinde enerji talebinin karşılanmasında en büyük kaynak fosil yakıtlardır. Fosil yakıtların, daha uzun yıllar boyunca toplam enerji tüketimindeki yerini üst sıralarda muhafaza edeceği öngörülmektedir. Fakat bu enerji türlerinin dünya enerji talebini tamamen karşılayacak rezerv miktarına sahip olmaması devletleri alternatif enerji kaynakları aramaya yöneltmiştir. Geleneksel olmayan bir gaz türü olan kaya gazı bu kaynaklardan biridir. Enerji konusu hemen her ülkenin sosyal, ekonomik ve çevresel stratejilerini belirlemeleri açısından oldukça önemli bir başlıktır. Kaya gazının temin ve arz edilmesi de bu noktada kritik bir konudur. Çünkü alternatif bir enerji kaynağı olarak ortaya çıkan kaya gazının arz edilmesi dünya enerji piyasaları ile birlikte birçok konuyu etkilemektedir. Buradan hareketle araştırmanın amacı kaya gazının tanımı, nasıl elde edildiği, dünya ve Türkiye’deki rezervleri, sosyal, çevresel, ekonomik etkileri ve son olarak da lojistik işlemlerinden bahsedilerek literatürde konu ile ilgili oldukça sınırlı olan çalışmalara bir yenisini eklemek ve bilimsel boşluğu doldurmaktır. Ayrıca çalışmada, ileride Türkiye’de kullanıma sunulması halinde, kaya gazının lojistik süreçleri hakkında uygulayıcılar ve karar vericiler için bir kaynak olması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

enerji, kaya gazı, kaya gazının lojistiği, lojistik

Kaynakça

• Ahıshalı, M. A. (2013). Kaya Gazı: Dünya Enerji Düzenine Etkileri ve Türkiye Potansiyeli. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12.
• Akgül, B.İ. (2022). Avrupa’nın yasaklı enerjisi: Kaya gazı. Erişim Tarihi: 13.12.2022,
• https://www.trthaber.com/haber/dunya/avrupanin-yasakli-enerjisi-kaya-gazi-713846.html.
• Asala, H. I., Chebeir, J., Zhu, W., Gupta, I., Taleghani, A. D., ve Romagnoli, J. (2017, Ekim). A machine learning approach to optimize shale gas supply chain networks. In SPE Annual Technical Conference and Exhibition. OnePetro.
• Aydoğmuş, A. (2022). Kaya Gazı ve Dünyanın Enerji Geleceğinde Yeri. Erişim Tarihi: 14.12.2022, http://www.geoced.org/kaya-gazi/.
• Bayraç, H. N. (2018). Uluslararası doğalgaz piyasasının ekonomik yapısı ve uygulanan politikalar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(3), 13-36.
• Bedir, Y. (2013). Uluslararası Doğal Kaynak Taşımacılığında Yeni Yönelimler ve Türkiye’nin Stratejik Konumu. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Bellani, J., Verma, H. K., Khatri, D., Makwana, D., ve Shah, M. (2021). Shale gas: a step toward sustainable energy future. Journal of Petroleum Exploration and Production Technology, 11, 2127-2141.
• Beşergil, B. Doğal Gaz; Taşıma, Depolama, Dağıtım Zinciri (transport, storage, distribution). Erişim Tarihi: 23.12.2022, http://bilsenbesergil.blogspot.com/p/tasima-ve-depolama-tasma-lng-yeni-bir.html.
• BOTAŞ (Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi). (2023). Depolama. Erişim Tarihi:18.10.2023, https://www.botas.gov.tr/Sayfa/depolama/19
• BP. (2022). Statistical Review of World Energy.
• Cafaro, D. C., ve Grossmann, I. E. (2014). Strategic planning, design, and development of the shale gas supply chain network. AIChE Journal, 60(6), 2122-2142.
• Çancı, M. ve Erdal, M. (2002). Lojistik Yönetimi. İstanbul: Pegem Yayıncılık.
• Çaşkurlu, S. (2022). ABD-Çin Hegemonya Mücadelesi: Kaya Gazı Devrimi, Yenilenebilir Enerji ve Nadir Elementler. Fiscaoeconomia, 6(1), 59-80.
• EIA, (2011). Review of Emerging Resources: U.S. Shale Gas and Shale Oil Plays. Erişim Tarihi: 05.01.2023, https://www.eia.gov/analysis/studies/usshalegas/index.php.
• EIA, (2013). Technically Recoverable Shale Oil and Shale Gas Resources: An Assessment of 137 Shale Formations in 41 Countries Outside the United States.
• EIA, (2014). Technically Recoverable Shale Oil and Shale Gas Resources.
• EIA, (2022a). What makes up this transportation network?. Erişim Tarihi: 05.01.2023, https://www.eia.gov/energyexplained/natural-gas/natural-gas-pipelines.php.
• EIA, (2022b). China increased both natural gas imports and domestic production in 2021. ErişimTarihi:05.01.2023, https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=52139.
• EIA, (2022c). In 2021, both U.S. natural gas production and exports set new records. Erişim Tarihi: 05.02.2023.
• Elmastaş, N. (2015). Türkiye'nin Enerji Sektörü Açısından Şeyl (Kaya) Gazı Potansiyeli Ve Önemi. Electronic Turkish Studies, 10(14).
• Erbach, G. (2014). Shale gas and EU energy security. EPRS | European Parliamentary Research Service.
• Erik, N. Y. (2016). Şeyl gazı (kaya gazı) ve çevresel etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 37(4), 426-438.
• Erik, N., Ve Koşaroğlu, Ş. M. (2016). Tarihsel Süreç Boyunca Değişen Petrol Fiyatları; Şeyl Gazı Etkisi Ve Bazı Öngörüler. Cumhuriyet Universitesi Journal of Economics & Administrative Sciences (JEAS), 17(2).
• Gao, Q., Dong, P., ve Liu, C. (2021). Study on the influence of shale storage space types on shale gas transport. ACS omega, 6(20), 12931-12951.
• GOV.UK (2023) Department for Business, Energy & Industrial Strategy. Shale Gas and Energy Security. Erişim Tarihi:18.10.2023 https://www.gov.uk/government/publications/about-shale-gas-and-hydraulic-fracturing-fracking#full-publication-update-history
• Gürbüz, Ö. (2015). Türkiye’de kaya gazı: Çok bilinmeyenli denklem. Erişim Tarihi: 05.01.2023,https://tr.boell.org/tr/2015/03/24/turkiyede-kaya-gazi-cokbilinmeyenli-denklem.
• IEA, (2022). World Energy Outlook 2022.
• Kantörün, U. (2010). Bölgesel Enerji Politikaları ve Türkiye. Bilge Strateji, 2 (3), 87-114.
• Karagöl, E.T. ve Kavaz İ. (2017). Kaya Gazının Küresel Enerji Piyasalarındaki Yeri ve Türkiye’deki Geleceği. Erişim Tarihi: 05.01.2023, https://setav.org/assets/uploads/2017/12/222.R.pdf.
• Karslı, S. (2015). Enerji sektöründe kaya gazının rolü. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(3), 18.
• Kayalı, N., Yereli, A. N., ve Gökay, O. (2020). İşletme Yöneticilerinin Lojistik Maliyetlere Bakış Açılarının Değerlendirilmesine Yönelik Uygulama. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (47), 303-324.
• Kaynak, A. B. (2022). Kaya Gazı Devriminin Gölgesinde Doğu Akdeniz’de Enerji Keşifleri: İş Birliği için Fırsat mı, Çatışma için Gerekçe mi?. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (14), 69-90.
• Lambert, D.M. ve Stok, J.R., (1999). Strategic Logistics Management. Irwin/McGraw-Hill.
• Li, H., An, H., Fang, W., ve Jiang, M. (2017). A theoretical cost optimization model of reused flowback distribution network of regional shale gas development. Energy Policy, 100, 359-364.
• Menefee, A. H., ve Ellis, B. R. (2020). Wastewater management strategies for sustained shale gas production. Environmental Research Letters, 15(2), 024001.
• Muehlenbachs L. A. & Krupnick A. (2014). Infographic: Shale Gas Development Linked to Traffic Accidents in Pennsylvania. Erişim Tarihi: 05.01.2023, https://www.resources.org/archives/infographic-shale-gas-development-linked-to-traffic-accidents-in-pennsylvania/
• Mukherjee, R. (2020). How Death and Disaster Followed the Shale Gas Boom in Appalachia. Erişim Tarihi: 05.01.2023, https://eos.org/articles/how-death-and-disaster-followed-the-shale-gas-boom-in-appalachia.
• Our World in Data, (2023) Energy consumption by source, World. Erişim Tarihi: 18.10.2023,
• https://ourworldindata.org/grapher/energy-consumption-by-source-and-country
• Özalp, M. (2018). Dünya Enerji Rekabetinde Oyun Değiştirici Olarak Kaya Gazının Rolü ve Türkiye'ye Olası Etkileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (4), 2926-2959.
• Öztürk, T., ve Durak, İ. N. (2022). Çin Enerji Politikası: ABD ile Rekabetin Tehdit Dengesi Kuramı Bağlamında Değerlendirilmesi. Diplomasi ve Strateji Dergisi, 3(1), 1-40.
• Phillips, S. (2019). America’s shale gas ‘revolution’ has led to exports that span the globe — and helped solve Japan’s energy needs after a nuclear disaster. Erişim Tarihi: 05.01.2023,
• https://stateimpact.npr.org/pennsylvania/2019/11/26/fukushima-japan-energy-shale-gas-pennsylvania/. Reynolds, D. B., ve Umekwe, M. P. (2019). Shale-oil development prospects: The role of shale-gas in developing shale-oil. Energies, 12(17), 3331.
• Sevim, C. (2014). Kaya (şeyl) gazının uluslararası enerji politikalarına etkileri. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 5(1), 49-64.
• Sıvış, E. (2019). ABD'nin Avrupa Enerji Pazarına Yönelik İzlediği Dış Politika: Kaya Gazı Devrimi ve Avrupa Pazarında Rus Hâkimiyetine Karşı LNG Hamlesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(3), 2177-2202.
• Smith, A. J., & Murphy, M. (2016). Transportation of Shale Gas and Oil Resources. In Environmental and Health Issues in Unconventional Oil and Gas Development 129-150.
• Sofuoğlu, E. (2014). Kaya gazı devrimi ve olası ekonomik etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Tawonezvi, J. (2017). The legal and regulatory framework for the EU’shale gas exploration and production regulating public health and environmental impacts. Energy, ecology and environment, 2(1), 1-28. USGS (2022). Marcellus Shale Storage Tanks. Erişim Tarihi: 05.01.2023,
• https://www.usgs.gov/media/images/marcellus-shale-storage-tanks.
• Yıldız, D. (2014). Kaya gazı ve Su İlişkisi. Hidropolitik Akademi. Rapor, 6, 1-30.
• Zeid, A., & Lee, J. (2016, November). Unconventional shale gas development: application of USA Key success factors to other countries in international markets. In Abu Dhabi International Petroleum Exhibition and Conference (p. D031S058R005). SPE.