THE IMPACT OF PUBLIC BORROWING ON MARKET RISK PERCEPTION: DYNAMICS OF FISCAL DOMINANCE IN TURKEY

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 44 - 66, 12.03.2025

Mehmet Mert Türk , Salih Barışık

https://doi.org/10.59274/enderun.1614807

Öz

In the Turkish economy, fiscal dominance has a significant impact on economic indicators such as the sustainability of public debt stock, CDS spreads, and nominal exchange rates. The main problem of this study is to understand the interaction between fiscal dominance and financial markets. The research aims to analyze the relationship between financial dominance and CDS premiums and nominal exchange rates using quarterly data from the period 2009:Q1–2024:Q3. The stationarity of the series was evaluated using DF-GLS and Phillips-Perron unit root tests, and long-term relationships were identified using the Fourier-Shin cointegration test. Coefficient estimates were made using the Dynamic Ordinary Least Squares (DOLS) method, and short- and long-term causalities were examined using the Breitung and Candelon frequency domain causality test. The results indicate that CDS spreads and the nominal exchange rate have limited effects on financial dominance and that financial dominance is more shaped by internal dynamics. The study emphasizes the importance of using broader indicators in the analysis of financial dominance.

Anahtar Kelimeler

Financial Dominance, Frequency Domain Causality Test, CDS Spreads, Nominal Exchange Rate

KAMU BORÇLANMASININ PİYASA RİSK ALGISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE'DE MALİ BASKINLIK DİNAMİKLERİ

Öz

Türkiye ekonomisinde mali baskınlık, kamu borç stokunun sürdürülebilirliği, CDS primleri ve nominal kur gibi ekonomik göstergeler üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu çalışmanın temel problemi, mali baskınlık ve finansal piyasalar arasındaki etkileşimin anlaşılmasıdır. Araştırma, mali baskınlık ile CDS primleri ve nominal kur arasındaki ilişkiyi 2009:Q1–2024:Q3 dönemi çeyreklik verileri kullanarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. DF-GLS ve Phillips-Perron birim kök testleri ile serilerin durağanlıkları değerlendirilmiş, Fourier-Shin eşbütünleşme testiyle uzun dönemli ilişkiler tespit edilmiştir. Dinamik En Küçük Kareler (DOLS) yöntemiyle katsayı tahminleri yapılmış, Breitung ve Candelon frekans alanı nedensellik testiyle kısa ve uzun dönem nedensellikler incelenmiştir. Sonuçlar, CDS primleri ve nominal kurun mali baskınlık üzerinde sınırlı etkileri olduğunu ve mali baskınlığın daha çok içsel dinamikler tarafından şekillendiğini göstermektedir. Çalışma, mali baskınlık analizlerinde daha geniş göstergelerin kullanımının önemini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mali Baskınlık, Frekans Alanı Nedensellik Testi, CDS Primleri, Nominal Kur

Kaynakça

• Aktaş, Z., Kaya, N. ve Özlale, Ü. (2005). The Price Puzzle in Emerging Markets: Evidence from the Turkish Economy Using “Model Based” Risk Premium Derived from Domestic Fundamentals (02 No. 05). Ankara.
• Ayaydın, H. ve Dağlı, H. (2012). Gelişen Piyasalarda Hisse Senedi Getirisini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler Üzerine Bir İnceleme: Panel Veri Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3–4), 45–65.
• Aydın, M. (2020). Enerji Tüketimi- Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye İçin Frekans Alanında Nedensellik Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (56), 83-96. doi: 10.18070/erciyesiibd.572506
• Aydin, M. K., Ak, M. ve Altıntaş, N. (2014). Finansal Gelişme’nin Büyüme’ye Etkisi: Türkiye Özelinde Nedensellik Analizi. Maliye Dergisi, Temmuz-Ara(167), 149–162.
• Arabacı, Ö. ve Baştürk, M. F. (2013). Faiz Oranı Kanalının 2001-2008 Döneminde Türkiye’de Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 15–34.
• Arai, Y., & Kurozumi, E. (2007). Testing for the Null Hypothesis of Cointegration with a Structural Break. Econometric Reviews, 26(6), 705-739. doi: 10.1080/07474930701653776
• Baştürk, M. F. (2015). The Role Of Fiscal Dominance On The Effectiveness Of Monetary Policy: An Evaluation Of 2002-2012 Period In Turkey. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3).
• Blanchard, O. (2004, Mart). Fiscal Dominance and Inflation Targeting: Lessons from Brazil [Working Paper]. National Bureau of Economic Research. doi: 10.3386/w10389
• Breitung, J., & Candelon, B. (2006). Testing for short-and long-run causality: A frequency-domain approach. Journal of econometrics, 132(2), 363-378.
• Bölükbaş, M. ve Topal, M. H. (2017). Mali Baskınlığın Merkez Bankası Bağımsızlığı Üzerindeki Etkisi: Euro Bölgesine Dahil Olmayan AB Ülkeleri Ve Türkiye Örneği. II. EUREFE International Congress (ss. 453–454). Aydın. Büberökü, Ö. (2013). Hisse Senedi Fiyatları ile Döviz Kurları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerden Kanıtlar. İMKB Dergisi, 13(52), 1–18.
• Calvo, G. A., & Reinhart, C. M. (2000). Fear of Floating (Working Paper Sy 7993; ss. 1-64). National Bureau of Economic Research. doi: 10.3386/w7993
• Canzoneri, M. B., Cumby, R. E., & Diba, B. T. (2001). Fiscal discipline and exchange rate systems. The Economic Journal, 111(474), 667-690.
• Ceylan, S., & Durkaya, M. (2010). Türkiye’de kredi kullanimi-ekonomik büyüme ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(2), 21-35.
• Çetin, M., & Seker, F. (2012). Enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi:Türkiye örneği. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 85-106.
• Cochrane, J. H. (1999, Haziran). New Facts in Finance [Working Paper]. National Bureau of Economic Research. doi: 10.3386/w7169
• Cole, D. C. (1974). Financial Deepening in Economic Development. The Journal of Finance, 29(4), 1345–1348. Dell’Ariccia, G., & Marquez, R. (2006). Lending booms and lending standards. The journal of finance, 61(5), 2511-2546.
• Elliott, G., Rothenberg, T. J., & Stock, J. H. (1996). Efficient Tests for an Autoregressive Unit Root [Working Paper]. National Bureau of Economic Research. doi: 10.3386/t0130
• Enders, W., & Granger, C. W. J. (1998). Unit-Root Tests and Asymmetric Adjustment With an Example Using the Term Structure of Interest Rates. Journal of Business & Economic Statistics, 16(3), 304-311. doi: 10.1080/07350015.1998.10524769
• Ersel, H., & Özatay, F. (2008). Fiscal dominance and inflation targeting: Lessons from Turkey. Emerging Markets Finance and Trade, 44(6), 38-51.
• Ertunga, E. İ. (2013). Avrupa’da Para Politikası ve Maliye Politikaları İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 50(585), 81–89.
• Favero, C. A. (2002). How Do European Monetary and Fiscal Authorities Behave? (IGIER Working Papers No. 214). Innocenzo Gasparini Institute for Economis Research. ______ve Giavazzi, F. (2004). Inflation Targeting and Debt: Lessons From Brazil (Nber Working Paper No. w10390). National Bureau of Economic Research.
• Fidan, A. (2015). Bankacılık Sektörü Spesifik Değişkenlerinin Mali Baskınlığa Etkileri: Türkiye Uygulaması (1980-2012). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Foster, J. (1981). The Generalisation of the General Theory and Other Essays. Economic Review, 91(364), 1041–1043.
• Frankel, J. A. (2005). Contractionary Currency Crashes In Developing Countries The 5th Mundell-Fleming Lecture IMF Annual Research Conference. IMF Staff Papers, 2-54.
• Fry, M. J. (1978). Money and Capital or Financial Deepening in Economic Development? Journal of Money, Credit and Banking, 10(4), 475.
• Geweke, J. (1982). Measurement of Linear Dependence and Feedback between Multiple Time Series. Journal of the American Statistical Association, 77(378), 304-313. doi: 10.1080/01621459.1982.10477803
• Gjerde, Ø., & Sættem, F. (1999). Causal relations among stock returns and macroeconomic variables in a small, open economy. Journal of International Financial Markets, Institutions & Money, 9(1)
• Goldsmith, R. W. (1959). Financial Structure and Development as a Subject for International Comparative Study. NBER (Vol. 1). National Bureau of Economic Research.
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 37(3), 424-438.
• Gupta, R. ve Modise, M. (2013). Macroeconomic Variables and South African Stock Return Predictability. Economic Modelling, 30, 612–622.
• Gurley, J. G. ve Shaw, E. S. (1955). Financial Aspects of Economic Development. The American Economic Review, 45(4), 515–538.
• Hepsağ, A. (2009). Finansal Liberalizasyon Politikalarının Geçerliliğinin McKinnon Tamamlayıcılık Hipotezi Çerçevesinde Sınanması: Türkiye Örneği. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 3(1), 63-80.
• Hosoya, Y. (1991). The decomposition and measurement of the interdependency between second-order stationary processes. Probability Theory and Related Fields, 88(4), 429-444. doi: 10.1007/BF01192551
• Joines, D. H. (1985). Deficits And Money Growth In The United States 1872-1983. Journal of Monetary Economics, 16(3), 329–351.
• Koch, T. W. ve Saporoschenko, A. (2001). The Effect of Market Returns, Interest Rates, and Exchange Rates on The Stock Returns of Japanese Horizontal Keiretsu Financial Firms. Journal of Multinational Financial Management, 11(2), 165–182.
• Longstaff, F. A., Pan, J., Pedersen, L. H., & Singleton, K. J. (2011). How Sovereign Is Sovereign Credit Risk? American Economic Journal: Macroeconomics, 3(2), 75-103. doi: 10.1257/mac.3.2.75
• Mark, N. C., & Sul, D. (2003). Cointegration vector estimation by panel DOLS and long‐run money demand. Oxford Bulletin of Economics and statistics, 65(5), 655-680.
• Melitz, J. (1997). Some Cross-Country Evidence about Debt, Deficits and the Behaviour of Monetary and Fiscal Authorities (International Macroeconomics No. 1653). Discussion Papers. London.
• Mercan, M. ve Peker, O. (2013). Finansal Gelişmenin Ekonomik Büyümeye Etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(1), 93–120.
• Nachega, J.-C. (2005). Fiscal Dominance and Inflation in the Democratic Republic of the Congo (IMF Working paper 05/221). IMF Working Papers.
• Naini, A. R. J. ve Naderian, M. A. (2018). Oil Price Cycles, Fiscal Dominance and Countercyclical Monetary Policy in Iran. OPEC Energy Review, 43(1), 3–28.
• Özaktaş, F. D. (2014). Fiyat Düzeyinin Belirlenmesinde Yeni Yaklaşımlar ve Türkiye Deneyimi. Akademik İncelemeler Dergisi, 3(1), 157–174.
• Özatay, F. (2009). Enflasyon ve Para Politikası. Türkiye Ekonomisi: Yeni Yapı (2000-2008), 1-34.
• Özcan, B. ve Ari, A. (2011). Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ampirik Bir Analizi : Türkiye Örneği. Business and Economics Research Journal, 2(1), 121–142
• Patrick, H. T. (1966). Financial Development and Economic Growth in Underdeveloped Countries. Economic Development and Cultural Change, 14(2), 174–189.
• Phillips, P. C., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
• Rapach, D. E., Wohar, M. E. ve Rangvid, J. (2005). Macro Variables and International Stock Return Predictability. International Journal of Forecasting, 21(1), 137–166.
• Sargent, T. J., & Wallace, N. (1981). Some unpleasant monetarist arithmetic. Federal reserve bank of minneapolis quarterly review, 5(3), 1-17.
• Sel, T. (2007). Inflation Targeting And Fiscal Dominance: Evidence From Turkey. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sevüktekin, M., & Nargeleçekenler, M. (2010). Ekonometrik zaman serileri analizi: EViews uygulamalı. Nobel Yayın Dağıtım.
• Sezgin, Z. (2015). Kriz Sonrası Türkiye Ekonomisinde Mali Baskınlık. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 81–94.
• Shin, Y. (1994). A Residual-Based Test of the Null of Cointegration Against the Alternative of No Cointegration. Econometric Theory, 10(1), 91-115. doi: 10.1017/S0266466600008240
• Sims, C. A. (1992). Interpreting the macroeconomic time series facts: The effects of monetary policy. European economic review, 36(5), 975-1000.
• Stock, J. H., & Watson, M. W. (1993). A Simple Estimator of Cointegrating Vectors in Higher Order Integrated Systems. Econometrica, 61(4), 783-820. doi: 10.2307/2951763
• Tarı, R. (2010). Ekonometri (6. bs). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• TCMB. (2024). EVDS | Tüm Seriler. Geliş tarihi 04 Ocak 2025, gönderen https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket/collapse_4/5896/DataGroup/turkish/bie_pbpanal2/
• Tsong, C.-C., Lee, C.-F., Tsai, L.-J., & Hu, T.-C. (2016). The Fourier Approximation And Testing For The Null Of Cointegration. Empirical Economics, 51(3), 1085-1113. doi: 10.1007/s00181-015-1028-6
• Von Hagen, J., & Strauch, R. R. (2001). Fiscal consolidations: Quality, economic conditions, and success. Public Choice, 109(3), 327-346
• Waters, A. R. ve McKinnon, R. I. (1974). Money and Capital in Economic Development. Southern Economic Journal, 41(1), 160–162.
• Woodford, M. (1996). Fiscal Requirements for Price Stability (NBER No. w8072). National Bureau of Economic Research.
• Zoli, E. (2005). How Does Fiscal Policy Affect Monetary Policy in Emerging Market Countries? (BIS Working Papers No. 174). Bank for International Settlements.