Gıdalarda Kimyasal Kalıntılar ve Analiz Metotları

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 3, 264 - 270, 04.12.2018

Feride Koç

https://doi.org/10.32707/ercivet.477333

Cited By: 1

Öz

Hem hayvanlarda hem de bitkilerde kullanılan
ilaç ve kimyasallar besin zincirine girerek birikim yapmaktadırlar. Hayvansal
kökenli gıdalardaki bu ilaç ve pestisid kalıntıları, canlı sağlığı ve ülke
ekonomisi açısından risk oluşturmaktadır. Bu nedenle kimyasal kalıntının
analizi önem arz etmektedir. Bu derlemede, gıdalardaki kimyasal kaynaklı
kalıntılardan olan veteriner ilaç kalıntıları, pestisitler gibi çevresel kirleticilerin
kalıntıları ve kalıntı analiz metotları hakkında bilgi verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Analiz, gıda, kalıntı, kimyasal, metot.

Kaynakça

• 1. Adams RH, Riviere J. Chemical residues in tissues of food animals. Adams RH ed. In: Veterinary Pharmacology and Therapeutics. Eighth Edition. Iowa: Iowa State Press, 2001; pp. 1166-74. 2. Akkaya R, Akıllı A, Gürel Y, Çınar S, Koç F, Turhan E, Daş YK, Yiğit Y, Başsatan A. Türkiye’de yetiştirilen etlik piliçlerin et ve diğer organlarının anabolik hormonlar, beta-agonistler ve pestisitler ile kirlenme durumunun incelenmesi. Etlik Vet Mikrobiyol Derg 2004; 15 (1-2): 37-48. 3. Akkaya R, Gürel Y, Koç F, Yiğit Y, Daş YK, Başsatan A, Karakurt İ. Etlik Merkez Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü’ne 2001-2002 yılları arasında gönderilen örneklerde tespit edilen pestisitle zehirlenme vakaları. Etlik Vet Mikrobiyol Derg 2005; 16 (1-2): 37-42. 4. Andersen BD, Wise BL. Textbook of clinical chemistry. Philadelphia: WB Saunders Company, 1986; pp. 197-208. 5. Aydın A, Aksu YF. Gıdalarda Veteriner ilaç kalıntıları. Türkiye Klinikleri J Food Hyg Technol-Special Topics 2015; 1(1): 1-9. 6. Batsala M, Chandu B, Sakala B, Nama S, Domatoti S. Inductively coupled plasma mass spectrometry (ICP-MS). IJRPC 2012; 2(3): 671-80. 7. Boobis A, Cerniglia C, Chicoine A, Fattori V, Lipp M, Reuss R, Verger P, Tritscher A. Characterizing chronic and acute health risks of residues of veterinary drugs in food: latest methodological developments by the joint FAO/WHO expert committee on food additives. Crit Rev Toxicol 2017; 10: 1-15 8. Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler ile Bunların Kalıntılarının İzlenmesi İçin Alınacak Önlemlere Dair Yönetmelik; 17.12.2011 tarih ve 28185 sayılı Resmi Gazete. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111217-4.htm. Erişim tarihi: 18.03.2017. 9. Cerniglia CE, Kotarski S. Evaluation of veterinary drug residues in food for their potential to affect human intestinal microflora. Regul Toxicol Pharm 1999; 29(3): 238-61. 10. Coskun O. Separation techniques: Chromatography. North Clin Istanbul 2016; 3(2): 156-60. 11. Council Regulation EEC 2377/90 of 26 June 1990 Laying Down a Community Procedure For the Establishment of Maximum Residue Limits of Veterinary Medicinal Products in Foodstuffs of Animal Origin. http://ec.europa.eu/health//sites/health/files/files/eudralex/vol-5/reg_1990_2377/reg_1990_2377_en.pdf. Erişim tarihi: 07.03.2017. 12. FAO/WHO. Updating the Principles and Methods of Risk Assessment: MRLs for Pesticides and Veterinary Drugs. Rome, 2006. ftp://ftp.fao.org/ag/agn/jecfa/bilthoven_2005.pdf. Erişim tarihi: 07.03.2017. 13. Fink-Gremmels J, van Miert ASJPAM. Veterinary drugs: disposition, biotransformation and risk evaluation. Analyst 1994; 119 (12): 2521-8. 14. Greenfield S. Inductively coupled plasmas in atomic fluorescence spectrometry. A review. J Analy At Spectrom 1994; 9(5): 565-92. 15. Gürel Y, Akkaya R, Yiğit Y, Koç F, Daş YK, Başsatan Yorulmaz A, Kahveci İ. Türkiye’deki tavuk yumurtalarının organik klorlu pestisit ve poliklorlu bifenil bileşik kalıntı düzeylerinin araştırılması. Etlik Vet Mikrobiyol Derg 2008; 19(1); 13-8. 16. Hernandez F, Sancho JV, Pozo OJ. Critical review of the application of liquid chromatography/mass spectrometry to the determination of pesticide residues in biological samples. Anal Bioanal Chem 2005; 382(4): 934-46. 17. Ishraga GI, Amna EK, Yarsan E, Altintas L, Tumer I. Methods for screening veterinary drug residues in animal aroducts: A review. Sudan J Vet Res 2016; 31: 1-9. 18. Kaya S, Bilgili A. Zehirlenme ve zehirlilik denemeleri. Kaya S, Pirinççi İ, Bilgili A. eds. In: Veteriner Hekimliğinde Toksikoloji. İkinci Baskı. Ankara: Medisan Yayınları, 2002; s. 21-32. 19. Kaya S. Gıdalarda veteriner hekimliği ilaçları ile ilgili kalıntı sorunu. Birinci Ulusal Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Kongresi. Eylül, 22-24, 2005; Ankara-Türkiye. 20. Koc F. The screening of quinolone residues in animal tissues using HPLC. Indian Vet J 2006; 83 (10): 1063-4. 21. Koc F, Gurel Y, Yigit Y, Atamanalp M, Das YK, Kısa F. Screening cage culture fish species in Turkey for some organic chlorinated pesticide and polychlorinated biphenyl residues. Isr J Aquacult-Bamid 2008; 60 (4): 253-60. 22. Koc F, Karakus E. Determination of organochlorinated pesticide residues by gas chromatography - mass spectrometry after elution in a florisil column. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2011; 17(1): 65-70. 23. Koc F, Yigit Y, Das YK, Gurel Y, Yarali C. Determination of aldicarb, propoxur, carbofuran, carbaryl and methiocarb residues in honey by HPLC with post-column derivatization and fluorescence detection after elution from a florisil column. J Food Drug Anal 2008; 16(3): 39-45. 24. Koç F, Kısa F. Dioxinler. Etlik Vet Mikrobiyol Derg 2005; 16(1-2): 57-62. 25. Mainero Rocca L, Gentili A, Perez Fernandez V, Tomai P. Veterinary drugs residues: a review of the latest analytical research on sample preparation and LC-MS based methods. Food Addit Contam Part A Chem Anal Control Expo Risk Assess. 2017; 34(5):766-84. 26. Masia A, Suarez-Varela MM, Llopis-Gonzalez A, Pico Y. Determination of pesticides and veterinary drug residues in food by liquid chromatography-mass spectrometry: A review. Anal Chim Acta. 2016; 936: 40-61. 27. Nollet LML, Toldra F, eds. Food Analysis by HPLC. Third Edition. Florida: CRC Press, 2012; pp. 567-716. 28. Pellecchia M, Sem DS, Wüthrich K. NMR in drug discovery. Nat Rev Drug Discov 2002; 1(3): 211-9. 29. Petrovic M, Hernando MD, Diaz-Cruz MS. Liquid chromatography–tandem mass spectrometry for the analysis of pharmaceutical residues in environmental samples. J Chromatog A 2005; 1067(1-2): 1-14. 30. Principles and methods for risk assesment of chemical in food. Chapter 8: Maximum residue limits for pesticides and veterinary drugs. FAO/WHO 2009. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/44065/11/WHO_EHC_240_11_eng_Chapter8.pdf?ua=. Erişim tarihi: 07.03.2017. 31. Report of a FAO/WHO Concultation. Guidelines for predicting dietary intake of pesticides residues (revised). Programme of Food Safety and Food Aid. Geneva, Switzerland 10-14 Feb 1997. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/63988/1/WHO_FSF_FOS_97.5.pdf. Erişim tarihi: 07.03.2017. 32. Senyuva HZ. Analytical methods (Overview of methods of analysis for chemicals hazardous). Motarjemi Y, Toy G, Todd E, eds. In: Encyclopedia of Food Safety. Fifth Edition. San Diego, CA: Elsevier, 2014; pp. 152-8. 33. Toldra F, Milagro R. Methods for rapid detection of chemical and veterinary drug residues in animal foods. Trends Food Sci Technol 2006; 17(9): 482-9. 34. Traş B, Elmas M. Klinik Farmakokinetik. Birinci Baskı. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi. 2005; 40-125. 35. Türk Gıda Kodeksi Hayvansal Kökenli Gıdalarda Veteriner İlaçları Maksimum Kalıntı Limitleri 2002/30 sayılı Tebliği; 28.04.2002 tarih ve 24739 sayılı Resmi Gazete. http://www.ihsm.gov.tr/indir/mevzuat/tebligler/T_28042002_1.pdf. Erişim tarihi: 21.03.2017. 36. Türkmen Z, Mercan S, Cengiz S. Eroin, morfin, kokain ve metilendioksiamfetamin (mdma)’in yüksek performanslı ince tabaka kromatografisi ile eş zamanlı tayini. Adli Tıp Dergisi 2008; 22(1): 13-24. 37. Vural N. Toksikoloji Laboratuvar Kitabı. Birinci Baskı. Ankara: Ankara Ünviversitesi Basımevi, 2000; 70-4. 38. Yarsan E. Hayvansal gıdalarda kalıntı sorunu. Vet Farm Toks Dern Bült 2012; 6: 3-6. 39. D Wu, D Du, Y Lin. Recent progress on nanomaterial-based biosensors for veterinary drug residues in animal-derived food. Trends Analyt Chem, Part B 2016; 83: 95-101.