Determination of Fish Consumption and Consumer Preferences in Kayseri Province

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 3, 200 - 208, 01.12.2020

Berat Deniz Savaş Sarıözkan

https://doi.org/10.32707/ercivet.797001

Cited By: 2

Öz

In this study, it is aimed to determine the fish consumption preferences and the social, cultural, economic factors affecting the fish consumption Kayseri province. The data obtained through surveys applied face to face interviews with 529 participants chosen with simple random sampling method were used in the study. Some data of the study were presented as descriptive, and the effect of gender, evaluated through Independent T-test, marital status, income and education level on fish consumption was evaluated by means of One Way Anova. As a result, the mean age of the consumers was 39.1±12.2 and the number of the family members was 4.1±1.3. It has been determined that monthly average income is 3.399±2.599 TL and less fish is consumed in the low income (1000-2000 TL / month) group (P<0.05). In addition, 79.2% of the respondents were married and consumed more fish (P<0.05). It was determined that fish consumption increased in parallel with the education level of consumers (P<0.05). In the study, the first consumption preference was red meat with 53.1%, followed by white meat with 35.8% and fish meat with 11.1%. Almost all (95.5%) consumers stated that they reached the fish easily and 52.4% stated that the fish prices were normal. Among the reasons for fish meat being preferred in consumption is that it is the most delicious (47.3%) as well as its high nutritional value (43.5%). Anchovy is the most preferred (61.1%) fish type in Kayseri, while the amount of fish consumption per capita is calculated as 5.56 ± 4.4 kg/year. Most of the consumers (71.5%) reported that increasing their income will not affect fish consumption and 28.5% will increase. In conclusion, the average fish consumption in Kayseri province is close to Turkey’s average, and the consumption level is thought to be positively affected by marital status, education level and income level.

Anahtar Kelimeler

Consumption, consumer preference, fish

Kayseri İlinde Balık Tüketimi ve Tüketici Tercihlerinin Belirlenmesi

Öz

Bu araştırmada Kayseri ilinde balık tüketim tercihleri ve balık tüketimine etki eden sosyal, kültürel, ekonomik faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada 2018 yılında basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 529 kişiyle yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanan anketlerden elde edilen veriler kullanılmıştır. Çalışma verilerinin bir kısmı deskriptif olarak sunulmuş, balık tüketimi üzerine cinsiyetin etkisi bağımsız T-testi ile; medeni durum, gelir ve eğitim düzeyinin etkisi ise tek yönlü varyans analizi (Anova) yapılarak değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularına göre tüketicilerin yaş ortalamaları 39.1±12.2 ve ailedeki birey sayıları da 4.1±1.3 olarak belirlenmiştir. Aylık ortalama gelirin 3.399±2.599 TL olduğu ve düşük gelir grubunda (1000-2000 TL/ay) daha az balık tüketildiği tespit edilmiştir (P<0.05). Ayrıca ankete katılanların % 79.2’sinin evli olduğu ve daha fazla balık tükettiği belirlenmiştir (P<0.05). Tüketicilerin eğitim düzeyine paralel olarak balık tüketiminin de arttığı tespit edilmiştir (P<0.05). Yapılan çalışmada ilk sıradaki et tüketim tercihi % 53.1 ile kırmızı et olurken, bunu %35.8 ile beyaz et ve %11.1 ile balık eti izlemiştir. Tüketicilerin tamamına yakını (% 95.5) balığa kolay ulaştığını ve % 52.4’ü balık fiyatlarının normal olduğunu belirtmiştir. Tüketimde balık etinin tercih edilme sebepleri arasında en çok lezzetli olması (% 47.3) ve besin değerinin yüksek olması (% 43.5) gelmektedir. Kayseri’de en çok tercih edilen balık türü hamsi (% 61.1) olurken, kişi başına düşen balık tüketim miktarı 5.56±4.4 kg/yıl olarak hesaplanmıştır. Tüketicilerin çoğu (% 71.5) gelirlerinin artmasının balık tüketimini etkilemeyeceğini, % 28.5’i ise artıracağını bildirmiştir. Sonuç olarak, Kayseri ilinde balık tüketim miktarının Türkiye ortalaması civarında olduğu, balık tüketim düzeyinin medeni durum, eğitim ve gelir seviyesinden etkilendiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Balık, Kayseri, tüketici tercihi, tüketim

Kaynakça

• Abdikoğlu Dİ. Tekirdağ ilinde balık tüketim eğilimlerinin belirlenmesi, Yüksek lisans tezi, NKÜ Fen Bil Ens, Tekirdağ 2015.
• Adıgüzel F, Civelek O, Sayılı M, Büyükbay EO. Tokat ili Almus ilçesinde ailelerin balık tüketim durumu. GOP Üniv Zir Fak Derg 2009; 26(2): 35-43.
• Angiş S. Gökkuşağı alabalığı’nda soğuk tütsülemenin bazı önemli kimyasal ve duyusal özellikler üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Atatürk Üni Fen Bil Ens, Erzurum 2004: 36s.
• Atay D. The export and import arrangements between fishery products sectors of European Union and Turkey (in Turkish), IV. Su Ürünleri Sempozyumu. 2000; Erzurum-Türkiye.
• Aydın H, Dilek MK, Aydın K. Trends in fish and fishery products consumption in Turkey. Turk J Fish Aquat Sci 2011; 11(3): 499-506.
• Aydın M, Karadurmuş U. Consumer behaviours for seafood in Ordu province. Aquaculture Studies 2012; 12(3): 18-23.
• Aydın M, Karadurmuş U. Trabzon ve Giresun bölgelerindeki su ürünleri tüketim alışkanlıkları. Karadeniz Fen Bil Derg 2013; 3(9): 57-71.
• Bashimov G. Niğde ilinde balık eti tüketim alışkanlığının belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bil Derg 2017; 4(2): 196-204.
• Baydede S. Kocaeli ilinin balık tüketimi ve tüketici kararlarını etkileyen faktörlerin araştırılması, Yüksek lisans tezi, SNÜ Fen Bil Ens, Sinop 2018; 13-31.
• Bayraktar S. Ankara ve Çanakkale’de su ürünleri tüketim tercihleri ve alışkanlıklarının karşılaştırılması, Yüksek lisans tezi, ÇOMÜ Fen Bil Ens, Çanakkale 2015; 13-47.
• Beyazbayrak Z. Kahramanmaraş ili merkez ilçede balık tüketim alışkanlıkları, Yüksek lisans tezi, KSÜ Fen Bil Ens, Kahramanmaraş 2014; 19-39.
• Bolat Y, Cevher H. Konya İli (Türkiye) su ürünleri tüketim alışkanlıkları üzerine bir anket çalışması. SDÜ Eğirdir Su Ürünleri Fak Derg 2018; 14(3): 241-52.
• Çadır F. Keban Baraj Gölü ova bölgesi su ürünleri tüketiminin araştırılması. Yüksek lisans tezi, FÜ Fen Bil Ens, Elazığ 2012; 14-17.
• Çaylak B. İzmir ili su ürünleri tüketimi ve tüketici tercihleri üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, ÇOMÜ Fen Bil Ens, Çanakkale 2013; 25-41.
• Çelik R. Manisa ili su ürünleri tüketim ve tercihleri üzerine bir araştırma, Yüksek lisans tezi, İKCU Fen Bil Ens, İzmir 2014; 25-47.
• Çiçek E, Akgün H, İlhan S. Elazığ ili balıketi tüketim alışkanlığı ve tercihinin belirlenmesi. Aquaculture Studies (Eski Yunus Araştırma Bülteni) 2014; (1): 1-11.
• Çolakoğlu FA, İşmen A, Özen Ö, Çakır F, Yığın Ç, Ormancı HB. Çanakkale ilindeki su ürünleri tüketim davranışlarının değerlendirilmesi. Ege Üniv Su Ürünleri Derg 2006; 23(3): 387-92.
• Dağtekin M, Ak O. Doğu Karadeniz bölgesinde su ürünleri tüketimi, ihracaat ve ithalat potansiyeli. Yunus Araştırma Bülteni 2007; 7(3): 14-7.
• Erdal G, Esengün K. Tokat ilinde balık tüketimini etkileyen faktörlerin logit model ile analizi. Ege Üniv Su Ürünleri Derg 2008; 25(3): 203-9.
• Erümit İ. Sinop İli Gerze ilçesinde balık tüketimi ve balık tüketimini etkileyen faktörler, Yüksek lisans tezi, GOÜ Fen Bil Ens, Tokat 2016; 25-40.
• Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). http://www.fao.org Erişim tarihi: 14.11. 2019.
• Girard S, Mariajouls C, Paquotte P, Wisner-Bourgeois C. An analysis of seafood consumption survey methods in France. 9th NFET Conferance-Tromso, Norway 1998.
• Güngör ES. Erzurum ve Van illerindeki balık tüketimi ve tüketici tercihleri üzerine bir araştırma, Yüksek lisans tezi, Atatürk Üni Fen Bil Ens, Erzurum 2014; 19-54.
• Gürgün H. Van Gölüne kıyısı bulunan bazı ilçelerdeki balık tüketimine yönelik bir araştırma, Yüksek lisans tezi, Ege Üni Fen Bil Ens, İzmir 2006; 17-24.
• Hatırlı SA, Demircan, V. Isparta ilinde ailelerin balık tüketiminin analizi. SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fak Derg, 2004; 9(1): 245-256.
• Işıdan H. Önemli bazı viral balık hastalıkları-1. Sümae, Yunus Araştırma Bülteni 2006; 6 (1): 12-14.
• İbiş B. Sivas ili merkez ılçesinde yaşayan bireylerin su ürünleri tüketim davranışlarının değerlendirilmesi, Yüksek lisans tezi, GOÜ Fen Bil Ens, Tokat 2012; 11-35.
• İslamoğlu AH. Tüketici Davranışları, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2003.
• Karadağ A. Şanlıurfa ili merkez ilçesinde yaşayanların su ürünlerine yaklaşımlarının incelenmesi, Yüksek lisans tezi, Munzur Üni Fen Bil Ens, Tunceli 2017; 7-39.
• Krejcie RV, Morgan DW. Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 1970; 30: 607-610.
• Menteşe CM. Tunceli ili merkez ilçede ailelerin balık tüketim tercihlerinin belirlenmesi, Yüksek lisans tezi, Tunceli Üni Fen Bil Ens, Tunceli 2016; 17-38.
• Nalinci S. Amasya ili merkez ilçedeki hanehalkının et tüketim alışkanlıkları ve et tüketimini etkileyen faktörler, Yüksek lisans tezi, GOÜ Fen Bil Ens, Tokat 2013; 49-134.
• Olgunoğlu İA, Bayhan YK, Olgunoğlu MP, Artar E, Ukav İ. Adıyaman ilinde balık eti tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Gıda Teknolojileri Elektronik Derg, 2014; 9(1): 21-5.
• Onurlubaş E. The factors affecting fish consumption of the consumers in Kesan Township in Edirne. Bulgarian J Agr Sci, 2013; 19(6): 1346-50.
• Orhan H, Yüksel O. fishery Product consumption survey in Burdur Province, SDU Journal of the Faculty of Agriculture, 2010; 5(1): 1-7.
• Sağlam NE, Samsun S. Yozgat ili su ürünleri tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. SDÜ Eğirdir Su Ürünleri Fak Derg, 2018; 14(1): 9-16.
• Sarıözkan S. Türkiye’de balıkçılık sektörü ve ekonomisi. Turk J Fish Aquat Sci, 2016; 31(1): 15-22.
• Saygı H, Bayhan B, Hekimoğlu MA. Türkiye’nin İzmir ve Ankara illerinde su ürünleri tüketimi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Derg, 2015; 3(5): 248-54.
• Soylu M. Fish consumption preferences of people living in three different socioeconomic regions of Kayseri, Turkey. Third Sector Social Economic Review, 2018; 53(2): 463-76.
• Şen A. Konya ve Mersin il merkezlerinde yaşayan bireylerin balık tüketimi konusundaki alışkanlık ve bilgi düzeylerinin karşılaştırılması, Yüksek lisans tezi, SÜ Sosyal Bil Ens, Konya 2011; 38-63.
• Şen B, Canpolat Ö, Sevim AF, Sönmez F. Elazığ ilinde balık tüketimi. Fırat Üniv Fen ve Mühendislik Bilimleri Derg, 2008; 20(3): 433-7.
• Şen B. Erzincan ilindeki ailelerin balık tüketim tercihlerinin belirlenmesi, Yüksek lisans tezi, Munzur Üniversitesi Fen Bil Ens, Tunceli 2017; 38-63.
• Şen İ, Şahin A. Mersin’de yaşayan tüketicilerin balık tüketim tercihlerini demografik faktörler açısından ele alan bir araştırma. J Econ Admin Sci, 2017; 19(1): 33-46.
• Tacon AG, Metian M. Fish matters: importance of aquatic foods in human nutrition and global food supply. Reviews in Fisheries Science, 2013; 21(1): 22-38.
• Temel T. Rize ilinde hanelerin balık tüketimi üzerine etkili olan faktörlerin belirlenmesi, Yüksek lisans tezi, Atatürk Üni Fen Bil Ens, Erzurum 2014; 37-62.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://www.tuik.gov.tr Erişim tarihi: 04.02.2019
• Uzundumlu AS, Dinçel E. Trabzon İli Beşikdüzü ilçesinde balıketi tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi. Alınteri Zirai Bil Derg, 2015; 29 (B): 1-11.
• Wan W, Hu W. At-home seafood consumption in Kentucky: A double hurdle model approach. Southern Agricultural Economics Association Annual Meeting, February, 4-7, 2012; Birmingham, AL-England.
• Yavuz G, Yasan Ataseven Z, Gül U, Gülaç ZN. Factors affecting consumer preferences on seafood consumption: the case of Ankara, Yunus Research Bulletin, 2015; 1: 73-82.
• Yüksel E, Diler A. Ankara İlinde su ürünleri tüketim tercihlerinin belirlenmesi. Aydın Gastronomy, 2019; 3(1): 11-21.
• Yüksel F, Kuzgun NK, Özer Eİ. Tunceli ili balık tüketim alışkanlığının belirlenmesi. Karadeniz Fen Bil Derg, 2011; 3(2):5, 28-36.