MAĞLUPLAR: BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI NEDEN BİTMEDİ?

Yıl 2025, Sayı: 78, 183 - 188, 11.11.2025

İlaha Khantamirova

Öz

Robert Gerwarth’ın “Mağluplar” eseri, I. Dünya Savaşı sonrası Avrupası’nda zaferin neden kalıcı barışa dönüşmediğini sorgulayan kapsamlı bir çalışmadır. Yazarın temel amacı, mağlup devletlerin halklarının savaş sonrası yaşadığı deneyimleri inceleyerek, Avrupa’nın savaş sonrası dönemde nasıl kaotik ve şiddet dolu bir “barış” sürecine girdiğini ortaya koymaktır.
Savaş sonrası düzenlenen barış konferansları ve imzalanan barış antlaşmaları, beklenenin aksine Avrupa’ya istikrar getirememiş, tam tersine, büyük bir belirsizlik ve siyasi çöküş döneminin kapılarını aralamıştır. Bu çerçevede Gerwarth, çok uluslu imparatorlukların (Romanov, Habsburg, Hohenzollern, Osmanlı) çözülüş sürecine ve bu yapıların içindeki halkların yaşadığı toplumsal-siyasal dönüşümlere odaklanır. Ayrıca yazar, İtalya ve Yunanistan gibi savaşın galibi sayılan ülkelerin uzun vadede nasıl başarısızlık ve istikrarsızlıkla karşılaştıklarını irdeleyerek,
“zafer” kavramının geleneksel anlamını sorgular. Ulus-devletlerin doğuşu, bu sürece eşlik eden iç savaşlar ve ideolojik kutuplaşmalar da eserde detaylı şekilde incelenir.
Özetle Gerwarth, savaş sonrası dönemi sadece galipler ve mağlup devletler arasında bir yeniden yapılanma süreci olarak değil, aynı zamanda yeni şiddet biçimlerinin, kırılgan barışların ve radikal ideolojilerin doğduğu bir geçiş dönemi olarak analiz eder.

Anahtar Kelimeler

I Dünya Savaşı , Robert Gerwarth , Mağluplar , Türkler , Ermeniler , Soykırım İddiası

Kaynakça

• Robert Gerwarth, The Vanquished (United States: Farrar, Straus and Giroux, 2016)