Mal Rejimi Sözleşmesinin ve Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Tasfiyesine Yönelik Anlaşmanın Geçersizliği

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 2, 853 - 896, 24.10.2025

Hakan Burak Akıncı

https://doi.org/10.58820/eruhfd.1773871

Öz

Eşler, evlenirken farklı bir mal rejimini benimsememeleri halinde aralarında yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır. Bununla birlikte eşler, evlendikten sonra farklı bir mal rejimini seçmek de isteyebilirler. Başka bir mal rejimine geçmek istenmesi halinde sözleşme serbestisi ilkesi geçerli olmayıp, Türk Medenî Kanunu’nda yer verilen mal ayrılığı, mal ortaklığı ve paylaşmalı mal ayrılığı rejimlerinden birini seçmek gerekir. Yeni mal rejiminin seçilmesiyle birlikte ise edinilmiş mallara katılma rejiminin, yeni mal rejimi sözleşmesinin yapıldığı tarih itibarıyla tasfiye edilmesi icap eder. Tasfiyenin ne şekilde yapılacağı, genellikle tasfiye anlaşması adı verilen bir sözleşmeyle kararlaştırılır. Çalışmamızda, mal rejimi sözleşmesinin ve tasfiye anlaşmasının hangi hal ve şartlar altında geçersizlik yaptırımlarına tâbi tutulabileceği ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

mal rejimi sözleşmesi , tasfiye anlaşması , geçersizlik , iptal , edinilmiş mallara katılma rejimi

Invalidity and Annulment of Matrimonial Property Contracts and Liquidation Agreements under the Regime of Participation in Acquired Property

Öz

In the absence of an agreement to adopt a different matrimonial property regime at the time of marriage, the default statutory regime—participation in acquired property—applies. However, spouses may wish to change their property regime after marriage. In such cases, the principle of contractual freedom does not apply unrestrictedly; spouses must choose one of the matrimonial property regimes expressly stipulated in the Turkish Civil Code: separation of property, community of property, or separation of property with equalization. Upon the adoption of a new regime, the existing participation in acquired property regime must be dissolved as of the date of the new agreement. The method of dissolution is typically determined by a contract known as a liquidation agreement. This study examines the circumstances and conditions under which matrimonial property agreements and liquidation agreements may be rendered null and void or subject to annulment.

Anahtar Kelimeler

matrimonial property agreement , liquidation agreement , nullity , annulment , regime of participation in acquired property

Kaynakça

• Acar, Faruk. Aile Hukukumuzda Aile Konutu Mal Rejimleri Eşin Yasal Miras Payı. Ankara: Seçkin Yayınları, 2021.
• Acar, Faruk. “Türk Hukukunda Yasal Mal Rejimleri”. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 35/1 (2015): 143-156.
• Akçin, Fahri, Nadir Meral ve Ebru Beyaz. Yargıtay Uygulamasında Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2023.
• Akıncı, Şahin. Borçlar Hukuku Bilgisi, Genel Hükümler. Konya: Sayram Yayınları, 2024.
• Antalya, Gökhan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt V/1, 1, Temel Kavramlar, Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri. İstanbul: Seçkin Yayınları, 2019.
• Atamulu, İsmail. “Türk Medenî Kanununda Olağanüstü Mal Rejimi ve Özellikle Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş Halleri”. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5/1-2 (2010): 151-181.
• Atasoy, Kemal. Sözleşme Özgürlüğünün Kamu Düzenine Aykırılık Sınırı. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Aydos, Oğuz Sadık. “Eşlerin Geçmişe Etkili Mal Rejimi Sözleşmesi Yapabilmesi (4722 sayılı Kanun m. 10/III)”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırmaları Dergisi. 22/3 (2016): 383-393.
• Baygın, Cem ve Ahmet Nar. Medenî Hukuk Dersleri-I, Başlangıç Hükümleri ve Kişiler Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2024.
• Çetiner, Bilgehan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2024.
• Doğan, Gökcen. “Mal Rejimi Sözleşmelerinde Sözleşme Serbestisi ve Sınırları”. Türk Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4/1 (2022): 243-272.
• Doğan, Murat, Gökhan Şahan ve İsmail Atamulu. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınları, 2023.
• Dural, Mustafa, Tufan Öğüz ve Mustafa Alper Gümüş, Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2025.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Legem Yayınevi, 2023.
• Gümüş, Mustafa Alper. Teoride ve Uygulamada Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri (TMK m. 185-281). İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2008.
• İnan, Ali Naim ve Özge Yücel. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Seçkin Yayınları, 2014.
• Kalkan, Burcu. Türk Hukukunda Gabin. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2003.
• Kaplan, İbrahim. Türk Borçlar Hukuku TBK m. 1-206 (Genel Hükümler). Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Karamercan, Fatih. “Boşanma ve Mal Rejiminin Tasfiyesi Davalarında Delil Elde Etme Yasağı”. Kırklareli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1/1 (2023): 217-232.
• Karlı, Özlem. Sebebi Gösterilmeyen Borç Tanıması (Mücerret Borç İkrarı BK mad. 17). İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2008.
• Kılıçoğlu, Ahmet M.. Aile Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2022.
• Kılıçoğlu, Ahmet M.. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Turhan Kitabevi, 2021.
• Kılıçoğlu, Ahmet, M.. Katkı-Katılma Alacağı. Ankara: Turhan Kitabevi, 2021.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip. Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Borçlar Hukukuna Giriş, Hukukî İşlem, Sözleşme. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2008.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip. Güven Nazariyesi Karşısında Borç Sözleşmelerinde Hata Kavramı. İstanbul: Garanti Matbaası, 1968.
• Koç, Nevzat. “Eşler Arasındaki Yasal Mal Rejiminin Tasfiyesinde Kişisel Malların Gelirleri”. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2/2 (2015): 157-181.
• Koller, Alfred. Schweizerisches Obligationenrecht, Allgemeiner Teil. Bern: Stämpfli Verlag, 2017.
• Köroğlu, Emre. “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimini Sona Erdiren Sebepler ve Bu Mal Rejiminin Sona Erme Anı (TMK m. 225)”. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 11/1 (2016): 229-251.
• Köroğlu, Emre. İrade Bozukluğu Hallerinden Korkutma. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Kurşat, Zekeriya. Borçlar Hukuku Alanından Hile Kavramı. İstanbul: Kazancı Hukuk Yayınevi, 2003.
• Kuru, Özge. “Bir Mesleğin İcrası veya İşletmenin Faaliyeti Sebebiyle Doğan Edinilmiş Mal Olması Gereken Malvarlığı Değerlerinin Sözleşme ile Kişisel Mal Haline Getirilmesi”. İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2/2 (2016): 113-136.
• Oğuzman, M. Kemal ve M. Turgut Öz. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2023.
• Okumuş, Selmani. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Aşırı Yararlanma (Gabin). Ankara: Yetkin Yayınları, 2015.
• Şeker, Muzaffer. Bilimsel Çalışmalar ve Güncel Yargıtay Kararlarıyla Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Bağlantılı Konular. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• Şıpka, Şükran. Türk Hukukunda Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Uygulamaya İlişkin Sorunlar. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2013.
• Tekinay, Selâhattin Sulhi vd. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1993.
• Tercier, Pierre, Pascal Pichonnaz ve H. Murat Develioğlu. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Yıldırım, Mustafa Fadıl. Borçlar Hukukuna Göre Sözleşmenin Kuruluşunda Hile. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2002.
• Yılmaz, Süleyman. Medenî Hukuk, Cilt III, Aile Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Zeytin, Zafer. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi. Ankara: Seçkin Yayınları, 2021.
• Lexpera, (Erişim Tarihi 13.08.2025), https://lexpera.com.tr.
• Nedim Meriç, “HMK ve İİK’da Yer Alan Parasal Sınırlar”, (Erişim Tarihi 12.08.2025), https://legalbank.net/belge/hmk-ve-iikda-yer-alan-parasal-sinirlar-2025-yili/3009245/#:~:text=%C5%9Eu%20durumda%202025%20y%C4%B1l%C4%B1%20i%C3%A7in,33.751%2C585%20TL'dir.