Doğum Sonu Fiziksel Semptomlar ve Hemşirelik/Ebelik Bakımı

Yıl 2022, , 79 - 84, 30.08.2022

Seda Karaçay Yıkar , Evşen Nazik

https://doi.org/10.5152/JMHS.2022.986069

Öz

Doğumdan sonra 6 hafta süren, anne, bebek ve aile açısından uyumun sağlandığı karmaşık ve
yeni döneme “doğum sonu dönem” denir. Bu dönemde annelik duygusunu yaşayan kadınlar pek
çok fiziksel semptom yaşayabilmektedir. Postpartum dönemin özellikle ilk haftası hem fizyolojik ve psikolojik yönden geçiş dönemi, hem de postpartum sorunların en yüksek düzeyde olduğu
dönemdir. Bu sorunların çoğu altı haftaya kadar, bazıları bir yıla kadar devam etmektedir. Fiziksel
semptomlar sadece anne sağlığını etkilemeyip aynı zamanda annelik rollerindeki performansın
azalmasından dolayı bebeklerin sağlığını da etkilemektedir. Postpartum dönemde kadınlar, bebek
bakımı, ev işleri ve aile ilişkileri üzerinde önemli olumsuz etkilere sahip olan yorgunluk, perine,
sırt ve baş ağrısı, barsak ve üriner sorunlar, hemoroid, emzirmeye ilişkin meme sorunları ve cinsel sorunlar gibi fiziksel semptomları sıklıkla yaşamaktadır. Bu dönemde annenin ve bebeğin
bakımına yönelik gereksinimlerinin belirlenmesi ve bu gereksinimler doğrultusunda hemşire/
ebeler tarafından bakım, eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Bakım, hemşire/ebe, doğum sonu, fiziksel semptom

Postpartum Physical Symptoms and Nursing/Midwifery Care

Öz

The complex and new period that lasts 6 weeks after the birth and in which the mother, baby, and
family are adapted is called the “postpartum period.” During this period, women who experience
the feeling of motherhood may experience many physical symptoms. Especially the first week of
the postpartum period is the transition period both physiologically and psychologically and the
period when postpartum problems are at the highest level. Most of these problems persist for up
to 6 weeks, some for up to 1 year. Physical symptoms not only affect maternal health but at the
same time, the health of babies due to decreased performance in maternal roles. In the postpartum period, women frequently experience physical symptoms such as fatigue, perineum, back
and headache, bowel and urinary problems, hemorrhoids, breast problems related to breastfeeding, and sexual problems, which have significant negative effects on baby care, housework, and
family relationships. In this period, it is important to determine the needs of the mother and the
baby and to provide care, training, and consultancy services by nurses/midwives in line with these
needs.

Anahtar Kelimeler

Care, nurse/midwifery, postpartum period, physical symptoms

Kaynakça

• ACOG. (2018a). ACOG Committee Opinion No. 736: Optimizing postpartum care. Retrieved from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29683911/ Erişim tarihi: (Erişim tarihi: 25.08.2020).
• AGOC Postpartum Pain Managment. (2018a). Retrieved from https://www.acog.org/womens-health/experts-and-stories/the-latest/5-reasons-why-you-need-a-postpartum-support-network (Erişim tarihi: 25.08.2021).
• Aksakalli, M., Capik, A., Ejder Apay, S., Pasinlioglu, T., & Bayram, S. (2012). Determination of support needs and post-partum support levels of post-partum women. Journal of Psychiatric Nursing, 3(3), 129–135.
• Aksu, S., & Çatalgöl, Ş. (2017). Kadınların doğum sonrası uzun dönem fiziksel sağlık problemleri ve algıladıkları sağlık düzeyi ile ilişkisi. Kashed, 3(2), 22–42.
• Altınboğa O., Gültekin, İ. B., & Taner, C. E. (2016). Son üç yıl içinde doğum yapmış kadınlarda stres inkontinans: Parite ve doğum şeklinin etkisi. Bozok Tıp Derg, 6(4), 1–7.
• Arkan, G., & Egelioğlu Cetişli, N. (2017). Postpartum Fiziksel Semptom Şiddeti Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Hakemli Kadın Hastalıkları ve Anne Çocuk Sağlığı Dergisi, 10(2), 98–103.
• Aygar, H., & Metintaş, S. (2018). Bir kalkınma göstergesi olarak anne ölümleri. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 3(3), 63–70.
• Bağcı, S., & Altuntuğ, K. (2016). Annelerin doğum sonunda yaşadıkları sorunlar ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Journal of Human Sciences, 13(2), 3266–3279.
• Bay, F., & Özerdoğan, N. (2021). Doğum sonrası bakım ve ev ziyaretlerinin önemi. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 77–90.
• Berens, P. (2021). Overview of the postpartum period: Normal physiology and routine maternal care. Up to Date.
• Bulechek, G, M., Butcher, H. K., Dochtermann, J. M., & Wagner, C. (2012). Nursing Interventions Classification (NIC). Nursing Interventions Classification (NIC). (çev. F. Erdemir, S. Kav, A. Akman Yılmaz), 6. Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri. (çev. F. Erdemir, S. Kav, A. Akman Yılmaz), 6. Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri.
• Büyükkayacı Duman, N., & Yılmazel, G. (2014). Doğum sonrası ev ziyaretleri yoluyla verilen aile planlaması danışmanlığının etkili aile planlaması yöntemi kullanımına etkisi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 11(2), 52–58.
• Büyükkayacı Duman, N. (2009). Postpartum erken taburculuk sonrası evde bakım. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(1), 73–82.
• Chapple, C., & Milsom, I. (2012). Urinary incontinence and pelvic prolapse: Epidemiology and pathophysiology. Campbell-Walsh Urology, 3, 1871–1895.
• Demirel Bozkurt, Ö, ve ark. (2019). Annelerin Postpartum Dönemde Hastaneden Taburculuğa Hazır Oluşluğu ve Etkileyen Faktörler. Medical Sciences (NWSAMS), 14(3), 175–188.
• East, C. E., Dorward, E. D., Whale, R. E., & Liu, J. (2020). Local cooling for relieving pain from perineal trauma sustained during childbirth. Cochrane Database of Systematic Reviews. 10(10), CD006304. https://doi.org/10.1002/14651858.CD006304.pub4
• Egelioğlu Çetişli, N., Işık, S., Kahveci, M., & Hacılar, A. (2020). Primipar annelerde doğum şekline göre postpartum fiziksel semptom şiddeti ve emzirme davranışları. Head, 17(2), 98–103.
• Ekşi, Z. (2019). Doğum Sonu Bakım. In H. Arslan Özkan (Ed.), Hemşirelik ve Ebelik İçin Kadın Sağlığı ve Hastalıkları. 1.baskı, Akademisyen Kitabevi, 493-530.
• Er Güneri, S. (2015). Postpartum erken dönem kanıta dayalı uygulamalar. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi / Gümüşhane University Journal of Health Sciences, 4(3), 482–494.
• Erbaba, H., & Pınar, G. (2016). Postpartum perineal travmanın önlenmesi ve yönetimine ilişkin güncel yaklaşımlar. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 13(3), 272–281.
• Erçel, Ö., & Kahyaoğlu Süt, H. (2020). Postpartum uyku ve yaşam kalitesi. Journal of Turkish Sleep Medicine, 1, 23–30.
• Fata, S., & Atan, S. U. (2018). The relationship between fatigue and breastfeeding selfefficacy. Nigerian Journal of Clinical Practice, 21(11), 1408–1414.
• Haran, C., van Driel, M., Mitchell, B. L., & Brodribb, W. E. (2014). Clinical guidelines for postpartum women and infants in primary care–a systematic review. BMC Pregnancy and Childbirth, 14, 51.
• İlhan, M., Yasin Çetin, İ, Kurtuluş, D., Karaman, Ö, & Taşan, E. (2016). A rare cause of back pain after pregnancy: Postpartum osteoporosis and treatment approach. Türk Osteoporoz Dergisi, 22(3), 153–155.
• Kirlek, F., & Akdolun-Balkaya, N. (2013). Erken postpartum dönemde meme başı ağrısı ve çatlaklarının önlenmesinde anne sütü ve zeytinyağının etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 15(2), 17–34.
• Kirlek, F., & Öztürk C. H. (2016). Postpartum Dönem. In Ü. Sevil & G. Ertem (Eds.), Perinatoloji ve Bakım. Nobel Tıp Kitabevleri, 409-420.
• Kızılkaya, N. (2015). Kadın Sağlığı ve Hastalıkları. Nobel Tıp Kitapevleri, 536-550.
• Kohler, S., Sidney Annerstedt, K., Diwan, V., Lindholm, L., Randive, B., Vora, K., & De Costa, A. (2018). Postpartum quality of life in Indian women after vaginal birth and cesarean section: A pilot study using the EQ5D-5L descriptive system BMC Pregnancy and Childbirth, 18(1), 427.
• Lavender, T., Richens, Y., Milan, S. J., Smyth, R. M., & Dowswell, T. (2013). Telephone support for women during pregnancy and the first six weeks postpartum. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2013(7), CD009338.
• Lee, M. J., Guinn, D., & Hickenbottom, S. (2021). Headache in pregnant and postpartum women. Up to Date.
• Mortazavi, F., Mousavi, S. A., Chaman, R., & Khosravi, A. (2014). Maternal quality of life during the transition to motherhood. Iranian Red Crescent Medical Journal, 16(5), e8443.
• National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE). (2015). Postnatal care: Routine postnatal care of women and their babies. Nice Guideline. Retrieved from https://www.nice.org.uk/guidance/cg37 2015
• Public Health Nursing: Postpartum Nursing Care Pathway. (2019). Province of Manitoba. Retreived from https://www.gov.mb.ca/health/publichealth/phnursingstandards/docs/Postpartum_Nursing_Care_ Pathway.pdf (Erişim tarihi: 25.08.2021).
• Şenol, K., & Aslan, E. (2017). The effects of cold application to the perineum on pain relief after vaginal birth. Asian Nursing Research, 11, 276. e282.
• Şimşek, Ç., & Yılmaz Esencan, T. (2017). Doğum sonu dönemde hemşirelik bakımı. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 48(4), 183–189.
• Song, J. E., Chae, H. J., & Kim, C. H. (2014). Changes in perceived health status, physical symptoms, and sleep satisfaction of postpartum women over time. Nursing and Health Sciences, 16(3), 335–342.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Doğum Sonu Bakım Yönetim Rehberi. (2014). Retrieved from https://ekutuphane.saglik. gov.tr/Yayin/465 (Erişim tarihi: 25.08.2021).
• Taşkın, L., & Akan, N. (2016). Doğum Sonu Dönem. In L Taşkın (Ed.), Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. Genişletilmiş (XIII. Baskı, pp. 534–560). Akademisyen Tıp Kitabevi.
• Tırınk Kayacı, H. (2018). Kadınların bel ve boyun ağrı seviyelerinin incelenmesi. CBU-SBED. 5(4), 187–191.
• TNSA Verileri. (2018). Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Retrieved from Retrieved from http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/ handle/11655/23356/2018_TNSA_Ozet_Rapor.pdf (Erişim tarihi: 25.08.2021)
• Yonemoto, N., Dowswell, T., Nagai, S., & Mori, R. (2013). Schedules for home visits in the early postpartum period. Cochrane Database of Systemtic Reviews, 7.