Kırsal ve Kentsel Bölgede Yaşayan Ebeveynlerin Geleneksel Tamamlayıcı Tıp Uygulama ve Aşı Karşıtlığı Düzeylerinin Karşılaştırılması: İlişkisel Çalışma

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 4, 597 - 605, 23.12.2024

Zeynep Temel Mert , İbrahim Zengin

https://doi.org/10.62425/esbder.1505059

Öz

Amaç: Son yıllarda aşı karşıtlığının toplumda görülme düzeyi yükselmekte ve bunun bireylerin yaşadığı bölge ve tamamlayıcı tıp uygulamalarına yönelik tutumlarına etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntemler: Çalışma karşılaştırmalı, ilişkisel olarak ve bir ilçe ile il merkezinde bulunan iki ayrı Aile Sağlığı Merkezi bölgesinde aşılama çağında çocuğu bulunan ebeveynlerle yapıldı. Veriler Katılımcı Bilgi Formu, Aşı Karşıtlığı ve Geleneksel Tamamlayıcı Tıp Tutum Ölçekleri ile toplandı. Örneklem her iki grupta 198 olmak üzere toplam 396 ebeveynden oluştu. Veri analizi SPSS 22.0 programında yapıldı. Değerlendirmede Mann Whitney U, Ki-kare, Spearman’s Korelasyon Analizi kullanıldı.
Bulgular: Çalışmaya katılan ebeveynlerden kırsal kesimde yaşayanların Tamamlayıcı Tıp Tutum Ölçeği puanı 115,37±24,94, Aşı Karşıtlığı Ölçeği puanı ise 54,76±21,12 olarak bulundu. Kentsel bölgede yaşayan ebeveynlerin ise Tamamlayıcı Tıp Tutum Ölçeği puanı 107,96±21,15, Aşı Karşıtlığı Ölçeği puanı ise 50,50±16,59 olarak bulundu.
Sonuç: Kırsal bölgede hem Aşı Karşıtlığı ölçek puanları hem de Tamamlayıcı Tıp Tutum Ölçek puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aşı karşıtlığı, çocuk hemşireliği, geleneksel tamamlayıcı tıp

Etik Beyan

Etik Kurul Onayı Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurul Başkanlığı'ndan 14/12/2022 tarih 2022-12/51 sayısı ile etik kurul izni alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Tübitak 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı

Proje Numarası

1919B012211337

Teşekkür

Desteklerinden dolayı Tübitak'a teşekkür ederiz.

Comparison of Traditional Complementary Medicine Practice and Anti-Vaccination Levels of Parents Living in Rural and Urban Areas: A Relational Study

Öz

Objective: In recent years, the level of anti-vaccine sentiment has been increasing in society, and it is aimed to examine the impact of this on individuals' attitudes towards the region where they live and complementary medicine practices.
Methods: The study was conducted comparatively, relationally, and with parents who had children of vaccination age in two separate Family Health Centers located in a district and a city center. Data were collected with the Participant Information Form, Anti-Vaccination and Traditional Complementary Medicine Attitude Scales. The sample consisted of a total of 396 parents, 198 in both groups. Data analysis was done in SPSS 22.0 program. Mann Whitney U, Chi-square, Spearman's Correlation Analysis were used in the evaluation.
Results: The Complementary Medicine Attitude Scale scores of the parents participating in the study living in rural areas were 115.37±24.94, and the Vaccination Opposition Scale scores were 54.76±21.12. For parents living in urban areas, Complementary Medicine Attitude Scale scores were found to be 107.96±21.15, and Vaccine Opposition Scale scores were 50.50±16.59.
Conclusion: It was found that both the Anti-Vaccination scale scores and the Complementary Medicine Attitude Scale scores were higher in rural areas.

Anahtar Kelimeler

Antivaccination, pediatrıc nursing, traditional complementary medicine practices

Proje Numarası

1919B012211337

Kaynakça

• Adams, J., Sibbritt, D., Broom, A., Loxton, D., Pirotta, M., Humphreys, J., & Lui, C. W. (2011). A comparison of complementary and alternative medicine users and use across geographical areas: A national survey of 1,427 women. BMC Complementary and Alternative Medicine, 11, 1-8.
• Arbak, P. M. (2022). Aşı karşıtlığı; özerkliğin kötüye kullanımı. Sağlık Bilimlerinde Değer Dergisi, 12(2), 352-356.
• Bostan Akmeşe, N., Arık, B. (2023). Attitudes of Parents Living in Rural and Urban Areas in Kütahya Province Towards Childhood Vaccines. Mediterranean Nursing and Midwifery, 3(2), 64-71.
• Başer, H. Y. (2021, Bahar). Üçüncü basamak bir hastanenin aile hekimliği polikliniğine başvuran hastaların kırsal ve kentsel bölgede yaşamalarına göre geleneksel ve tamamlayıcı tıp konusundaki bilgi ve tutumları [Uzmanlık Tezi, Hitit Üniversitesi] http://79.123.184.155/xmlui/handle/11491/6159
• Bozkurt, H. B. (2018). Aşı reddine genel bir bakış ve literatürün gözden geçirilmesi. Kafkas Journal of Medical Sciences, 8(1), 71-76.
• Bryden, G. M., Browne, M., Rockloff, M., & Unsworth, C. (2018). Anti-vaccination and pro-CAM attitudes both reflect magical beliefs about health. Vaccine, 36(9), 1227-1234.
• Büyükkarakurt, Z. (2018, Bahar). Kırsal bölge toplumunun çocukluk çağı aşılarına yönelik tutumlarının sağlık inanç modeline göre değerlendirilmesi. [Uzmanlık Tezi, Selçuk Üniversitesi]. https://platform.almanhal.com/Details/Thesis/2000275286?ID=4-2000275286
• Canbolat, K. S. (2018, Bahar). Kentsel bölge toplumunun çocukluk çağı aşılarına yönelik tutumlarının sağlık inanç modeline göre değerlendirilmesi [Uzmanlık Tezi, Selçuk Üniversitesi].
• Che, C. T., George, V., Ijinu, T. P., Pushpangadan, P., & Andrae-Marobela, K. (2017). Traditional medicine. In Pharmacognosy (pp. 15-30). Academic Press.
• Doğan, G. (2021, Bahar). Sağlık okuryazarlığı, tamamlayıcı alternatif tıbba yaklaşım ve bazı sosyodemografik özelliklerin ebeveynlerin çocukluk çağı aşılarına yönelik tutumları ile ilişkisi [Uzmanlık Tezi, Balıkesir Üniversitesi]. https://dspace.balikesir.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12462/12499
• Ernst, E. (2011). Complementary and alternative medicine's opposition to measles immunisation continues. Focus on Alternative and Complementary Therapies, 16(2), 110-114.
• Hornsey, M. J., Harris, E. A., & Fielding, K. S. (2018). The psychological roots of anti-vaccination attitudes: A 24-nation investigation. Health Psychology, 37(4), 307.
• Hussain, A., Ali, S., Ahmed, M., & Hussain, S. (2018). The anti-vaccination movement: a regression in modern medicine. Cureus, 10(7).
• Kılınçarslan, M. G., Sarigül, B., Toraman, C., & Şahin, E. M. (2020). Development of valid and reliable scale of vaccine hesitancy in Turkish language. Konuralp Medical Journal, 12(3), 420-429.
• Korkmaz, Y. (2006, Bahar). Malatya merkez ilçede yaşayan 0-5 yaş arası çocuklarda aşılanma oranları ve etkileyen faktörler [Uzmanlık Tezi, İnönü Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=W1aYgZFj-EJyHUzfL_fuvA&no=kVSeGBq7RNyKw3vdscC9R
• Köse, E. (2016, Güz). Geleneksel ve tamamlayıcı tıp tutum ölçeği: Geçerlilik güvenirlik çalışması= Traditional and complementary medical attitude scale complementary medical attitude scale: Study of validity reliability [Uzmanlık Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü] https://hdl.handle.net/20.500.12619/98081
• Lee, E. L., Richards, N., Harrison, J., & Barnes, J. (2022). Prevalence of use of traditional, complementary and alternative medicine by the general population: a systematic review of national studies published from 2010 to 2019. Drug Safety, 45(7), 713-735.
• McFadden, K. L., Hernández, T. D., & Ito, T. A. (2010). Attitudes toward complementary and alternative medicine influence its use. Explore, 6(6), 380-388.
• Özçeli̇k, H., & Fadıloğlu, Ç. (2009). Reasons for use of complementary and alternative medicine in cancer patients. Türk Onkoloji Dergisi, 24(1), 48-52.
• Öztürk, H., & Şaylıgil, Ö. (2016). Ethical viewpoint of the regulation on traditional and complementary medicine. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Law and History, 24(1), 1-10.
• Patel, M. K. (2020). Progress toward regional measles elimination—worldwide, 2000–2019. MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report, 69.
• Schmidt, K., & Ernst, E. (2005). Welcome to the lion's den–CAM therapists and immunisations. Focus on Alternative and Complementary Therapies, 10(2), 98-100.
• Saçıkara, Z., Dengiz, K. S., & Koçoğlu-tanyer, D. (2023). Public attitudes and beliefs towards childhood vaccinations: urban-rural differences and the other social determinant of health. Clinical and Experimental Health Sciences, 13(2), 376-384.
• Şarışen, Ö., & Çalışkan, D. (2005). Phytotherapy: Herbal medicine, attention of in primary health care. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 14, 184-187.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2023, Kasım 25). Sağlık İstatistik Yıllıkları.https://www.saglik.gov.tr/TR-84930/saglik-istatistikleri-yilliklari.html
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2023, Kasım 25). Aşı Bilgilendirme Platformu. https://covid19asi.saglik.gov.tr. Türk Tabipler Birliği. (2024, Eylül 20), Türkiye’de bağışıklama hizmetlerinin durumu. https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/turkiyede_bagisiklama_hizmetlerinin_durumu.pdf
• Wardle, J., Lui, C. W., & Adams, J. (2012). Complementary and alternative medicine in rural communities: current research and future directions. The Journal of Rural Health, 28(1), 101-112.
• Wilson, S. L., & Wiysonge, C. (2020). Social media and vaccine hesitancy. BMJ Global Health, 5(10), e004206.
• World Health Organization. (2023, Kasım 25). Immunization coverage. https://immunizationdata.who.int/
• Yörük, S., Türkmen, H., Durgut, A., & Erbek, M. (2020). Vaccine mistrust among family healthcare professionals and vaccine hesitancy in the communities they serve in Turkey in 2019: a cross-sectional study. Human Vaccines & Immunotherapeutics, 16(12), 3155-3162.
• Yurdakul, E. S., & Sarı, O. (2020). Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarının Etik Yönden İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 10(3), 404-414.