GÜNEBAKAN MADDE BAĞIMLILIĞINI ÖNLEME EĞİTİM PROGRAMININ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MADDE KULLANIM SIKLIĞI, UYUŞTURUCU MADDELER HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE YANLIŞ İNANIŞLARI İLE MADDE REDDETME BECERİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2009, Cilt: 8 Sayı: 28, 56 - 67, 01.02.2009

Diğdem Siyez Ayşem Palabıyık

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

GÜNEBAKAN MADDE BAĞIMLILIĞINI ÖNLEME EĞİTİM PROGRAMININ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MADDE KULLANIM SIKLIĞI, UYUŞTURUCU MADDELER HAKKINDAKİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE YANLIŞ İNANIŞLARI İLE MADDE REDDETME BECERİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Öz

Bu çalışmanın amacı Günebakan Madde Bağımlılığını Önleme Eğitim Programının (GMBÖEP) 10. sınıf lise öğrencilerinin madde kullanım sıklığı, madde reddetme becerileri, maddeler hakkında bilgi düzeyi ve maddeler hakkındaki yanlış inançları üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışma, deney ve kontrol gruplu öntest ve son-test modeline dayalı deneysel bir çalışmadır. Çalışmaya katılan 42 öğrencinin 21’i deney grubunda 21’i ise kontrol grubunda yer almaktadır. Deney grubuna 13 haftalık GMBÖEP uygulanırken, kontrol grubuna hiçbir bir eğitim verilmemiştir. Uygulanan deneysel işlem sonunda elde edilen bulgular, Mann Whitney U-testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ile incelenmiştir.Araştırma sonucunda GMBÖEP, öğrencilerin uyuşturucu maddeler hakkındaki bilgi düzeyleri ve madde reddetme becerileri üzerinde artış sağlarken maddelere yönelik yanlış inanışlarında azalma sağlamıştır. Ancak GMBÖEP’in öğrencilerin madde kullanım sıklığı üzerinde anlamlı bir farklılık oluşturmadığı belirlemiştir

Anahtar Kelimeler

Madde Kullanımı, Madde Bağımlılığını Önleme Eğitim Programı, Lise Öğrencileri

Kaynakça

• Alikaşifoğlu, M., Ercan, O. (2002). Ergenlerde madde kullanımı. Türk Pediatri Arşivi, 37 (2), 66-73.
• Alikaşifoğlu, O., Ercan, M. (2006). Ergenlerde madde kullanımı. Türkiye Klinikleri Pediatrik Bilimler Dergisi, 2(5); 76-83.
• Aydoğdu-Sevgi, M., Ögel, K., Tarı-Cömert, I., Yılmazçetin-Eke, C. (2007). Günebakan madde bağımlılığını önleme eğitim programı. İstanbul, Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği. ss: 11-13.
• Aysan, F., Siyez D.M., Uz Baş, A. (2005). Lise öğrencilerinde görülen duygusal ve davranışsal problemler ile denetim odağı arasındaki ilişkinin incelenmesi. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi (21-23 Eylül 2005) Bildiri Özetleri Kitabı, ss:22. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Botvin, G.J., Baker, E., Dusenbury, L., Botvin, E.M. (1995). Long-term follow-up results of a randomized drug-abuse prevention trial in a white middle class population. Journal of the American Medical Association, 273, 1106–1112.
• Botvin, G.J., Griffin, K.W., Diaz, T., Ifill-Williams, M. (2001). Drug abuse prevention among minority adolescents: posttest and one-year follow-up of a school-based preventive intervention. Prevention Science, 2 (1); 1-13.
• Botvin G.J., Griffin K.W. (2004). Life skills training: empirical findings and future directions. The Journal of Primary Prevention, 25, 2, 211-232.
• Dunn, M., Goldman, M. (1998). Age and drinking-related differences in the memory organization of alcohol and Clinical Psychology, 66, 579–585.
• Griffin, K.., Botvin, G.J., Nichols, T.R., Doyle, M.M. (2003). Effectiveness of a universal drug abuse prevention approach for youth at high risk for substance use initiation. Preventive Medicine, 36, 1-7.
• Jessor, R. (1987). Problem behavior theory, psychosocial development, and adolescent problem drinking. Bristish Journal of Addiction, 82, 331-342.
• Karatay, G., Kubilay, G. (2004). Sosyoekonomik düzeyi farklı iki lisede madde kullanma durumu ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 1, 57-70.
• Lang, A., & Stritzke, W. (1993). Young children’s knowledge, attitudes, and expectations about alcohol. (Ed. M. Galanter) Recent Developments on Alcoholism (Vol. 11, pp. 73–85). New York: Plenum.
• Lubman, D.I., Hides, L., Yücel, M., Tumbourou, J.W. (2007). Intervenig early to reduce developmentally harmful substance use among youth populations. The Medical Journal of Australia, 187 (7 Suppl); 22- 25.
• McNeal, R. B., Hansen, W. B. (1999). Developmental patterns associated with the onset of drug use: changes in postulated mediators during adolescence. Journal of Drug Issues, 29, 381–400.
• Moskowitz, J. (1989). The primary prevention of alcohol problems: A critical review of the research literature. Journal of Studies on Alcohol, 50, 54–87.
• Odabaşıoğlu, G. (2007). Ergenlerde madde bağımlılığı. Balıklı Rum Hastanesi Anatolia Klinikleri Bülteni. 11.04.2008).
• Ögel, K. (1996). Alkol ve madde kullanımında önleme çalışmaları. Kriz Dergisi, 4(2), 77-79.
• Ögel, K., Taner S. ve Yılmazçetin, C. (2003). Ergenlerde Madde Bozukluklarına Yaklaşım Kılavuzu. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Ögel, K., Taner, S., Yılmazçetin Eke, C., Erol,B. (2004). Madde bağımlılığını önlemede öğretmen ve ebeveyn eğitimlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 5(4); 213– 221. 2004.
• Özdemir, O. (2006). Medikal İstatistik. İstanbul: İstanbul Medikal Yayıncılık. 123-141.
• Petraitis, J., Flay, B., Miller, T. (1995). Reviewing theories of adolescent substance use: Organizing pieces in the puzzle. Psychological Bulletin, 117, 67–86.
• Saka, O. (2005). Araştırma Evreleri IV: değerlendirme ve hipotez testlerinin seçimi. Türkiye Acil Tıp Dergisi, 5(1); 43-47.
• Siyez, D.M. (2007). Lise öğrencilerinde problem davranışların görülme sıklığı: İzmir örneklemi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 28(3), 15-31.
• Trudeau, L., Spoth, R., Lillehoj, C., Redmond, C., Wickrama, K.A.S. (2003). Effects of a preventive intervention on adolescent substance use initiation, expectancies, and refusal intentions. Prevention Science, 4(2); 109-122.
• Yılmaz, H. (2008). Örneklem büyüklüğününü saptanması ve istatistiksel analizler.
• http://88.248.160.251/pdfs/ku/d/h_yilmaz.pdf (erişim tarihi 05.06.2008).
• Zollinger, T.W., Saywell, R.M., Muegge, C.M., Wooldridge, J.S., Cummings, S.F., ve Caine, V.A. (2003). Impact of the life skills training curriculum on middle school students tobacco use in Marion County, Indiana, 1997-2000. The Journal of School Health, 73 (9); 338-346.