Folklor Ürünlerinin İlk Gençlik Edebiyatında Kullanımı Üzerine Bir İnceleme: Kunday-Gölgeler Çağı

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 102, 265 - 280, 03.05.2020

Nuran Başoğlu

https://doi.org/10.22559/folklor.1167

Öz

Halk Edebiyatı ürünleri çocuk ve gençlik kitapları için millî nitelik taşıyan kay-
naklardır. Türk kültürünü, sosyal hayatını, kolektif şuurunu yansıtması yönüyle
folklor ürünleri gelecek nesillere aktarılması gereken en önemli verilerdendir.
Çocuk edebiyatı ve yetişkin edebiyatı arasında bir geçiş dönemi edebiyatı olan
gençlik edebiyatı, bireylerin nitelikli edebi eserlerle karşılaşmasının önemli olduğu
bir dönemdir çünkü bireyler bu dönemde edindikleri deneyimleri tüm yaşamları
boyunca kullanacaklardır. Bu dönem eserlerinin Türk kültürünü, folklor ögeleri-
ni yansıtması ve de gençlerin beklentilerini karşılaması gereklidir. Çalışma, ni-
tel araştırma modellerinden tarama yöntemiyle hazırlanmıştır. Çalışmada, Gürsel
Korat tarafından yazılan “Kunday-Gölgeler Çağı” adlı ilk gençlik romanı folklor
ürünlerin ilk gençlik edebiyatında kullanımına yönelik bir örnek sunmak amacıyla
incelenmiştir. Doküman incelemesi yoluyla elde edilen bilgiler betimsel analiz ile
değerlendirildiğinde; tarihten ve mitolojiden bilgilerle örülü olan bu romanın akıcı
anlatımıyla genç okurlar için hem eğlendirici hem eğitici bir nitelik taşıdığı tespit
edilmiştir. Masal, efsane, destan gibi folklorik anlatılarımızdan ve Şamanizm’den
alınan birçok motife yer verilerek oluşturulan eser aracılığıyla kültürel açıdan ol-
dukça zengin bir aktarım sağlandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

folklor ürünleri, ilk gençlik edebiyatı

Kaynakça

• Arıcı, F., Ungan, S., Şimşek, T. (2012). Çocuk edebiyatı türleri ve çocuk eğitimine katkıları. Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı içinde. T. Şimşek (Ed.). ss. 217-328. Ankara: Grafiker.
• Çolak, F. (2016). Çocuk edebiyatı materyali olarak folklorik ürünler ve Eflatun Cem Güney’in bu konudaki görüşleri. The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS), S. 1(2), ss. 64-70.
• Ekici, M. (2011). Halk bilgisi (folklor) derleme ve inceleme yöntemleri. Ankara: Geleneksel. Gazioğlu, G. (2015). İlk gençlik edebiyatı. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir.
• Güleryüz, H. (2013) Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Edge Akademi.
• Ilıcak, G. N. (2019). Masalın teknolojikleşme süreci ve bağlantılı olduğu disiplinlere bir bakış (s.1- 18), Masala farklı disiplinlerden bir bakış içinde. N. G. Ilıcak (Ed.). İstanbul: Kriter.
• İnan, A. (1986). Tarihte ve bugün Şamanizm-materyaller ve araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Kalafat, Y. (2012). Kazan ve çevresi izleri ile Türk mitolojisinde Umay. I. Uluslararası Ankara-Kazan ve Çevresi Halk Kültürü Sempozyumu ve Türk İslam Sanatları Karma Resim Sergisi. Kazan.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kaya, M. (2014). Geleneksel edebiyat ve çocuk kitapları. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı, CVII (756), ss. 233-234.
• Korat, G. (2017). Kunday-Gölgeler çağı. Resimleyen: A. Koçak, İstanbul: YKY.
• Oğuzkan, A. F. ve Alaylıoğlu R. (1976). Ansiklopedik eğitim sözlüğü. İstanbul: İnkılap ve Aka.
• Özçelik, M. (2014). Gelenekten yeniliğe uzanmak. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı, CVII (756), ss. 235.
• Özyer, N.(2006). Türkiye’de gençlik edebiyatı. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Sempozyum Kitabı. S. Sever (Ed.). ss. 485-487, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
• Sarıyüce, H. L. (2012) Türk çocuk ve gençlik edebiyatı ansiklopedisi 1, İstanbul: Nar. Sever, S. (2003). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Kök.
• Şimşek, T. (2014). Bir keşif yolculuğu ve yeniden üretme coşkusu. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi Çocuk ve İlk Gençlik Edebiyatı Özel Sayısı, CVII (756), ss. 242-243.
• Şirin, M. R. (2007). Çocuk edebiyatına eleştirel bir bakış. Ankara: Kök.
• Temizyürek, F., Şahbaz, N. K., Gürel, Z. (2016). Çocuk edebiyatı, Ankara: Pegem Akademi. Tezel, N. (2000). Türk halk bilmeceleri. İstanbul: MEB.
• Türkan, K. (2008). Türk masallarında kahramanın ve şamanın don değiştirmesi arasındaki benzerlikler. Türkbilig, S. 15, ss. 136-154.
• Ungan, S. (2012). Çocuklara yönelik dil gereçleri ve çocuk gelişimine katkıları ss.145-162.
• Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı içinde. T. Şimşek (Ed). Ankara: Grafiker.
• Ungan, S., Arıcı, A. F., Şimşek, T. (2012). Çocuk edebiyatının kaynakları ss.163-216. Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı içinde. T. Şimşek (Ed) Ankara: Grafiker.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Elektronik kaynaklar
• Direkçi, Ö. (2019). Gürsel Korat’ın “Kunday: Gölgeler çağı” adlı romanının gençlik edebiyatı çerçevesinde incelenmesi. https://www.academia.edu/36786889/G%C3%9CRSEL_KORAT_IN_KUNDAY_G%C3%96LGEL ER_%C3%87A%C4%9EI_ADLI_ROMANININ_GEN%C3%87L%C4%B0K_EDEB%C4%B0 YATI_%C3%87ER%C3%87EVES%C4%B0NDE_%C4%B0NCELENMES%C4%B0. (erişim: 22.10.2019)
• Kalaycı, B. (2004). Halkbilimi/folklor tarihsel süreç, Erişim Tarihi: 10.05.2019, http://turkoloji. cu.edu.tr/HALKBILIM/26.php.
• Özdemir, P. (2017). Kunday üzerine birkaç söz, Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı. http:// www.gurselkorat.com/2017/05/kunday-uzerine-birkac-soz.html. (erişim: 01.05.2018).
• Uçmaner, M. (2017). Hikâyeleri yeniden yazmalıyız, Kunday Birgün’de, Bir Gün Gazetesi. http:// www.gurselkorat.com/2017/09/ (erişim: 04.09.2017).
• Yener, M. (2017). Gürsel Korat’tan bir ilk gençlik romanı: kunday-gölgeler çağı, Cumhuriyet Kitap, 8 Haziran 2017. http://www.gurselkorat.com/search/label/Mavisel%20Yener%27in%20Kunday%20 De%C4%9Ferlendirmesi. (erişim:22.10.2019)