Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Etnik Turizm: Kültürlerarası Hiyerarşinin İkame Edilmesi

Yıl 2022, Cilt: 28 Sayı: 111, 681 - 696, 03.08.2022
https://doi.org/10.22559/folklor.2200

Öz

Turizm günümüz tüketim toplumunun rutin faaliyetleri arasında yer almaktadır.
Turistlerin ilgi alanlarına göre sağlık turizmi, doğa turizmi, kültür turizmi gibi alt
alanları bulunmaktadır. Etnik turizm de bu alanlardan birisidir. Etnik turizm, “modern”
yaşamın içindeki bireylerin “gelenekseli” ve “otantikliği” araması olarak
görülmektedir. Bu sebeple küresel baskın kültürün dışında kalan kültürel “azınlık”
gruplara gittikçe artan bir ilgi söz konusudur. Bilgi edinmeye, kültürel çeşitliliğe
dair farkındalığı artırmaya yönelik entelektüel bir hareketlilik olarak gösterilen etnik
turizm, temelde toplumsal ve kültürel tabakalaşmanın bir sonucu ve onların
yeniden üretimidir. Çünkü turizm faaliyetinin istikameti “modern” olandan “geleneksel”
hatta “ilkel” olarak görülene doğru olup, katılımcıları çoğunlukla üst
sınıflardan bireylerdir. Yerel halklar bu turizm faaliyetlerinin paydaşları olarak
gözükmektedirler. Oysa yerel halk ve kültürleri etnik turizmin “nesneleri” haline
getirilerek “biblolaştırılmaktadırlar.” Kültürlerarası ilişkiyi geliştirdiği iddia edilen
turizm, bir bakıma farklılığı “marjinalleştirerek” kültürel sınırları keskinleştirmektedir.
Kurulan iletişimin boyutlarını turizm organizatörleri veya turistler belirlemekte
, dolayısıyla yerel halklar çoğunlukla edilgen bir konuma düşmektedirler.
Bu çalışmada, Dukha, Kalaşa ve Kayan halkları üzerinden etnik turizmin yarattığı
eşitsizlik gösterilmiş ve Türkiye’deki örneklerine yer verilmiştir. Her biri farklı
kültürel, tarihsel ve toplumsal arka plana sahip olan bu grupları ortaklaştıran konu
onların turizm karşısındaki pozisyonlarıdır. Makalede verilen örneklerle ve uygulamalarla
etnik turizmin kültürlerarası hiyerarşiyi yeniden inşa etmesi ve kültürün
metalaştırılması tartışılmıştır.

Kaynakça

  • Ahmed, A.S. (1986). Pakistan society: Islam, ethnicity, and leadership in South Asia. Oxford University.
  • Alexandrou, D. N. (2001). Kalas oi Ellines ton Imalayon [Himalayaların Yunanları/Greeks of Himalayas]. Erodios.
  • Ali, M. K. and Chawla, M. I. (2019). Socio-cultural life of the Kalasha people of Chitral: A study of their festivals. Pakistan Vision, 20 (2), 42-57.
  • Amselle, J. L. (1998). Etni ve kabile: Her kapıyı açan kavramlar (J. Leca Ed.) Uluslar ve milliyetçilikler, (134-135), (S. İdemen, Çev.) Metis.
  • Artun, A. (2017). Mümkün olmayan müze- Müzeler ne gösteriyor? İletişim.
  • Artun, A. (2021). Müze ve modernlik- sanat müzeleri 1. İletişim.
  • Ayub, Q. vd. (2015). The Kalash genetic isolate: Ancient divergence, drift, and selection. The American Journal of Human Genetics, 96, 775-783. https://doi.org/10.1016/j.ajhg.2015.03.012
  • Bakker, P, and Daval-Markussen, A. (2016). Linguistic and genetic roots of the Kalasha. (U. H. Johnsen, Ed.) In the footsteps of Halfdan Siiger: Danish research in Central Asia, (pp.93-114). Moesgård Museum.
  • Bundidterdsakul, L. (2019). Local context, national law: The rights of Karen people on the Salween River in Thailand. (C. Middleton and V. Lamb Ed.) Knowing the Salween River: Resource Politics of a Contested Transboundary River (pp. 141-158) Springer Open.
  • Butts, S. L. (1995). Tourism for whom? Practicing Anthropology. 17(1/2), 13-16.
  • Clastres, P. (1992). Vahşi savaşçının mutsuzluğu- Siyasal antropoloji araştırmaları (A. Türker-M. Sert. Çev.) Ayrıntı.
  • Cohen, E. (1988). Authenticity and commoditization in tourism. Annals of Tourism Research, 15, 371- 386. https://doi.org/10.1016/0160-7383(88)90028-X.
  • Cuche, D. (2013). Sosyal bilimlerde kültür kavramı (T. Arnas. Çev.) Bağlam.
  • Diker, O. (2019). Somut olmayan kültürel miras ile ilişkisi bağlamında etnik turizm. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 671-684. https://doi.org/10.15869/itobiad.53140.
  • Eriksen, T. H. (2004). Etnisite ve milliyetçilik: Antropolojik bir bakış (E. Uşaklı. Çev.) Avesta.
  • Fabian, J. (1999). Zaman ve öteki- antropoloji nesnesini nasıl oluşturur (S. Budak, çev.) Bilim ve Sanat.
  • Foucault, M. (2013). Deliliğin tarihi (M. A. Kılıçbay. Çev.) İmge.
  • Hatcherson, J. (2019). Tourism, representation and compensation among the Dukha Reindeer Herders of Mongolia, Open Agriculture, 4, 608-615. https://doi.org/10.1515/opag-2019-0058.
  • Hitchcock, M. (1999). Tourism and ethnicity: Situational perspectives. International Journal of Tourism Research. 1, 17-32. https://doi.org/10.1002/(SICI)1522-1970(199901/02)1:1<17::AIDJTR145>3.0.CO;2-L
  • Inamura,T. (2005). The transformation of the community of Tsaatan Reindeer Herders in Mongolia and their relationships with the outside world. (K. Ikeya and E. Fratkin. Ed.) Pastoralists and their neighbours in Asia and Africa, (pp. 123-152). Senri Ethnological Studies, 69. http://doi. org/10.15021/00002643
  • Irum S., Chaudhry, H. R. and Mohyuddin, A. (2014). Religion as a space for Kalash identity: A case study of village Bumburetin Kalash Valley, District Chitral. World Applied Sciences Journal, 29 (3): 426-432.
  • Ismail, J. (2008). Ethnic tourism and the Kayan Long-Neck Tribe in Mae Hong Son, Thailand [Master’s thesis, Victoria University]. Virginia Tech, https://vtechworks.lib.vt.edu/handle/10919/71510.
  • Jamontaite, K. ve Akova, O. (2016). Litvanya Karay Türklerinin etnik turizm potansiyelinin incelenmesi. Turizm ve Araştırma Dergisi. 5 (1), 30-52.
  • Kartal, Ü. (2013). Delilik ve eser yokluğu: Bir sınır deneyimi olarak delilik. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1(1), 45-54.
  • Kartal, Ü. (2017). Thomas Pynchon ve yaratıcı paranoya: “Bahar bu yıl biraz geç gelecek”. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 81, 185–201.
  • Khoo Thwe, P. (2002). From the land of green ghosts: A Burmese Odyssey. Harper Collins.
  • Koopman, A. (2016). Ethnonyms (C. Hough. Ed.) The Oxford handbook of names and naming, (pp.1- 13), Oxford University.
  • Küçüküstel, S. (2020). Rengeyiği Türkleri Dukhalar. Kolektif.
  • Mpampiniotis, G. (2010). Etimologiko leksiko tis neas Ellinikis Glossas [Çağdaş Yunanca Etimoloji Sözlüğü/ Etymological Dictionary of Modern Greek]. Kentro Leksikologias.
  • Münüsoğlu, H. (2017). Ötekinin üçüncü hali: İmroz’da otantiklik ve turizm (H. Yücel. Ed.) Rum olmak Rum kalmak (197-226) İstos.
  • Smith, V. L. (1989). Introduction (V. L. Smith . Ed.) Hosts and guests: the anthropology of tourism (pp.1-17), University of Pennsylvania.
  • Urry, J. (2009). Turist bakışı (E. Tataroğlu ve İ. Yıldız Çev.) BilgeSu.
  • Van den Berghe, P. L. and Keyes C. F. (1984). Introduction tourism and re-created ethnicity. Annals of Tourism Research. 11, 343-352. https://doi.org/10.1016/0160-7383(84)90026-4.
  • Van den Berghe, P. L. (1994). The quest for the other: ethnic tourism in San Cristobal, Mexico. University of Washington.
  • Viken, A. (2006). Tourism and Sami identity- An analysis of the tourism-identity nexus in a Sami Community. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism. 6(1), 7-24. https://doi.org/10.1080/ 15022250600560604.
  • Wheeler. A. (1999). The Dukha: Mongolia’s reindeer herders. Mongolia Survey, 6, 58-66.
  • Williams, R. (2007). Anahtar sözcükler (S. Kılıç. Çev.) İletişim.
  • Yamashita, S. (2016). Cultural tourism (J. Jafari and H. Xiao. Ed.) Encyclopedia of Tourism, (pp.212- 214). Springer.
  • Yang, L. (2011). Ethnıc tourism and cultural representation. Annals of Tourism Research, 38(2), 561– 585. https://doi.org/10.1016/j.annals. 2010.10.009
  • Yang, L. (2016). Ethnic tourism (J. Jafari and H. Xiao. ed.) Encyclopedia of Tourism, (pp. 318-320). Springer

Ethnic Tourism: Substitution of Intercultural Hierarcy

Yıl 2022, Cilt: 28 Sayı: 111, 681 - 696, 03.08.2022
https://doi.org/10.22559/folklor.2200

Öz

Tourism is one of the routine activities of the consumption society with various
subfields based on tourists’ interests such as environmental tourism, dark tourism,
medical tourism, cultural tourism, etc. One of those subfields is ethnic tourism.
Ethnic tourism is considered as a search for “tradition” and “authenticity” of
people living in a“modern”life. Therefore, the interest in minority groups, which
stand apart from the global dominant culture, tends to increase. Ethnic tourism,
which is represented as an intellectual mobility toward gaining knowledge and
raising awareness for cultural diversity, is the result of both cultural and social
stratification and its reproduction. While the touristic projectile moves from
“modern” to “traditional” and maybe even “primitive”, its participants belong
to upper classes. Although indigenous people appear to be shareholders of this
tourism activity, technically both these people and their culture are objectified
and commodified. While claiming that ethnic tourism aids in the development
of intercultural relations, it sharpens cultural borders by marginalizing diversities.
For example, the level and scope of communication among tourists and indigenous
people are determined by tour organizers and tourists. Tourists feel free to take
pictures, to enter holy places or attend some practices. For this reason, there are
warning signs regarding inappropriate behaviors for tourists in some touristic
villages. This suggests that the position of indigenous people has become passive
in tourism regardless if their villages are visited. This study shows how ethnic
tourism creates inequality in the case of the Dukha in Mongolia, the Kalasa in
Pakistan, and the Kayan people in Thailand and compares them to similar cases in
Turkey, especially in non-Muslim communities. Despite having different cultural,
historical, and social backgrounds, the issue that makes all these cases common
is their position in this aspect of tourism. This article, therefore, discusses the
reconstruction of a cultural hierarchy and the commodification of local cultures via
ethnic tourism with examples and practices

Kaynakça

  • Ahmed, A.S. (1986). Pakistan society: Islam, ethnicity, and leadership in South Asia. Oxford University.
  • Alexandrou, D. N. (2001). Kalas oi Ellines ton Imalayon [Himalayaların Yunanları/Greeks of Himalayas]. Erodios.
  • Ali, M. K. and Chawla, M. I. (2019). Socio-cultural life of the Kalasha people of Chitral: A study of their festivals. Pakistan Vision, 20 (2), 42-57.
  • Amselle, J. L. (1998). Etni ve kabile: Her kapıyı açan kavramlar (J. Leca Ed.) Uluslar ve milliyetçilikler, (134-135), (S. İdemen, Çev.) Metis.
  • Artun, A. (2017). Mümkün olmayan müze- Müzeler ne gösteriyor? İletişim.
  • Artun, A. (2021). Müze ve modernlik- sanat müzeleri 1. İletişim.
  • Ayub, Q. vd. (2015). The Kalash genetic isolate: Ancient divergence, drift, and selection. The American Journal of Human Genetics, 96, 775-783. https://doi.org/10.1016/j.ajhg.2015.03.012
  • Bakker, P, and Daval-Markussen, A. (2016). Linguistic and genetic roots of the Kalasha. (U. H. Johnsen, Ed.) In the footsteps of Halfdan Siiger: Danish research in Central Asia, (pp.93-114). Moesgård Museum.
  • Bundidterdsakul, L. (2019). Local context, national law: The rights of Karen people on the Salween River in Thailand. (C. Middleton and V. Lamb Ed.) Knowing the Salween River: Resource Politics of a Contested Transboundary River (pp. 141-158) Springer Open.
  • Butts, S. L. (1995). Tourism for whom? Practicing Anthropology. 17(1/2), 13-16.
  • Clastres, P. (1992). Vahşi savaşçının mutsuzluğu- Siyasal antropoloji araştırmaları (A. Türker-M. Sert. Çev.) Ayrıntı.
  • Cohen, E. (1988). Authenticity and commoditization in tourism. Annals of Tourism Research, 15, 371- 386. https://doi.org/10.1016/0160-7383(88)90028-X.
  • Cuche, D. (2013). Sosyal bilimlerde kültür kavramı (T. Arnas. Çev.) Bağlam.
  • Diker, O. (2019). Somut olmayan kültürel miras ile ilişkisi bağlamında etnik turizm. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 671-684. https://doi.org/10.15869/itobiad.53140.
  • Eriksen, T. H. (2004). Etnisite ve milliyetçilik: Antropolojik bir bakış (E. Uşaklı. Çev.) Avesta.
  • Fabian, J. (1999). Zaman ve öteki- antropoloji nesnesini nasıl oluşturur (S. Budak, çev.) Bilim ve Sanat.
  • Foucault, M. (2013). Deliliğin tarihi (M. A. Kılıçbay. Çev.) İmge.
  • Hatcherson, J. (2019). Tourism, representation and compensation among the Dukha Reindeer Herders of Mongolia, Open Agriculture, 4, 608-615. https://doi.org/10.1515/opag-2019-0058.
  • Hitchcock, M. (1999). Tourism and ethnicity: Situational perspectives. International Journal of Tourism Research. 1, 17-32. https://doi.org/10.1002/(SICI)1522-1970(199901/02)1:1<17::AIDJTR145>3.0.CO;2-L
  • Inamura,T. (2005). The transformation of the community of Tsaatan Reindeer Herders in Mongolia and their relationships with the outside world. (K. Ikeya and E. Fratkin. Ed.) Pastoralists and their neighbours in Asia and Africa, (pp. 123-152). Senri Ethnological Studies, 69. http://doi. org/10.15021/00002643
  • Irum S., Chaudhry, H. R. and Mohyuddin, A. (2014). Religion as a space for Kalash identity: A case study of village Bumburetin Kalash Valley, District Chitral. World Applied Sciences Journal, 29 (3): 426-432.
  • Ismail, J. (2008). Ethnic tourism and the Kayan Long-Neck Tribe in Mae Hong Son, Thailand [Master’s thesis, Victoria University]. Virginia Tech, https://vtechworks.lib.vt.edu/handle/10919/71510.
  • Jamontaite, K. ve Akova, O. (2016). Litvanya Karay Türklerinin etnik turizm potansiyelinin incelenmesi. Turizm ve Araştırma Dergisi. 5 (1), 30-52.
  • Kartal, Ü. (2013). Delilik ve eser yokluğu: Bir sınır deneyimi olarak delilik. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1(1), 45-54.
  • Kartal, Ü. (2017). Thomas Pynchon ve yaratıcı paranoya: “Bahar bu yıl biraz geç gelecek”. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 81, 185–201.
  • Khoo Thwe, P. (2002). From the land of green ghosts: A Burmese Odyssey. Harper Collins.
  • Koopman, A. (2016). Ethnonyms (C. Hough. Ed.) The Oxford handbook of names and naming, (pp.1- 13), Oxford University.
  • Küçüküstel, S. (2020). Rengeyiği Türkleri Dukhalar. Kolektif.
  • Mpampiniotis, G. (2010). Etimologiko leksiko tis neas Ellinikis Glossas [Çağdaş Yunanca Etimoloji Sözlüğü/ Etymological Dictionary of Modern Greek]. Kentro Leksikologias.
  • Münüsoğlu, H. (2017). Ötekinin üçüncü hali: İmroz’da otantiklik ve turizm (H. Yücel. Ed.) Rum olmak Rum kalmak (197-226) İstos.
  • Smith, V. L. (1989). Introduction (V. L. Smith . Ed.) Hosts and guests: the anthropology of tourism (pp.1-17), University of Pennsylvania.
  • Urry, J. (2009). Turist bakışı (E. Tataroğlu ve İ. Yıldız Çev.) BilgeSu.
  • Van den Berghe, P. L. and Keyes C. F. (1984). Introduction tourism and re-created ethnicity. Annals of Tourism Research. 11, 343-352. https://doi.org/10.1016/0160-7383(84)90026-4.
  • Van den Berghe, P. L. (1994). The quest for the other: ethnic tourism in San Cristobal, Mexico. University of Washington.
  • Viken, A. (2006). Tourism and Sami identity- An analysis of the tourism-identity nexus in a Sami Community. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism. 6(1), 7-24. https://doi.org/10.1080/ 15022250600560604.
  • Wheeler. A. (1999). The Dukha: Mongolia’s reindeer herders. Mongolia Survey, 6, 58-66.
  • Williams, R. (2007). Anahtar sözcükler (S. Kılıç. Çev.) İletişim.
  • Yamashita, S. (2016). Cultural tourism (J. Jafari and H. Xiao. Ed.) Encyclopedia of Tourism, (pp.212- 214). Springer.
  • Yang, L. (2011). Ethnıc tourism and cultural representation. Annals of Tourism Research, 38(2), 561– 585. https://doi.org/10.1016/j.annals. 2010.10.009
  • Yang, L. (2016). Ethnic tourism (J. Jafari and H. Xiao. ed.) Encyclopedia of Tourism, (pp. 318-320). Springer
Toplam 40 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Antropoloji
Bölüm Araştırma Makaleleri - Research Articles
Yazarlar

Hasan Münüsoğlu Bu kişi benim 0000-0002-6971-3901

Yayımlanma Tarihi 3 Ağustos 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Cilt: 28 Sayı: 111

Kaynak Göster

APA Münüsoğlu, H. (2022). Etnik Turizm: Kültürlerarası Hiyerarşinin İkame Edilmesi. Folklor/Edebiyat, 28(111), 681-696. https://doi.org/10.22559/folklor.2200

Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:

TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.

Alan Editörleri/ Field Editörs

Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)