Kırşehir Ekolojik Koşullarında Bazı İki Sıralı Arpa Çeşitlerinin (Hordeum vulgare L.) Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 17, 10 - 24, 30.06.2022

Gökhan Sever Mehmet Yağmur

Öz

Bu çalışmada, 2014–2015 kışlık yetiştirme sezonunda Kırşehir ekolojik koşullarında 16 farklı (Clarica, Efes 98, Erciyes, Ünver, Kalaycı, İnce 04, Aydanhanım, Bolayır, Sladoran, Larende, Beyşehir, Özdemir 05, Konevi, Harman, Bülbül, Tarm 92) iki sıralı arpa çeşidinin (Hordeum vulgare L. conv. distichon) tane verimi ve bazı verim öğeleri belirlenmiştir. Tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülen bu araştırmada, çeşitler arasında tane verimi ve verim öğeleri yönünden önemli farklılıklar bulunduğu tespit edilmiştir. Araştırmada başaklanma süresi 208.3-197.3 gün arasında, başaklanma erme süresi 33.67-28.33 gün arasında, metrekaredeki fertil başak sayısı 685.3-393.3 adet arasında, bitki boyu 90.67-67.23 cm arasında, başak uzunluğu 8.43-4.93 cm arasında, başakta tane sayısı 29.00-18.00 adet arasında, başakta tane ağırlığı 1.50-0.72 g arasında, bin tane ağırlığı 43.50-33.63 g arasında ve tane veriminin ise 454.0-286.7 kg/da arasında değiştiği saptanmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler neticesinde 454.0 kg/da ile en yüksek tane verimi Tarm 92 iki sıralı arpa çeşidinden elde edilmiştir. Ayrıca Tarm 92 arpa çeşidinin yanında Aydanhanım ve Harman iki sıralı arpa çeşitlerinin Kırşehir İli ekolojik koşullarında ümitvar arpa çeşitleri olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arpa, Tane verimi, Verim öğeleri

A Study on The Determınatıon of Yield And Yield Components in Some Two-Rowed Barley (Hordeum vulgare L.) Varietiesi in Kırsehir Ecological Conditions

Öz

This study was carried out in order to determine grain yield and some yield components of 16 two-rowed barley varieties (Clarica, Efes 98, Erciyes, Ünver, Kalaycı, İnce 04, Aydanhanım, Bolayır, Sladoran, Larende, Beyşehir, Özdemir 05, Konevi, Harman, Bülbül, Tarm 92) in Kırşehir ecological conditions during 2014-2015 growing season. The experimental design was a randomized complete block with 3 replications. There were significant differences in tested characters among barley cultivars. Days to headings were ranged between 208.3 and 197.3 days, grain filling duration 33.67 and 28.33 days, fertile spike number m-2 685.3 and 393.3, plant height 90.67 and 67.23 cm, spike lenght 8.43 and 4.93 cm, grain number per spike 29.00 and 18.00, grain weight per spike 1.50 and 0.72 g, thousand grain weight 43.50 and 33.63 g, grain yield 454.0 and 286.7 kg da-1. It was concluded that the highest grain yield was determined with 454.0 kg da-1 in Tarm 92 two-rowed barley variety. Tarm 92, Aydanhanım and Harman two-rowed barley cultivars could be recommended for Kırşehir ecological conditions.

Anahtar Kelimeler

Barley, Grain yield, Yield components.

Kaynakça

• Akıncı, C., Gül, İ., Çölkesen M. 1999. Diyarbakır Koşullarında Bazı Arpa Çeşitlerinin Tane ve Ot Verimi İle Bazı Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 405-410, Adana.
• Akıncı, C., Yıldırım, M., Sönmez, N. 2001. Diyarbakır Koşullarına Uygun Arpa Çeşitlerinin Belirlenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi 17-21 Eylül, 151-155, Tekirdağ.
• Akıncı, C., Yıldırım, M. 2013. Bazı Arpa (Hordeum vulgare) Genotiplerinin Adana ve Diyarbakır Koşullarında Verim ve Verim Bileşenlerinin İncelenmesi. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi, 10-13 Eylül, 393-397.
• Anonim, 2014. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), http//faostat3.fao.org/download/Q/QC/ E. , erişim: 24.10.2015
• Anonim, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), https:// biruni.tuik.gov.tr /medas/?kn=92&locale=tr , erişim: 29.06.2019
• Akkol, S., Arpalı, D., Yagmur, M. 2018. Adaptıve Lasso analysıs for grain yield and yield components in two-rowed barley under rainfed conditions, Comptes rendus de l'Académie bulgare des Sciences, 71, 1279–1287,
• Arpalı, D., Yağmur, M. 2015. The Determination of Selection Criteria Using Path Analysis in Two Rowed Barley (Hordeum vulgare L. Conv. Distichon). Turkısh Journal Of Agrıcultural And Natural Scıences, 2(3): 248–255.
• Çölkesen, M., Cesurer L., Yürürdurmaz C., Demirbağ V., Çiçek A., Başgül A., Engin A. 1999. Kahramanmaraş Koşullarına Uygun Yüksek Verimli Arpa Çeşitlerinin Belirlenmesi. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 234-239, Adana.
• Darwinkel, A. 1978. Patterns Of Tillering And Grain Production Of Winter Wheat At A Range of Plant Densities. Neth. J. Agric. Sci., 26: 383-398.
• Genç, İ, Ülger, A.C., Yağbasanlar, T., Kırtok, Y., Topal, M. 1988. Çukurova Koşullarında Tritikale, Buğday ve Arpanın Verim ve Verim Öğeleri Üzerinde Kıyaslamalı Bir Araştırma. Çukurova Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 3(2): 1- 14.
• Gökçora, H. 1973. Tarla Bitkileri Islahı ve Tohumculuk. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 490-350, Ankara.
• Gökmen, S., Sencar Ö. 1994. Tokat’ın Kazova Bölgesinde Tritikalenin Verim ve Adaptasyon Yeteneği Üzerinde Bir Araştırma. Gaziosmanpaşa Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 11(1): 145-146, Tokat.
• Kaçar, B. 1995. Toprak Analizleri. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri. III. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, Ankara, No: 3.
• Kandemir, N. 2004. Tokat-Kazova Şartlarına Uygun Maltlık Arpa Çeşitlerinin Belirlenmesi. GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 21 (2): 94-100.
• Karahan T., Sabancı C.O. 2010. Güneydoğu Anadolu Ekolojik Koşullarında Bazı Arpa (Hordeum vulgare L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi. Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Derim Dergisi, 27(1): 1-11.
• Kaydan, D., Yağmur, M. 2007. Van Ekolojik Koşullarında Bazı İki Sıralı Arpa Çeşitlerinin (Hordeum vulgare L. conv. distichon) Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma. A.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13 (3): 269-278.
• Kaydan, D. ve Yağmur, M. 2008. Van Ekolojik Koşullarında Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum l.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (4): 350- 358.
• Kendal, E., Kılıç H., Tekdal, S., Altıkat, A. 2010. Bazı Arpa Genotiplerinin Diyarbakır ve Adıyaman Kuru Koşullarında Verim ve Verim Unsurlarının İncelenmesi. HR.Ü.Z.F. dergisi, 14(2): 49-58.
• Kılınç, M., Kırtok Y., Yağbasanlar T. 1992. Çukurova Koşullarına Uygun Arpa Çeşitlerinin Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar. II. Arpa-Malt Semineri, 25-27 Mayıs, 205-218, Konya.
• Kızılgeçi, F , Yıldırım, M , Akıncı, C , Albayrak, Ö. 2019. Arpada Tane Verimi ve Kalite Özellikleri Üzerine Genotip ve Çevrenin Etkileşimi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım Ve Doğa Dergisi, 22 (3): 346-353.
• Kosova K., Vitamvas P., Urban M.O., Kholova J., Prasil I.T. 2014. Breeding For Enhanced Drought Resistance İn Barley And Wheat – Droughtassociated Traits, Genetic Resources And Their Potential Utilization İn Breeding Programmes. Czech Journal Of Genetics And Plant Breeding Genetika A Šlechtění, 50(4):247-261.
• Öztürk, A., Çağlar Ö., Akten Ş. 1997. Erzurum Yöresinde Maltlık Olarak Yetiştirilebilecek Arpa Genotiplerinin Belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, 70-75, Samsun.
• Sirat A. ve Sezer, İ. 2017. Bafra Ovasında Yetiştirilen Bazı İki Sıralı Arpa (Hordeum vulgare conv.distichon) Çeşitlerinin Verim, Verim Öğeleri ile Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 14 (01): 77-87.
• Sönmez, F., Ülker, M., Yılmaz, N., Ege, H., Bürün, B., Apak, R. 1999. Tir Buğdayında Tane Verimi İle Bazı Verim Öğeleri Arasındaki İliskiler. Tr. J. of Agriculture and Forestry, 23, 45-52.
• Taş, B., Engin A., Akaya İ. 2001. Bursa Ekolojik Koşullarında Bazı Yabancı Orjinli İki Sıralı Arpa (Hordeum vulgare distichon) Çeşitlerinin Kimi Verim ve Kalite Özelliklerinin İncelenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, 183-188, Tekirdağ.
• Taşyürek, T., Gökmen S., Temirkaynak V., Sakin M.A. 1999. Sivas-Şarkışla Koşullarında Buğday, Arpa ve Tritikalenin Verim ve Verim Unsurları Üzerine Bir Araştırma. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran 1999, Konya, 616-620.
• Ülker, M., Sönmez F., Çiftçi V., 2001, Kışlık Arpanın Verim ve Bazı Karakterlerinde Adaptasyon ve Stabilite Analizi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 32(1):25-32.
• Yağmur M, Kaydan D, 2008. Kışlık Buğdayda Tane Verimi, Verim Öğeleri ve Fenolojik Dönemler Arasındaki İlişkiler. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi 12 (4); 9-18.
• Yagmur, M., Sozen, O. 2021. Grain yield and yield components at different sowing times and sowing depths in barley (Hordeum vulgare l. conv. distichon) under rainfed conditions. Journal of Global Innovations in Agricultural Sciences. 9:57-63.