To Reconsider Georg Lukacs

Yıl 2011, Sayı: 12, 91 - 124, 01.09.2011

Metin Çolak

Öz

As one of the theorists who stigmatized the tradition of twentieth century criticism, Georg Lukacs has been criticized differently by different thinkers. Among them, the Frankfurt School’s critics are especially significant. Two distinctions are obvious in these criticisms: “the Young Lukacs” and “the Old Lukacs”. Although “the Young Lukacs” is generally accepted, “the Old Lukacs” is criticized; they assert that “the Old Lukacs” gets closer to the Soviet Marxist paradigm over time. Keeping these approaches in mind, this paper will try to reread Georg Lukacs within the dominant tendencies of today’s aestheticliterary fields. Within this framework, this study focuses especially on his critical perspectives on the modern and the ‘late modern’, and will also try to reconsider the antinomies in these perspectives

Anahtar Kelimeler

Lukacs, Marxism, Modernism, Aesthetic, Literature

GEORG LUKACS’I YENİDEN DÜŞÜNMEK

Öz

20. Yüzyıl eleştirel geleneğine damgasını vuran kuramcılardan Georg Lukacs şimdiye kadar farklı düşünürlerce farklı şekillerde eleştiri konusu yapılmıştır. Lukacs’a ilişkin eleştirel yaklaşımlarda özellikle Frankfurt Okulu’nunkiler oldukça belirgindir. Bu eleştirilerde iki ayrımın sürekli karşımıza çıktığı görülür: “Genç” ve “Olgun” Lukacs. Tartışmalarda “Genç Lukacs” çoğunlukla onaylanırken, “Olgun Lukacs” eleştiri konusu yapılır; “Olgun Lukacs”ın Sovyet Marksist paradigmaya gittikçe yaklaştığı ileri sürülür. Bütün bu yaklaşımları göz önünde bulunduracak olan bu çalışma Georg Lukacs’ı içinde yaşadığımız dönemin edebi-estetik alanlarında baskın hale gelen eğilimleri içinde yeniden okumayı deniyor. Çalışma, bu çerçevede, onun özellikle edebi alandaki modern ve ‘geç modern’e ilişkin eleştirel perspektifleri üzerinde odaklanırken bu perspektiflerdeki problemli noktaları da göstermeye çalışmaktadır

Anahtar Kelimeler

Lukacs, Marksizm, Modernizm, Estetik, Edebiyat

Kaynakça

• ADORNO, Theodor W., Aesthetic Theory, (London, New York: Continuum, 2004)
• ADORNO, Theodor W., “Biçim Olarak Deneme”, Çev: Sabir Yücesoy, Defter 45, (2002).
• ADORNO, Theodor W., Notes to Literature, Vol.2, Trans: S. W. Nicholsen, (New York: Columbia University Press, 1992).
• ANDERSON, Perry, Batı Marksizmi Üzerine Düşünceler, Çev: Bülent Aksoy, (İstanbul: Birikim Yayınları, 2004).
• ARATO, Andrew & Paul Breines, The Yound Lukacs and the Origins of Western Marxism, (New York
• Seabury Press, 1979).
• BECKETT, Samuel Proust, Çev: Orhan Koçak, 2. Baskı (İstanbul: Metis Yayınları, 2007)
• BECKETT, Samuel, Üçleme, Çev: Uğur Ün, (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1997).
• BENJAMIN, Walter “Proust İmgesi”, Son Bakışta Aşk, Der: Nurdan Gürbilek, Çev: Ahmet Yayınları, 2001).
• Doğukan, 3. Baskı, (İstanbul: Metis
• BENJAMIN, Walter, “Baudelaire’de Bazı Motifler Üzerine”, Son Bakışta Aşk, Der: Nurdan Gürbilek, Çev: Ahmet Doğukan, 3. Baskı, (İstanbul: Metis Yayınları, 2001)
• BENJAMIN, Walter, “Hikaye Anlatıcısı”, Son Bakışta Aşk, Der: Nurdan Gürbilek, Çev: Yayınları, 2001).
• BENJAMIN, Walter, “Brecht’le Söyleşiler”, Çev: Bülent Aksoy, Birikim, Cilt 2, Sayı 7, (1975).
• BEWES, Timothy, Şeyleşme: Geç Kapitalizmde Endişe, Çev: Deniz Soysal, (İstanbul: Metis Yayınları, 2008).
• BRECHT, Bertold, “György Lukacs’a Karşı”, Çev: Taciser Belge, Birikim, Cilt 2, Sayı 7, (1975).
• BREINES, Puaul, “The Young Lukacs, Old Lukacs, New Lukacs”, Journal of Modern History, Vol.51, No. 7 (1979).
• BROD, Max, Kafka’da İnanç ve Umutsuzluk, Çev: Kamuran Şipal, 2. Baskı, İstanbul: Cem Yayınevi, 2000.
• CONNOR, Steven, Postmodernist Kültür: Çağdaş Olanın Kuramlarına Bir Giriş, Çeviren: Kredi Yayınları, 2005).
• Doğan Şahiner, 2. Baskı, (İstanbul: Yapı
• FISCHER, Ernst, Sanatın Gerekliliği, Çev: Cevat Çapan, 11. Baskı, (İstanbul: Payel Yayınları, 2010)
• HASSAN, Ihab, The Dismemberment of Orpheus: Toward a Postmodern Literature, 2nd
• Edition, (Wisconsin & London The University of Wisconsin Press, 1983).
• HORKHEIMER, Max & Theodor W. Adorno, Aydınlanmanın Diyalektiği I-II, Çev: Oğuz Özügül, (İstanbul: Kabalcı, 1995)
• JAMESON, Fredric, Marksizm ve Biçim, Çev: Mehmet H. Doğan, 2. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2006).
• JAMESON, Fredric, Modernizm İdeolojisi, Çev: Kemal Atakay & Tuncay Birkan, (İstanbul:Metis Yayınları, 2005).
• JOYCE, James, Ulysses, Çev: Nevazt Erkmen, (İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2004).
• KAFKA, Franz, Değişim, Çev: Kamuran Şipal, 10. Baskı, (İstanbul: Ce Yayınevi, 2009).LÖWY, Mihael, Franz Kafka: Boyun Eğmeyen Hayalperest, Çev: Işık Ergüden, (İstanbul: Versus, 2008).
• LÖWY, Michael & Robert Sayre, İsyan ve Melankoli: Moderniteye Karşı Romantizm, Çev: Işık Ergüden, (İstanbul: Versus, 2007).
• LÖWY, Michael, Georg Lukacs: From Romanticism to Bolsevhism, (London: New Left Books, 1979)
• LÖWY, Mchael “Lukacs and Stalinism”, Ed: New Left Review, Western Marxism -A Critical Reader (London: Verso, 1978).
• LUKACS, Georg, Tarihsel Roman, Çev: İsmail Doğan, (Ankara: Epos Yayınları, 2008).
• LUKACS, Georg, Roman Kuramı, Çev: Cem Soydemir, (İstanbul: Metis Yayınları, 2003).
• LUKACS, Georg, Çağdaş Gerçekçiliğin Anlamı, Çev: Cevat Çapan, 5. Baskı, (İstanbul: Payel Yayınevi, 2000).
• LUKACS, Georg, Avrupa Gerçekçiliği, Çev: Mehmet H. Doğan, 2. Baskı, (İstanbul: Payel Yayınevi, 1987).
• LUKACS, Georg History and Class Consciousness -Studies in Marxist Dialectics, Trans: Rodney Livingstone, (London: Merlin Press, 1983).
• LUKACS, Georg, Estetik II, Çev: Ahmet Cemal, 2. Baskı, (İstanbul: Payel Yayınevi, 1992).
• LUKACS, Georg, Estetik I, Çev: Ahmet Cemal, (İstanbul: Payel Yayınevi, 1978).
• LUKACS, Georg, “The History of the Development of Modern Drama”, The Theory of Modern Stage, der. Eric Bentley, (Baltimore: Penguin, 1965).
• LUNN, Eugane, Marksizm ve Modernizm: Lukacs, Brecht, Benjamin ve Adorno Üzerine Tarihsel Bir İnceleme, Çeviren: Yavuz Alagon, (İstanbul: Alan Yayıncılık, 1995).
• MAN, Paul de, Körlük ve İçgörü: Çağdaş Eleşetirinin Retoriği Üzerine Denemeler, Çev: Ferit Burak & Yayınları, 2008).
• MARCUS, György, “The Soul and Life: The Young Lukacs and the Problem of Culture”, Telos Vol. 32, No.1 (1977).
• MARCUSE, Herbert, One Dimensional Man: Studies in the Ideology of Advanced Industrial Society, 2nd Edition, (London: Routledge, 1991).
• MORAN, Berna, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, (İstanbul: İletişim Yayınları, 1999).
• MORETTI, Franco, Modern Epik: Goethe’den Garcia Marques’e Dünya Sistemi, Çev: Agora Kitaplığı, 2005).
• OSKAY, Ünsal, “Kahraman ve ‘Tragedya Açısından Lukacs, Brecht ve Benjamin”,http://www.halksahnesi.org/incelemeler/kahraman_tragedya/k ahaman_tragedya.htm (2 Şubat 2011).
• PROUST, Marcel Kayıp Zamanın İzinde 1-7, Çev: Roza Hamken, (İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2001-2008).
• RADDATZ, Fritz J., Lukacs, Çev: Ender Ateşman, (İstanbul: Alan Yayıncılık, 1984).
• ZELECHOW, Bernard, “Proust: Identity, Time and the Postmodern”, The European Legacy, Vol. 9, No.1 (2004).