Looking at the History of Islamic Thought in the context of Heidegger’s critique ‘steel not-thinking’

Yıl 2012, Sayı: 14, 135 - 156, 01.09.2012

Mehmet Birgül

Öz

Heidegger is one of the most influential thinkers of the twentieth century and his thought has a dual aspect that can be called as destructive and constructive. He has criticized the mode of thinking and the conception of being of the modern mentality radically in a level that any philosopher did not do before him. Therefore to pay attention to Heidegger is extremely important in order to grasp to own tissues of the Western metaphysical tradition. In addition, Heidegger primarily is trying to display unrecognized defects of way of understanding gliding through two thousand years of the history of philosophy, in the formation of the modern mentality. In order to better grasp his thought calling to real confrontation of the pure being, it is necessary to understand the destruction of underlying illusions. However, his 'still not-thinking' criticism directed to the tradition of Western metaphysics, presents an interesting context for the history of Islamic thought. Although being irreducible to each other, Western and Islamic civilizations that have basically different characteristics and their own courses, are unaware of each other and not isolated. Radical critiques of Heidegger are helpful to produce important and interesting questions for the Islamic geography attempting westernization in last centuries. Why has not Islamic civilization produced modern science and technology? Do not Westernization efforts mean to repeat the mistakes of an exhausted philosophical tradition?

Anahtar Kelimeler

Heidegger, History of İslamic thought, destruction, metaphysics, being, unity of being, distinction of being and essence

HEIDEGGER’İN ‘HÂLÂ DÜŞÜNMEMEK’ ELEŞTİRİSİ BAĞLAMINDA İSLAM DÜŞÜNCE TARİHİNE BAKMAK

Öz

Yirminci yüzyılın en etkili düşünürlerinden biri olan Heidegger’in düşüncesi, ilki yıkıcı ve diğeri yapıcı olarak adlandırabileceğimiz, ikili bir görünüm sunmaktadır. Modern zihniyetin ‘düşünme’ biçimi ve ‘varlık’ tasavvurunu, kendisinden önce hiçbir filozofun yapmadığı düzeyde, kökten bir eleştiriye tabi tutan Heidegger’e kulak vermek, bu nedenle, Batı metafizik geleneğinin öz dokularını kavramak açısından son derece önemlidir. Bunun yanında Heidegger, öncelikle, modern zihniyetin oluşumunda, iki bin yıllık felsefe tarihi içinden süzülerek gelen kavrayış tarzının, fark edilememiş kusurlarını göz önüne sermeye çalışmaktadır. Onun, saf varlık ile gerçek bir yüzleşmeye çağıran düşüncesini daha iyi kavramak için, temelde yer alan yanılsamalara yönelik bozumunu destruktion iyi anlamak şarttır. Bununla birlikte, Batı metafizik geleneğine yöneltilmiş olan ‘hâlâ düşünmemek’ eleştirisi, İslam düşünce tarihi açısından da ilginç bir bağlam teşkil etmektedir. Zira temelde farklı özelliklere sahip ve kendine özgü mecraları izleyen Batı ve İslam uygarlıkları, her ne kadar birbirlerine indirgenemez ise de, birbirlerinden habersiz ve izole değildir. Özellikle son yüzyıllarda, Batı kültürü ve teknolojik üstünlüğü karşısında, batılılaşma çabası içine giren İslam coğrafyası için, Heidegger’in radikal eleştirileri, önemli ve dikkat çekici sorular üretmemize yardım etmektedir. İslam uygarlığı, modern bilim ve teknolojiyi niçin üretememiştir? Batılılaşma çabaları, tükenmiş bir felsefî geleneğin hatalarını tekrarlamak anlamına gelmez mi?

Anahtar Kelimeler

Heidegger, İslam düşünce tarihi, yapıbozum, metafizik, varlık, vahdet-i vücud, varlık-mahiyet ayrımı

Kaynakça

• ARİSTOTELES, Fizik, (çev. Saffet Babür), YKY Yay. İst. 2001.
• ARİSTOTELES, Metafizik, (çev. Ahmet Arslan), Sosyal Yay. İst. 1996.
• ARİSTOTLE, The Basic Works of Aristotle, (Ed. Richard Mckeon), NewYork.
• CAMPBELL, Joseph, Batı Mitolojisi, (çev. Kudret Emiroğlu) İmge Yay. Ank. 1995.
• CAPUTO, Heidegger’in Düşüncesinde Mistik Unsurlar, „Heidegger ve Din‟ (ed. Ahmet Demirhan) içinde, Gelenek Yay. İst.2004.
• EBU MANSÛR EL-MATURİDÎ, Kitâbu’t-Tevhîd, İsam Yay. Ank. 2005.
• EBU‟L-KÂSIM EL-BELHÎ, Bâbu Zikru’l-Mu’tezile min Makâlâti’l-İslâmiyyîn, (thk. Fuad Seyyid), Daru‟t-Tunusiyye, Tunus 1974.
• FARABİ, Kitâbu’l-Hurûf, (çev. Ömer Türker), Litera Yay. İst. 2008.
• FİGAL, Günter, Tanrı’nın Unutuluşu: Heidegger’in Felsefeye Katkısının Merkezi, „Heidegger ve Din‟ (ed. Ahmet Demirhan) içinde, Gelenek Yay. İst.2004.
• HEİDEGGER, Aristoteles Metafizik θ 1-3 Gücün Neliği ve Gerçekliği, (çev. Saffet Babür), Bilgesu Yay. Ank. 2010.
• HEİDEGGER, Martin, Düşünmek Ne Demektir? (çev. Rıdvan Şentürk), Paradigma Yay. İst. 2009.
• HEİDEGGER, Martin, Varlık Ve Zaman (çev. Kaan H. Ökten), Agora Kitaplığı, İst. 2008.
• HEİDEGGER, Martin, What Calls for Thinking? „Martin Heidegger Basic Writings‟ (ed. David Farrell Krell) içinde, Harper Collins, NY, 1977.
• HEİDEGGER, Metafizik Nedir? (çev. Yusuf Örnek), Türkiye Felsefe Kurumu Yay. Ank. 2009.
• İBN RÜŞD, Tefsîru Mâ Ba’de’t-Tabîa, (thk. M. Bouyges), Dâru‟l-Maşrık, Beyrut 1991.
• İZUTSU, Toshihiko, İbn Arabî’nin Fusûs’undaki Anahtar Kavramlar, (çev. Ahmet Yüksel Özemre), Kaknüs Yay. İst. 1998.
• İZUTSU, Toshihiko, İslam’da Varlık Düşüncesi, (çev. İbrahim Kalın), İnsan Yay. İst. Tarihsiz.
• KADI ABDÜLCEBBAR, Fadlü’l-İ’tizâl ve Tabakâtu’l-Mu’tezile, (thk. Fuad Seyyid), Daru‟t-Tunusiyye, Tunus 1974.
• KRANZ, Walter Antik Felsefe, (çev. Suad Y. Baydur), Sosyal Yay. İst. 1994.
• ÖKTEN, Kaan H. Varlık ve Zaman Kılavuzu, Agora Kitaplığı, İst. 2008.
• RUSSELL, Bertrand, Batı Felsefesi Tarihi, (çev. Muammer Sencer), Say Yay. İst. 1994.
• STEİNER, George, Heidegger, (çev. Süleyman Sahra), Hece Yay. Ank. 2003.
• SURÛŞ, Abdülkerim, Evrenin Yatışmaz Yapısı, (çev. Hüseyin Hatemi), İnsan Yay. İst. 1984.
• TAFTAZANÎ, Şerhu’l-Makâsıd, (thk. İbrahim Şemseddin), Dâru‟l-Kütübi‟l- İlmiyye, Beyrut 2001.
• WOLFSON, H. Austryn, Kelam Felsefeleri, (çev. Kasım Turhan) Kitabevi Yay. İst. 2001.
• İBN RÜŞD, Tehâfütü’t-Tehâfüt, (çev. Kemal Işık, Mehmet Dağ), Kırkambar Yay. İst. 1998.