ON THE PARADOXES OF ROUSSEAU'S POLITICAL THEOLOGY

Yıl 2023, Sayı: 36, 153 - 176, 27.11.2023

Serhat Celâl Birdal

https://doi.org/10.53844/flsf.1367047

Öz

In this article, we will evaluate Rousseau's thesis that there must be a religion at the basis of every political order and the founding function he attributes to religion not just as a source of contradiction within the whole of his political theory, as is usually done, but instead as a fertile opportunity for a new interpretation and introduction to the paradoxes of his political theology. Even though Rousseau himself seems to discuss the civil religion proposal and the religion in general on a basis of usefulness and functionality, we will carry out our reading despite Rousseau himself at times and interpret his thesis on religion on a basis that supports the claim that no political order can survive without building a political theology. In this context, we will first of all point out that the civil religion proposal envisaged in the Social Contract manifests a problem rather than producing a solution. Then, we will try to show that Rousseau's understanding of "general providence" and "general will" is connected with his conception of God and nature, and we will try to reveal the general coordinates of his "natural theology". In the last part of the article, we will try to evaluate the transcendental dimension of Rousseau's political theory, manifested in the legislator figure and his civil religion proposal, through Marcel Gauchet's concept of "debt of meaning".

Anahtar Kelimeler

Jean-Jacques Rousseau, civil religion, God, The Legislator, debt of meaning

ROUSSEAU’NUN SİYASAL TEOLOJİSİNİN PARADOKSLARI ÜZERİNE

Öz

Bu makalede, Rousseau’nun her siyasal düzenin temelinde bir din olması gerektiğine dair tezini ve dine atfettiği kurucu işlevi, çoğu zaman yapıldığı gibi, onun siyasal kuramının bütünü içerisinde salt bir çelişki olarak işaretlemenin ötesine geçip, onun siyasal teolojisinin paradokslarına giriş yapabileceğimiz verimli bir yorum fırsatı olarak değerlendirmeye çalışacağız. Rousseau’nun bizatihi kendisi genel olarak dini ve sivil din önerisini bir yararlılık ve işlevsellik zemininde ele alıyor gözükse bile, kimi zaman okumamızı bizzat Rousseau’ya rağmen gerçekleştirip, onun dine dair tezini, hiçbir siyasal düzenin bir siyasal teoloji inşa etmeden ayakta kalamayacağı varsayımını destekler bir zeminde yorumlamaya çalışacağız. Bu bağlamda, öncelikle, Sözleşme’de öngörülen sivil din önerisinin bir çözümden çok bir problemi ortaya koyduğuna dikkat çekeceğiz. Daha sonra ise Rousseau’nun “genel takdir” ve “genel irade” kavrayışının, Tanrı ve doğa kavramları ile bağlantılı olduğunu göstermeye çalışacak ve onun “doğal teolojisinin” genel koordinatlarını açığa çıkarmayı deneyeceğiz. Makalenin son bölümünde ise, Rousseau’nun siyasal kuramının yasa koyucu figürü ve sivil din önerisinde tezahür eden aşkın boyutunu, Marcel Gauchet’nin “anlam borcu” kavramı aracılığıyla değerlendirmeye çalışacağız

Anahtar Kelimeler

Jean-Jacques Rousseau, sivil din, tanrı, yasa koyucu, anlam borcu

Kaynakça

• Angrosino, Michael. “Civil Religion Redux.” Anthropological Quarterly 75, no 2 (2002): 239-267.
• Beiner, Ronald. Civil Religion A Dialogue in the History of Political Philosophy. Cambridge: Cambridge University Press, 2011.
• Critchley, Simon. İmansızların İmanı Siyasal Teoloji Deneyleri. çeviren. Erkal Ünal, 1.Baskı. İstanbul: Metis, 2013.
• Fourny, Diane. “Rousseau's Civil Religion Reconsidered,” The French Review 60, no 4 (1987): 485-496.
• Gauchet, Marcel. The Disenchantment of the World: A Political History of Religion. çeviren. Oscar Burge, 1. Baskı, Princeton: Princeton University Press, 1999.
• Gauchet, Marcel. Demokrasi İçinde Din. çeviren. Mehmet Emin Özcan, 1. baskı, Ankara: Dost, 2000
• Gauchet, Marcel. “Anlam Borcu ve Devletin Kökenleri. İlkellerde Din ve Siyaset.” İçinde Devlet Kuramı, derleyen. Cemal Bali Akal, 33-70. 2. Baskı, Ankara: Dost, 2005.
• Karant, Joshua. “Revisiting Rousseau’s Civil Religion.” Philosophy & Social Criticism 42, no 10 (2016): 1028-1058.
• Machiavelli, Niccolò. Discourses On Livy. çeviren. Harvey C. Mansfield ve Nathan Tarcov, 1. Baskı. Chicago: The University of Chicago Press, 1998.
• Nancy, Jean-Luc. “Church, State, Resistance.” İçinde Political Theologies: Public Religions in a Post-Secular World. editörler Hent de Vries, Lawrence E. Sullivan, 102-112. New York: Fordham University Press, 2006
• Orhan, Özgüç. “Jean-Jacques Rousseau’da Sivil Din Kavramı.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 68, no:3, (2013): 1-35.
• Rousseau, Jean-Jacques. Politics and The Arts Letter to M. D’Alembert on the Theatre. çeviren. Allan Bloom. New York: Cornell University Press, 1968.
• Rousseau, Jean-Jacques. On the Social Contract with Geneva Manuscript and Political Economy. çeviren. Judith R. Masters. New York: St. Martin’s, 1978.
• Rousseau, Jean-Jacques. The Discourses and Other Early Political Writings. çeviren. Victor Gourevitch, Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
• Rousseau, Jean-Jacques. Toplum Sözleşmesi. çeviren. Alpagut Erenuluğ, 2. Baskı, İstanbul: Öteki, 1999.
• Rousseau, Jean-Jacques. İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı. çeviren. Rasih Nuri İleri, 7. Baskı, İstanbul: Say, 2002.
• Rousseau, Jean-Jacques. Emile ya da Eğitim Üzerine. çeviren. Yaşar Avunç. 1. Baskı, İstanbul: İş Bankası, 2009.
• Schmitt, Carl. Siyasi İlahiyat Egemenlik Kuramı Üzerine Dört Bölüm. çeviren. Emre Zeybekoğlu, 2. Baskı, Ankara: Dost, 2005.
• Scott, John T. “Politics as the Imitation of the Divine in Rousseau’s “Social Contract”. ” Polity 26, no 3 (1994): 473-501.
• Scott, John T. Rousseau’s God: Theology, Religion, and the Natural Goodness of Man. Chicago: The University of Chicago Press, 2023.
• Webb, C. Travis. “ “Otherworldly” States: Reimagining the Study of (Civil) “Religion”. ” Journal of the American Academy of Religion 86, no 2, (2018): 62–93.