Investigation of psychosocial risk factors created by industry 4.0 syst Investigation of psychosocial risk factors created by industry 4.0 system on employees; the case of machinery and equipment manufacturing sectorem on employees; the case of machinery and equipment manufacturing sector

Yıl 2023, , 9 - 17, 31.12.2023

Fahri Oluk , Yasemin Demir , Ecem Şahiner , Ahmet Gökcan , H. Kurtuluş Özcan , Göksel Demir

https://doi.org/10.51753/flsrt.1374977

Cited By: 1

Öz

It is assumed that the need for workforce and employment will decrease thanks to the new technologies to be used due to the implementation of the Industry 4.0 system. In addition to the positive effects of the technologies used, it is also possible to talk about their adverse effects. Since employees will need cognitive abilities to adapt to these technologies and develop their professional skills, they will be exposed to psychological stress. For this reason, our study aims to examine the psychosocial risks employees may face in workplaces where the Industry 4.0 system is used. The study population consists of workplaces using the Industry 4.0 system in the machinery and equipment manufacturing sector. Normality tests, factor analyses, and multiple variance analyses were performed using the SPSS 26.0 program with the data obtained from the sector employees. According to the findings obtained, it was concluded that employees’ assessments of psychosocial risks differed with at least one of the sub-factors of the scale according to their level of education, age groups, and experience. The results will provide essential clues to combat psychosocial risks in the sector.

Anahtar Kelimeler

Industry 4.0, multiple variance analysis, occupational health and safety, psychosocial risk factors

Endüstri 4.0 sisteminin çalışanlar üzerinde oluşturduğu psikososyal risk etmenlerinin incelenmesi; makine ve ekipman imalatı sektörü örneği

Öz

Endüstri 4.0 sisteminin uygulanması neticesinde kullanılacak yeni teknolojiler sayesinde insan gücüne duyulan ihtiyacın ve istihdamın azalacağı varsayılmaktadır. Kullanılan teknolojilerin pozitif etkilerinin yanı sıra negatif etkilerinden de söz etmek mümkündür. Çalışanların bu teknolojilere uyum sağlamaları ve mesleki olarak becerilerinin geliştirmeleri sürecinde bilişsel yeteneklere ihtiyaç duyulacağından psikolojik olarak strese maruz kalınması söz konusu olacaktır. Bu sebeple çalışmamızda Endüstri 4.0 sisteminin kullanıldığı iş yerlerindeki çalışanların maruz kalabileceği psikososyal risklerin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini makine ekipman imalatı sektöründe Endüstri 4.0 sisteminin kullanıldığı iş yerleri oluşturmaktadır. Belirlenen sektör çalışanlarından elde edilen veriler ile SPSS 26.0 programı kullanılarak normallik testi, faktör analizi ve çoklu varyans analizi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre çalışanların psikososyal risklere ait değerlendirmeleri öğrenim düzeylerine, yaş gruplarına ve tecrübelerine göre ölçeğin alt faktörlerinden en az birisi ile farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlar, sektördeki psikososyal risklerle mücadele edebilmek için önemli ipuçları sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çoklu varyans analizi, endüstri 4.0, iş sağlığı ve güvenliği, psikososyal risk etmenleri

Kaynakça

• Akkaya, B., & Ocaktan, M.E., (2023). İş yerlerinde psikososyal risk yönetimi süreci ve iyi uygulama örnekleri. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 32(1), 42-51.
• Akturk, K. O. (2013). E-hizmet kalitesi ve e-mağaza imajının e-tatmin düzeyi ve e-sadakat düzeyine etkilerinin ampirik olarak analizi, Yüksek Lisans Tezi, (pp. 121-122). Trakya University.
• Altunisik, R., Coskun, R., Bayraktaroglu, S., & Yıldırım, E. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. Sakarya Kitabevi.
• Ayboga, H. & Gormuş, L. (2022). Endüstri 4.0-Türkiye'nin durumu ve yapılması gerekenler. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (17), 82-98.
• Aydin, N. B., & Barin, N. E. (2020). İşyerindeki güvenlik iklimi algısının psikososyal risk faktörleri üzerindeki etkisi: Adana Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı olarak çalışan özel güvenlik görevlileri üzerine bir araştırma. Business & Management Studies: An International Journal, 8(4), 240-265.
• Caner, V. (2021). Fiziksel risk etmenleri maruziyetine bağlı iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesinde endüstri 4.0 yaklaşımının değerlendirilmesi. OHS Academy, 4(1), 55-61.
• Celik, N., & Can, E. (2019). Endüstri 4.0 sisteminde iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi muhtemel problemleri ve çözüm önerileri. OHS Academy, 2(3), 119-126.
• Evans, P. C., & Annunziata, M. (2012). Industrial internet: Pushing the boundaries. General Electric Reports, 488-508.
• EU-OSHA, (2020). Digitalisation and Occupational Safety and Health (OSH). An EU-OSHA Research Programme. European Agency for Safety and Health at Work, EU OSHA. https://op.europa.eu/en/publicationdetail/. (Erişim tarihi: 28.12.2023).
• Hauke, A., Flaspöler, E., & Reinert, D. (2018). Proactive prevention in occupational safety and health: how to identify tomorrow's prevention priorities and preventive measures. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 26(1), 181-193.
• Kandemir, M. (2017). İş hukuku ve sosyal güvenlik hukuku boyutuyla psikososyal riskler. Legal Yayıncılık.
• Kaynak Ozcelik, K., & Ulugtekin, N. M. (2017). Çalışma ortamındaki fiziksel faktörlerin ergonomik analizi: Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6, 319-325.
• ILO, (2018). Uluslararası Çalışma Örgütü, Work Statistics. https://www.ilo.org/moscow/ areas-of-work/index. (Erişim tarihi: 28.12.2023).
• Ladou, J., & Harrison, R. J. (2022). Current tanı ve tedavi iş ve çevre hekimliği. (Çev. Çağatay Güler) (pp. 1-630). Palme Yayınevi.
• Leso, V., Fontana, L., & Iavicoli, I. (2018). The occupational health and safety dimension of Industry 4.0. La Medicina Del Lavoro, 109(5), 327.
• Motorcu, A. R., & Murat, B., (2021). Yeni iş yeri riskleri ve yapay zekanın iş sağlığı ve güvenliğinde kullanımı. Mühendislik ve Multidisipliner Yaklaşımlar (pp.369-402), İstanbul: Güven Plus Grup A.Ş. Yayınları.
• Ozer, S., Sogut, H., Ozer, S., & Sari, A. (2023). İş Sağlığı güvenliği kapsamında psikososyal risk etmenleri ve ücretli öğretmenlerin yaşadığı sorunlar. The Journal of Social Sciences, 62(62), 579-590.
• Ozsoylu, A. F. (2017). Endüstri 4.0. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (1), 41-64.
• Pang, H., Fu, J., & Yang, J. (2023). Research on the Effectiveness of Modular Post Stations in Improving Conditions for Decent Work in Outdoor Working Environments. Sustainability, 15(13), 9883.
• RAOSOFT, (2023). RAOSOFT Sample Size Calculator, http://www.raosoft.com/. (Erişim tarihi: 28.12.2023).
• Reese, C. D. (2017). Occupational safety and health: Fundamental principles and philosophies. Crc Press. SLIC, (2012). Psychosocial Risk Assessments: SLIC Inspection Campaign 2012 - Final Report. The Committee of Senior Labour Inspectors. Schwab, K. (2016). Dördüncü sanayi devrimi. (Çev. Zülfü Dicleli). Optimist Yayınları, İstanbul.
• Stacey, N., Ellwood, P., Bradbrook, S., Reynolds, J., Williams, H., & Lye, D. (2018). Foresight on new and emerging occupational safety and health risks associated with digitalisation by 2025. Luxembourg: European Agency for Safety and Health at Work.
• Schulte, P. A., Streit, J. M., Sheriff, F., Delclos, G., Felknor, S. A., Tamers, S. L., ... & Sala, R. (2020). Potential scenarios and hazards in the work of the future: A systematic review of the peer-reviewed and gray literatures. Annals of Work Exposures and Health, 64(8), 786-816.
• SGK, (2021). Sosyal Güvenlik Kurumu, https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/. (Erişim tarihi: 28.12.2023).
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Boston, MA: pearson.
• Tantan, E., Mutaf, M., & Tepe, S. (2021). Psikososyal risklere karşı farkındalığın belirlenmesi ve psikososyal risklerin iş kazalarına etkisi hakkında iş güvenliği uzmanlarının tutumlarının incelenmesi. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 3(3), 114-128.
• Vatansever, C. (2014). Risk değerlendirme’de yeni bir boyut: psikososyal tehlike ve riskler. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(40), 117-138.