SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ELEŞTİREL DÜŞÜNME, YARATICI DÜŞÜNME VE GİRİŞİMCİLİK BECERİLERİNİ KAZANDIRMADAKİ ETKİLİLİĞİNİN BELİRLENMESİ (DİYARBAKIR İLİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2009, Cilt: 8 Sayı: 1, 39 - 49, 21.11.2009

Mehmet Nuri Gömleksiz , Ayşe Ülkü Kan

Öz

Tarama
tipindeki bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim programının
eleştirel düşünme, yara-tıcı düşünme ve girişimcilik becerilerini
kazandırmadaki etkisine ilişkin öğrenci görüşlerini belirlemektir. Araştırma
ile Diyarbakır ilinde yeni programın uygulandığı beş pilot ilköğretim okulunda
öğrenim gören 600 öğrencinin görüşü üçlü likert tipi bir ölçekle alınmıştır.
Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizleri hesaplanmıştır (Alpha: .90).
Verilerin analizinde aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri
kullanılmış-tır. Öğrenciler eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve girişimcilik
becerilerini kazandırmada Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim programını etkili
bulmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, Beceri, Eleştirel Düşünme, Yaratıcı Düşünme, Girişimcilik

Kaynakça

• 1. Akınoğlu, O. (2003). Bir eğitim değeri olarak eleştirel düşünme. Değerler Eğitimi Dergisi, (1) 3, 7-26.
• 2. Alder, H. (2004). Yaratıcı zeka. (Çev. Mehmet Zaman & Cüneyt Avşar). İstanbul: Hayat Yayıncılık.
• 3. Altan, M. Z. (1998). Critical thinking & some strategies to develop critical thinking in education. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Der-gisi, (2) 17, 215- 221.
• 4. Aslan, B. (2005, Eylül). İlköğretim öğretim (müfredat) programlarının hazırlanmasına dayanak oluşturan cumhuriyet döneminin dinamikleri ve 1968-2005 ilköğretim programlarının sınırlı bir karşılaştırılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (s. 34-42). Cilt 2. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
• 5. Bently, T. (1999). Yaratıcılık. (Çev. Onur Yıl-dırım). İstanbul: Hayat Yayınları.
• 6. Bökeoğlu, Ö. Ç. & Yılmaz, K. (2005). Üniver-site öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yönelik tutumları ile araştırma kaygıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Kış (41), 47-67.
• 7. Collins, A. B. (2005, Kasım). İlköğretim Türkçe programları pilot uygulama değerlendirmesi. Eğitimde Yansımalar VIII: Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde (s. 220-229), Kayseri.
• 8. Cüceloğlu, D. (2001). İyi düşün doğru karar ver. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• 9. Demirel, Ö. (2001). Öğretimde yenilikler. Öğretimde planlama ve değerlendirme. (Edt. Mehmet Gültekin). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık-öğretim Fakültesi Yayınları.
• 10. Demirel, Ö. (2003). Eğitim sözlüğü. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• 11. Emir, S. (2005, Eylül). Sosyal bilgiler öğretiminde görsel materyallerin erişiye, tutuma ve yara-tıcı düşünmeye etkisi. XIV. Ulusal Eğitim Bilim-leri Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (s. 238-244). Cilt 2. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Denizli.
• 12. Erdem, E.& Demirel, Ö. (2002). Program geliştirmede yapılandırmacılık yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 81–87.
• 13. Erden, M. (Tarihsiz). Eğitimde program değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• 14. Gibson, C. (1995). Critical thinking: implications for instruction. Reference & User Services Quarterly, (35) 1, 27–35.
• 15. Güleryüz, H. (2000). Eğitim programlarının dili ve yaratıcı öğrenme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• 16. Gültekin, M. (2004). Öğrenme öğretme sürecinde yeni yaklaşımlar. Anadolu Üniversitesi Eği-tim Fakültesi Dergisi, 1 (14), 25-51.
• 17. Iredale N. & Motsa A. (2002). Developing enterprising behavior. Enterprise İmpact News, 14, 1-4.
• 18. İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 4-5.Sınıflar Öğretim Programı. (2005). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• 19. Klenz, S. (1987). Critical and creative thinking. http://www.sasked.gov.sk.ca/docs/policy/cels/el4.html adresinden 1 Aralık 2005 tarihinde edinilmiştir.
• 20. Kluger, A. N., Stephan, E.& Ganzach, Y. ( 2002, July). The effect of regulatory focus on subjective probability. A paper presented in the Conference on cognitive psychology and on judgment and decision. Making at the Hebrew University, Jerusalem http://pluto.huji.ac.il/~ mskluger/Subjective_probability.pdf adresinden 15 Kasım 2005 tarihinde edinilmiştir.
• 21. Köken, N. (2004). Düşünme ve eğitim. Eğitime ilişkin çeşitlemeler I. (Edt. Musa Gürel). 109-129. Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• 22. Kuzgun, Y. (2004). İlgiler. Eğitimde bireysel farklılıklar. (Edt. Yıldız Kuzgun & Deniz Derya-kulu). 71-94, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• 23. Lipman, M. (2003). Thinking in education. West Nyack, NY, USA: Cambridge University Press.
• 24. May, R. (1994). Yaratma cesareti. (Çev. Alper Oysal). İstanbul: Metis Yayınları
• 25. MEB (2005). Talim terbiye kurulu program geliştirme çalışmaları. http://programlar.meb. gov.tr/ prog_giriş/prg_giriş.pdf adresinden 01 Aralık 2005 tarihinde edinilmiştir.
• 26. Nisbet, J. (1995).The thinking curriculum. Subject learning in the primary curriculum: issues in Englih, science and mathematics. (Edt. Patricia Murphy, Michelle Selinger, Jill Borne & Mary Briggs). 289-300. New york: Open University.
• 27. Ofsted-Better Education and Care, (2005). Developing enterprising young people. http://www.ofsted.gov.uk/publications/index.cfm?fuseaction=pubs.displayfile&id=4093&type=pdf) adresinden 2 Kasım 2005 tarihinde edinilmiştir.
• 28. Özben, Ş.&Argun, Y. (2001, Haziran). Üniversite öğrencilerinin yaratıcılık düzeyleri ile ilgili değişkenlerin incelenmesi. X. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (s.66-78). Cilt 1. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• 29. Özden, Y. (2002). Eğitimde yeni değerler: eğitimde dönüşüm. (5. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• 30. Özden, Y. (2003). Öğrenme ve öğretme. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• 31. Pica, R. (2005). Unlocking children’s creativity through movement and music. http://www. earlychildhood.com/Articles/index.cfm?A=261&FuseAction=Article adresinden 11 Temmuz 2005 tarihinde edinilmiştir.
• 32. Presseisen, B. Z. (2001). Thinking skills: mea-nings and models revisited. http://www.ltag.education.tas.gov.au/proflearn/GLC/thinking/four/reading1.doc adresinden 1 Aralık 2005 tarihinde edinilmiştir.
• 33. Rıza, E. T. (2001). Yaratıcılığı geliştirme teknikleri. (2. Baskı). İzmir: Anadolu Matbaası.
• 34. Saban, A. (2000). Öğrenme öğretme süreci. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• 35. San, İ. (1979). Sanatsal yaratma ve çocukta yaratıcılık. Ankara: Tisa Matbaası.
• 36. Selçuk, Z & Güner, N. (2004). Sınıf içi rehberlik uygulamaları.(4. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• 37. Semerci, Ç. & Semerci, N. (2001, Haziran). Oluşturmacılık ve eleştirel düşünme. X. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (s.808-817). Cilt 2. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• 38. Semerci, N. (1999a). Öğretmenin görevi: düşünmeyi geliştirmek. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (9) 1, 209-216.
• 39. Semerci, N. (1999b). Kritik düşünmenin mikro öğretim dersinde eleştiri becerisini geliştirmeye etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• 40. Sever, S., Kaya, Z. & Aslan, C. (2006). Etkinliklerle Türkçe öğretimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• 41. Sünbül, A. M. (2002). Yaratıcılık ve birey. Eğitime yeni bakışlar I. (Edt. Ali Murat Sünbül). 163-180. Ankara: Mikro Yayınları.
• 42. Torrance E. P. (1995). Why to fly? a philosophy of creativity. New Jersey: Norwood Alex.
• 43. Türkoğlu, A. (2004). Milli eğitimin günlük değişen politikaları, programları ve çağa uymayan içerik. Yaşadıkça Eğitim, 83/84, 29-30.
• 44. Üstündağ, T. (2003). Yaratıcılığa yolculuk. (2. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.