Türk Dünyasında Kültürlerarası İletişim

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: Türk Dünyası Özel Sayısı, 11 - 18, 31.10.2025

Şehriban Aygün

Öz

Kültür; bir toplumun nesilden nesile aktardığı, değer, norm, gelenek, tutum, alışkanlık ve yaşam şekillerini kapsayan bütünsel bir yapı olarak; kültür ile birçok noktada kesişen önemli toplumsal olgulardan biri olan iletişim ise; canlılar arasında gerçekleşen duygu, düşünce, bilgi ve birikim aktarım süreçleri şeklinde ifade edilebilir. Küreselleşmenin, teknolojinin aracılığıyla hız kazandığı çağımızda, kültürlerarası kavramı ülkelerin gündemlerinde önemli bir noktada konumlanmaktadır. Ülkeler arası öğrenci-eğitimci değişimleri, uluslararası ticaret hacminin genişlemesi, turizmdeki hareketliliğin artması, ulaşımda yaşanan gelişmeler, spor ve sanat dallarında uluslararası gerçekleştirilen faaliyetler gibi sebeplerle farklı kültürler birbiriyle daha çok iletişim kurmaktadır. Kültürlerarası iletişim, farklı sosyal geçmişleri olan toplumların birlikte yaşayabilmeleri için önemli şartlardan biridir. Aynı kültürel geçmişten geldikleri için Türk dünyası toplumları arasında kültürlerarası iletişim bağının kurulması ve geliştirilmesi daha kolay ve elzemdir. Artan dijital kullanımla birlikte yerel kültürlerin; kendi özü haricindeki (yeni medyanın ürünü tek tip kültür endüstrisinin sunduğu) yabancı kültürlerin etkisinde, tehdit altında olduğu söylenebilir. Bu yüzden ortak tarihi ve sosyal geçmişi geniş olan Türk dünyası ülkelerinin, sahip oldukları kültürel değerleri ve sosyal altyapıyı, bilimde, sanatta, üretimde, ticarette, ortak projelerle çalışarak kültürlerarası iletişimi canlı tutmaları, ortak kültür geçmişini kuvvetlendirerek geleceğe taşımaları önemlidir. Bu çalışmada kültür, iletişim ve kültürlerarası iletişime kavramsal bağlamda değinilerek Türk dünyasının kültür unsurları üzerine araştırma yapılmıştır. Çalışmanın amacı, kültürlerarası iletişimin son yıllarda Türk dünyası üzerindeki göstergelerini ve yansımalarını incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Kültür , İletişim , Kültürlerarası İletişim , Türk Dünyası , Türk Kültürü

Intercultural Communication in the Turkic World

Öz

Culture can be defined as a holistic construct encompassing the values, norms, traditions, attitudes, habits, and lifestyles transmitted from one generation to the next within a society. Communication, a significant social phenomenon intersecting with culture in many ways, can be described as the process of transmitting emotions, thoughts, information, and knowledge among individuals. In today’s world, where globalization is accelerated by technological advancements, the concept of intercultural communication occupies a prominent place on national agendas. Different cultures interact more frequently due to factors such as student and academic exchange programs, the expansion of international trade, the growth of tourism, advancements in transportation, and international events in sports and the arts. Intercultural communication is a crucial prerequisite for the coexistence of societies with diverse social backgrounds. Establishing and fostering intercultural communication among Turkic communities, owing to their shared cultural background, is both easier and more essential. With the rise of digital media, it can be argued that local cultures are increasingly threatened by the influence of foreign cultures promoted by the homogenizing culture industry of new media. Therefore, it is important for the countries of the Turkic World, which share a vast historical and social background, to maintain intercultural communication by collaborating on joint projects in science, art, production, and trade, leveraging their cultural values and social infrastructure, and to strengthen and carry this shared cultural heritage into the future. This study examines the cultural elements of the Turkic World within the conceptual framework of culture, communication, and intercultural communication. The aim is to investigate the indicators and reflections of intercultural communication on the Turkic World in recent years.

Anahtar Kelimeler

Culture , Communication , Intercultural Communication , Turkic World , Turkic Culture

Kaynakça

• Bitirim Okmeydan, S. (2020). Kültürlerarası İletişim Alanındaki Eğilimler: ‘Kültürlerarası İletişim’ Başlıklı Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik Analizi. TRT Akademi, 5(10). 578-611.
• Davis, K. (1981). Human behaviour at work; organizational behaviour. McGraw Hill.
• Demir, M. (2017). Örgüt kültürü ile örgütsel yapı arasındaki ilişkinin iki farklı ulusa ait işletmeler üzerinde karşılaştırmalı analizi [Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Griffiths, C. (2011). Intercultural Communication Competence. English Language and Literature Studies, 1(2). 113-121. http://dx.doi.org/10.5539/ells.v1n2p113
• Güngör, E. (1997). Türk kültürü ve milliyetçilik. Ötüken Neşriyat.
• Kartarı, A. (2001). Farklılıklarla yaşamak: kültürlerarası iletişim. Ürün Yayınları.
• Kartarı, A. (2014). Kültür, farklılık ve iletişim: kültürlerarası iletişimin kavramsal dayanakları. İletişim Yayınları. Koçel, T. (2005). İşletme yöneticiliği, Arıkan Basım Yayım, 10. Baskı.
• Long, C. (2015). Intercultural communication and stereotypes. 49-64. https://www.tohoku-gakuin.ac.jp/research/journal/bk2015/pdf/no01_05.pdf
• Menemencioğlu, T. (2000). Uluslararası çevrede faaliyet gösteren işletmelerin yaşadıkları kültürlerarası iletişim sorunları, [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi
• Ölçekçi, H. (2020a). Kültürlerarası iletişim ve Türk kültür coğrafyasında etkileşimler. In G. R. Küçükerdoğan & H. Çiftçi (Ed.), A’dan Z’ye iletişim çalışmaları-4 (pp. 5-36). İksad Yayınevi.
• Ölçekçi, H. (2020b). Dijital İletişim ve Küresel Kültürel Etkileşimin Homojenleşme, Kutuplaşma ve Melezleşme Süreçleri. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 50(Bahar). 146-163. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikad/issue/56157/738842
• Özdemir, İ. (2011). Kültürlerarası İletişimin Önemi, Folklor/Edebiyat Dergisi, 17(66). 29-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/fe/issue/26030/274162
• Özmutaf, N. M. (2019). Çağdaş yönetici nitelikleri ve yönetsel konular. Detay Yayıncılık.
• Porter, R. E. & Samovar, L. A. (1991). Basic principles of intercultural communication. In L. A. Samovar & R. E. Porter (Ed.), Intercultural communication: A Reader (pp. 1-22). Wadsworth Publishing.
• Sarı, E. (2004). Kültürlerarası İletişim: Temeller, Gelişmeler, Yaklaşımlar. Folklor/Edebiyat Dergisi, 10(39). 49-74. https://www.academia.edu/388696/Kültürlerarası_iletişim_temeller_gelişmeler_yaklaşımlar
• Schein, E. H. (2010). Organizational culture and leadership. Jossey-Bass A Wiley Imprint. www.josseybass.com.
• Shliakhovchuk, E. (2019). After Cultural Literacy: New Models of Intercultural Competency for Life and Work in a VUCA World. Educational Review, 73(2). 229-250. https://doi.org/10.1080/00131911.2019.1566211
• Susar, A. F. (2005). Çok kültürlü ortamlarda karşılaşılan iletişim ve kültür engelleri. In P. E. Yayınoğlu (Ed.), Çok kültürlü ortamlarda halkla ilişkiler (pp. 46-59). İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Şahin, A. (2010). Örgüt kültürü-yönetim ilişkisi ve yönetsel etkinlik. Maliye Dergisi, 159. 21-35.
• Tabakcı, N. (2008). Kültürlerarası iletişim sürecinde alt kültürde kimliğin oluşumu (Türkiye’deki Karaçay topluluğu örneği) [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Temel Eğinli, A. & Özmelek Taş, N. (2018). Global Bir Anlayış Yaratmanın Yolu: Kültürlerarası Empati. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57). 714-727. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2484
• Tümertekin E. & Özgüç, N. (2015). Beşeri coğrafya insan-kültür-mekan. Çantay Kitabevi.
• Tozan, S. (2019). Kültürlerarası iletişimin geliştirilmesinde uluslararası öğrencilerin etkisi: YTB Sakarya üniversitesi öğrencileri örneği. [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Ulusoy, H. (2023). Kültürlerarası İletişim Mecrası Olarak ‘Youtube’: Kültür Temalı Video Yorumlarındaki İletişim Pratiklerinin İncelenmesi. Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi. 6(12). 262-286. http://dx.doi.org/10.32739/etkilesim.2023.6.12.222
• Yoğurtçu, G. Çokkültürlü Eğitim Ortamlarında Kültürlerarası İletişim ve Kültürel Zekâ: Kırgızistan Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(3). 791-806.https://doi.org/10.24289/ijsser.279157