Ocak 1918 Tarihli Rapora Göre Dobruca’nın İdari, Siyasi ve Demografik Yapısı

Yıl 2017, , 261 - 276, 14.12.2017

Süleyman Özbek , Tekin Önal

https://doi.org/10.19060/gav.379633

Cited By: 2

Öz

 Osmanlı Devleti, XIX. yüzyılın başından itibaren coğrafi daralma, nüfus hareketliliği (göç) ve iskân gibi sebeplerle ülkenin ihtiyaç duyduğu bölgeler hakkında raporlar hazırlatmış ve bu raporlar doğrultusunda yeni politikalar uygulamıştır. Stratejik konumu ve Müs­lüman nüfusun yoğun yaşadığı bir yer olması dolayısıyla, Dobruca da bu politikaların uygulandığı coğrafyalardan birisi olmuştur. Dobruca hakkında değişik dönemlerde birçok rapor hazırlanırken, I. Dünya Savaşı zamanında bu raporların sayısı daha da artmıştır. Tıpkı Romanya ya da Bulgaristan gibi, Osmanlı Devleti de Dobruca ile ilgili tasarrufta bulunabilmek için çalışmalar yaparken, 1918’de bu çalışmaların yoğunlaştığı görülmüştür. Bu çalışmalardan birisi de Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Kütüphanesi’nde bulunan ve matbaa-i askeriye tarafından 1334 (1918)’te basılan “Dobruca Kıt’asının Ahvâl-i İdariyye ve İçtimaiyyesi” adlı rapordur. Raporda, bir yandan Romenlerin Müslüman nüfusu göçe zorlaması, diğer yandan Bulgarların Dobruca’ya yerleşme arzusu anlatılırken, verilen nüfus istatistikleri dikkat çekmektedir. Savaş sırasında Dobruca’nın önemli bir cephe haline gelmesi, Müttefik devletler tarafından işgali, farklı idari teşkilatların kurulması da raporda anlatılan önemli bilgilerdendir. Raporun hazırlanmasındaki en önemli neden ise Dobruca’nın yeniden Osmanlı Devleti’ne bırakılması ihtimaline karşı, burada oluşturulacak idari teşkilatlanmanın ne şekilde olacağının belirlenmesidir.

Anahtar Kelimeler

I. Dünya Savaşı, Balkanlar, Osmanlı Devleti, Romanya, Bulgaristan, Dobruca

Kaynakça

• AĞUİÇENOĞLU, Hüseyin, “”Ak Toprak”la Dobruca Arasında. Dobruca Müslüman Türk Basınında Hicret Konusunda Yapılan Tartışmalar”, Osmanlı Araştırmaları (The Journel of Ottoman Studies), XXII, 2003, s. 61-75. ARMAOĞLU, Fahir, 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), TTK Yayını, Ankara 1997. BAYUR, Yusuf Hikmet, Türk İnkılâbı Tarihi, C. II, Kısım II, TTK Yayınları, Ankara 1983. BOA, “Dobruca Kıt’asının Ahvâl-i İdariyye ve İctimaiyyesi”, Matbaa-i Askeriyye, Dersaadet 1334, Demirbaş No: 3473, Tasnif No: 956.07 DOB. Cemal Paşa, Hatırât (1913-1922), Haz. Ahmet Zeki İzgöer, Nehir Yayınları, İstanbul 2006. DOĞRU, Halime, XIII.-XIX. Yüzyıllar Arasında Rumeli’de Sağ Kolun Siyasi, Sosyal ve Ekonomik Görüntüsü ve Kozluca Kazası, Anadolu Üniversitesi Yay., Eskişehir 2000.