Practical Solutions in Ottoman Campaign Organization: Provision of Grain “In the Form of Obligatory Purchase” in Karahisar-ı Şarki in 1634-1635 (A.H. 1044)

Yıl 2011, Cilt: 4 Sayı: 8, 161 - 174, 01.09.2011

Süleyman Polat

Öz

Providing food supplies for the army on campaign was one of the most crucial problems -particularly to ensure success in the campaign- in Ottoman State. Among the solutions to this problem were “Avarız-ı Divaniye” taxes and obligations such as sürsat that were imposed on rayah as well as purchases within market conditions. In addition, Ottoman State occassionally increased the obligations imposed upon rayah in order to provide food supplies for the army, a vital issue that could not be put at risk for the success of the campaign and welfare of the state. The subject of our study is the food supply method that was formed within this inclination of the state. This study will focus on the fundamentals of “obligatory purchase” which was conducted in Karahisar-ı Şarki Province independent from market conditions and in line with the criteria determined. From this point of view, the method and process of “obligatory puchase” implemented during Ottoman campaigns will be identified. 

Anahtar Kelimeler

Food supply, Ottoman Campaign Organization, Purchase, Karahisar-ı Şarki Province, Ottoman State

Osmanlı Sefer Organizasyonunda Pratik Çözümler: 1634-1635 (H.1044) Tarihlerinde Karahisar-ı Şarki’de “Mükellefiyet Şeklinde Yürütülen İştira” ile Zahire Temini

Öz

Osmanlı Devleti’nin savaş esnasında ve hareket halindeki ordunun iaşesini sağlamak -başta savaşın başarısını temin etmek adına- en mühim meselelerinden birini teşkil etmişti. Bu meselenin çözümü dâhilinde ise reayaya yüklenen “avarız-ı divaniye” nevinden vergiler, sürsat gibi mükellefiyetler ve piyasa koşulları içerisinde yapılan satın alımlar yer almıştı. Bununla birlikte Osmanlı Devleti, savaşın başarısı ve hatta devletin bekâsı için riske atılamayacak bir konu olan ordunun iaşesi hususunda dönem dönem reayaya yüklediği mükellefiyetleri artırmıştı. Nitekim çalışmanın konusunu devletin bu temayülünde ortaya çıkmış bir iaşe temin metodu oluşturmuştur. Bu çalışmada Karahisar-ı Şarki Sancağı’ndan serbest piyasa koşulları haricinde devletin belirlediği kıstaslar dâhilinde yürütülmüş “mükellefiyet şeklinde iştira”nın esasları üzerinde durulacaktır. Buradan hareketle Osmanlı seferleri esnasında uygulanan “mükellefiyet şeklinde iştira”nın yöntem ve süreci tespit edilecektir. 

Anahtar Kelimeler

İaşe, Osmanlı Sefer Organizasyonu, Satın Alma, Karahisar-ı Şarki Sancağı, Osmanlı Devleti. 

Kaynakça

• BARKAN Ömer Lütfi, “Avarız” İA, C.II, s.13-19.
• ERTAŞ Mehmet Yaşar, Sultanın Ordusu (Mora Fetih Örneği 1714-1716), İstanbul 2007.
• GÜÇER Lütfi, XVI-XVII Asırlarda Osmanlı İmparatorluğu’nda Hububat Meselesi ve Hububattan Alınan Vergiler, İstanbul 1964.
• İNALCIK Halil, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1300-1600, C. I, Çeviren Halil Berktay, İstanbul 2000.
• İŞBİLİR Ömer, “Osmanlı Ordularının İaşe ve İkmali”, Türkler, C. X, Ankara 2002, s. 151- 158.
• İŞBİLİR Ömer, “XVII. Yüzyıl Başlarında Şark Seferlerinin İaşe, İkmal ve Lojistik Meseleleri”, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 1996 (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• MC GOWAN Bruce, “Osmanlı Avarız-Nüzul Teşekkülü 1600-1830”, VIII. Türk Tarih Kongresi, C.II, Ankara 1981, s. 1327-1331.
• SAHİLLİOĞLU Halil, “Avarız”, DİA, C.IV, s. 108-109.