MAĞCAN CUMABAYEV’İN ŞİİRLERİNDE TELMİH SANATI VE KALIP İFADELER

Yıl 2017, Sayı: 20, 181 - 189, 25.06.2017

Yerlan Zhiyenbayev

Öz

Kazak millî şairi Mağcan Cumabayev, şiirlerinde hem tarihî-klâsik şiir anlayışına, hem de millî-sosyal edebiyat şiir anlayışına sahip çıkmıştır. Bunun yanı sıra sosyal temalı şiirlerinde tarihî kahramanlık olaylarına gönderme yaparak çağındakilere ve gelecek nesle cesaret duygusu aşılamaya çalışır. Şiirlerinde halk ağızlarından ve folklorik dil malzemelerinden de başarılı bir ahenk oluşturarak faydalanır. Bu da Cumabayev’in şiirlerine tabiîlik, canlılık ve sade bir üslûp kazandırır.
Çalışmamızda, Mağcan Cumabayev’in şiirlerindeki telmih ve kalıp ifadeler belirtilerek onun sosyal yaşam karşısında duyduğu hissî, edebî kişiliği ve arzuları kısa bir şekilde tanıtılmaya çalışılmıştır. Ele aldığımız manzum eserlerde telmih (hatırlatma) sanatı ve kalıp ifadeler ile ilgili unsurlardan hareketle metin ile olay arasındaki münasebetini tanıtmaya ihtiyaç vardır. Giriş ve sonuç hariç iki bölümden oluşan çalışmamızın birinci bölümünde, Mağcan Cumabayev’in şiirlerinde yansıtılan Telmih (Hatırlatma) üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ise, şiirlerdeki kalıp ifadeler ile ilgili hususlar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kalıp İfadeler, Kazak edebiyatı, Mağcan Cumabayev, şiir dili ve anlatım, telmih sanatı

Kaynakça

• CUMABAYEV, Mağcan (1993), Mağcan Cumabayev Şiirleri, Aktaran: Ferhat Tamir, Ankara: TKAE Yayınları.
• CUMABAYEV, Mağcan (2013a), Şığarmaları, 1. Cilt, Almatı: Cazuşı.
• CUMABAYEV, Mağcan (2013b), Şığarmaları, 2. Cilt, Almatı: Cazuşı.
• ÇETİN, Nurullah (2011), Şiir Çözümleme Yöntemi, Ankara: Öncü Kitap.
• EROL, Çiğdem (2007), Türkiye Türkçesinde kalıp sözler üzerine bir inceleme, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• DİLÇİN, Cem (2000), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, 6. Baskı, Ankara: TDK Yayınları.
• QANARBAYEVA, Baqıtkamal (1998), Cırımen Curtın Oyatkan, Almatı: Ana Tili.
• KOCAKAPLAN, İsa (2002), Açıklamalı Edebî Sanatlar, 3. Baskı, İstanbul: Umut Kâğıtçılık-Matbaacılık.
• ZHIYENBAYEV, Yerlan (2016), Kazak şairi Mağcan Cumabayev’in şiirlerinde yapı ve tema, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.