TÜRKİYE’NİN İTHALAT VE İHRACATININ EŞBÜTÜNLEŞME YÖNTEMİ İLE ANALİZİ (1990-2007)

Yıl 2007, Cilt: 9 Sayı: 3, 213 - 224, 01.12.2007

E. Yasemin Uyar Bozdağlıoğlu

Öz

Türkiye'deki dış ticaret açığının en önemli nedeni, ihracattaki yıllar itibariyle artışlara rağmen, ithalattaki daha büyük artışlar nedeniyle ihracatın ithalatı karşılama eğiliminin azalmasıdır. Bu dış ticaret açığının varlığı Türkiye ithalat ve ihracatının eşbütünleşmiş olup olmadığına yönelik incelemenin yapılmasını önemli kılmaktadır. Çünkü bir ülkenin ithalat ve ihracatı arasındaki uzun dönemli bir ilişkinin olması, devalüasyon ve makroekonomik politikaları kullanarak ticaret dengesizliğini düzeltmeyi de mümkün kılmaktadır.Bu makalenin amacı Türkiye ihracat ve ithalatı arasında uzun dönem ilişkisinin (eşbütünleşme) olup olmadığının incelenmesidir. Asıl araştırılmak istenen Türkiye ithalat ve ihracatındaki kısa dönem dengesizliklerin uzun dönemde sürdürülebilir olup olmadığıdır. Makaleden elde edilen bulgular Türkiye ithalat ve ihracatının uzun dönem dengesinde birleşme eğilimi göstermediğini ve ticaret dengesizliklerinin ve cari açığın sürdürülebilir olmayıp dengeden ıraksadığını (uzaklaştığını) doğrulamaktadır. Uygulama sonuçlarına göre, Türkiye ithalat ve ihracatı uzun dönem dengesinde birleşme eğilimi göstermemektedir.Bu nedenle, döviz kuru ve makroekonomik para ve maliye politikalarının uzun dönemde Türkiye'nin ticaret dengelerinin geliştirilmesi açısından etkili olabileceğini söylemek mümkün değildir.

Anahtar Kelimeler

İthalat, İhracat, eşbütünleşme, hata düzeltme modeli (ECM)

AN ANALYSIS OF TURKEY’S IMPORTS AND EXPORTS THROUGH THE COINTEGRATION METHOD (1990-2007)

Öz

The most important reason for trade deficit in Turkey is the decreasing
tendency of the exports to cover for the imports due to larger increases in the
imports despite the increases in the exports over the years. The existence of this
trade deficit makes it very important to analyze whether Turkey’s imports and
exports are cointegrated because the presence of a long term relationship
between a country’s imports and exports makes it possible to adjust the trade
imbalances by using devaluation and macro-economic policies.
The purpose of this paper is to analyze whether there is a long term
relationship (cointegration) between Turkey’s imports and exports. The
fundamental question here is whether short-term imbalances in Turkey’s
imports and exports can be sustained in the long term. The findings in this paper
confirm that Turkey’s imports and exports do not show any tendency toward
cointegration at the long-term equilibrium and that trade imbalances and
current deficit are not sustainable and they deviate from equilibrium. According
to the application results, Turkey’s imports and exports do not tend to converge
around long term equilibrium.
As a result, it is impossible to assert that exchange rates and macroeconomic
monetary and financial policies are not effective in the long term to
adjust Turkey’s trade balances.

Anahtar Kelimeler

Imports, exports, cointegration, error correction model (ECM)