İç Güvenlik İstihbaratı ve Polis İstihbaratı Arasındaki İlişki: Türk Polis Teşkilatı/İstihbarat Başkanlığı Örneği

Yıl 2023, , 149 - 164, 29.12.2023

Mehmet Akbaş

https://doi.org/10.54627/gcd.1390077

Öz

İstihbarat çalışmaları son yıllarda artan akademik ilginin bir sonucu olarak giderek artan bir konu çeşitliliğine kavuşmuştur. Bunun bir örneğini teşkil eden iç güvenlik istihbaratı, Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleşen 11 Eylül saldırılarından bu yana özellikle terörle mücadele gündemi kapsamında öne çıkan konulardan birisi olmuştur. İç güvenlik konularına ilişkin yeni bir istihbarat gündemi veya kurumuna alan açmanın gerekli olup olmadığı halen tartışmalıdır. Bununla birlikte farklı ülkelerden birçok hükümet görevlisi ve akademisyen artan terörizm ve sınır aşan suç tehdidinin iç güvenlik ajandasına daha kapsamlı bir bakış gerektirdiğini vurgulamaktadır. Bu noktada, kolluk istihbaratı ve istihbarata dayalı polislik faaliyetlerini sürdüren polis teşkilatlarının önemi giderek artmaktadır. Polis teşkilatlarının iç güvenlik istihbaratına katkısını olumlu veya olumsuz yönden etkileyen pek çok husus olabilir. Alandaki karşılaştırmalı çalışmalar neticesinde, kolluk yapısı, istihbarat eğitimi, istihbarat topluluğu ile bütünleşme ve adli yargı makamları ve kolluk birimleriyle ilişki başlıklarının bahsedilen bu katkının ne ölçüde olduğuna karar vermeye uygun başlıca değişkenler olduğu görülmektedir. Türk Polis Teşkilatı’nın (EGM) bir parçası olan İstihbarat Başkanlığı (EGMİB), bir polis istihbarat kurumunun iç güvenlik istihbaratı ve milli güvenlik istihbaratı alanlarına katkısını incelemek adına verimli bir örnektir.

Anahtar Kelimeler

İç Güvenlik, İstihbarat, İç Güvenlik İstihbaratı, Polis İstihbaratı, İstihbarata Dayalı Polislik

Kaynakça

• Brodeur, J. P. (1983). “High Policing and Low Policing: Remarks About the Policing of Political Activities”, Social Problems, Vol. 30, No: 5, 507-520.
• Brodeur, J. P. (2007). “High and Low Policing in Post-9/11 Times”, Policing: A Journal of Policy and Practice, Volume 1, Issue 1, 25-37.
• Brodeur, J. P. (2010). “The Policing Web”, Oxford University Press.
• Carter, D.L. (2009). “Law Enforcement Intelligence: A Guide for State, Local, and Tribal Law Enforcement” (2nd Edition), USDOJ COPS.
• Cumhuriyet. (2018). “MİT Saldırıyı Bekliyormuş”, https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/mit-saldiriyi-bekliyormus-katliamindan-iki-ay-once-emniyete-gonderilen-rapor-ortaya-cikti-936850 Erişim Tarihi: 14.05.2022.
• Darıcılı, A.B. (2023). İstihbarat 101 (1. Baskı), Dora Yayınları.
• DNI. (2022). “Members of the IC”, https://www.dni.gov/index.php/what-we-do/members-of-the-ic, Erişim Tarihi: 13.05.2022.
• EGM (2022a). Tarihçe, https://www.egm.gov.tr/istihbarat/istihbarat-tarihce Erişim Tarihi: 11.05.2022.
• EGM (2022b). İSAK (İstihbarat Akademisi), https://www.egm.gov.tr/istihbarat/isak-istihbarat-akademisi Erişim Tarihi: 11.05.2022.
• Emniyet Teşkilatı Kanunu (ETK). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.3201.pdf. Erişim Tarihi: 22.12.2023.
• Esparza, D. & Bruneau, T.C. (2019). “Closing the Gap Between Law Enforcement and National Security Intelligence: Comparative Approaches”, International Journal of Intelligence and Counter Intelligence, 32:2, 322-353.
• Habertürk (2015). Ankara Merkezli 23 İlde “Usulsüz Dinleme” Operasyonu https://www.haberturk.com/gundem/haber/1172016-ankara-merkezli-23-ilde-usulsuz-dinleme-operasyonu Erişim Tarihi: 13.05.2022.
• Habertürk (2016). İstihbaratta “OBİPAS” Dönemi, https://www.haberturk.com/gundem/haber/1314332-istihbaratta-obipas-donemi Erişim Tarihi: 13.05.2022.
• Öz Yıldız, S. (2020). “İç Güvenlik ve İstihbarat” (iç.), İç Güvenlik Yönetimi ve Polislik (ed.), İrdem, İ. (2020), Polis Akademisi Yayınları.
• Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu (PVSK). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.2559.pdf. Erişim Tarihi: 22.12.2023.
• Posner, R. A. (2005). Remaking Domestic Intelligence, Hoover Institution Press.
• Sol Haber (2016). Emniyet Belgesi: IŞİD Ankara’da Eylem Yapacak, https://haber.sol.org.tr/toplum/emniyet-belgesi-isid-ankarada-eylem-yapacak-178432 Erişim Tarihi: 14.05.2022.
• Takvim (2019). Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu İlk Kez Toplanacak, https://www.takvim.com.tr/guncel/2019/12/23/milli-istihbarat-koordinasyon-kurulu-ilk-kez-toplanacak Erişim Tarihi: 13.05.2022.
• TBMM (2022). Komisyon Hakkında, https://www.tbmm.gov.tr/ihtisas-komisyonlari/guvenlik-ve-istihbarat/anasayfa Erişim Tarihi: 13.05.2022.
• Treverton, G. F. (2003). Terrorism, Intelligence, and Law Enforcement: Learning the Right Lessons, Intelligence and National Security, 18:4, 121-140.
• Treverton, G. F. (2008). Reorganizing U.S. Domestic Intelligence: Assessing the Options, RAND Corporation.
• Yiğit, M. (1997). Polis ve İstihbarat, Cem Ofset.
• Yiğit Y., Şahin, E. (2021). “Emniyet İstihbarat Tarihi”, (iç.) Türk İstihbarat Tarihi (ed.) Demircioğlu, İ.H, Özcan. A, Çencen, N. Yiğiy, Y. (2021). Yeditepe Yayınevi, s. 603-633.