Dağlık Karabağ Meselesi: Bölgesel Güvenlik Dinamikleri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 167 - 181, 28.12.2020

Göknil Erbaş

Öz

Güney Kafkasya’daki devletler arasındaki ilişkiler, Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’ı işgali ile birlikte daha karmaşık bir nitelik kazanmıştır. Uluslararası toplumun etkili bir karşılık vermemesi, Ermenistan’ı Azerbaycan topraklarındaki hukuksuz işgalini devam ettirmek konusunda cesaretlendirmektedir. Bu durum bölgesel istikrarsızlığı ve gerginliği artırırken Ermenistan’ı da gelişen iş birliği atmosferinin dışında bırakmaktadır. Minsk grubu tarafından yürütülen uluslararası çözüm çabaları etkisiz kalmış ve Birleşmiş Milletler işgalin sonlandırılması çağrısı yapan kararlar almıştır. Güney Kafkasya’daki bu karmaşık durum son döneme kadar küresel çapta yeteri kadar ilgi görmemiştir. Mevcut uyuşmazlığın analizi, bölgesel güvenlik ve genel görünüm ile ilgili pek çok faktörü göz önüne almalıdır. Bu kapsamda Bölgesel Güvenlik Kompleksi teorisi, Güney Kafkasya’daki bölgesel güvenlik dinamiklerini adlandırmak adına faydalı bir teorik çerçeve sunmaktadır. Bu makalede Dağlık Karabağ meselesi, Bölgesel Güvenlik Kompleksi teorisi perspektifinden analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya, Azerbaycan, Ermenistan

The Issue of Nagorno-Karabakh: Assessment of Regional Security Dynamics

Öz

The invasion of Nagorno-Karabakh by Armenia complicates all aspects of the inter-state relations in the South Caucasus. Encouraged by the lack of reaction by the international community, Armenia continues its illegal invasion of Azerbaijani territories in the region isolating itself from the thriving regional cooperation and sustaining regional instability and tensions. International efforts led by the Minsk Group remain ineffective in addressing the current situation, while the United Nation has passed several resolutions calling for an end of the invasion by Armenia. The complicated situation in the South Caucasus has largely remained outside of the global focus until the recent period. The analyses of the conflict need to take into consideration a variety of factors related to the security and the general outlook of the region. The Regional Security Complex theory provide a useful theoretical framework for making sense of the regional security dynamics in the South Caucasus. This article aims to analyze the security dynamics in the region which are closely related to the issue of Nagorno-Karabakh.

Anahtar Kelimeler

Nagorno Karabakh, South Caucasus, Armenia, Azerbaijan

Kaynakça

• Aslanlı, A. (2001). Tarihten Günümüze Karabağ Sorunu. Avrasya Dosyası, Azerbaycan Özel Sayısı. Cilt: 7. İlkbahar.
• Aslanlı, A. (2012). Karabağ Sorunu ve Azerbaycan-Türkiye-Ermenistan İlişkileri, Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası Avrasya Strateji Dergisi, Cilt 1, Sayı 1.
• Aslanlı, A. (2020). 10. yılında Azerbaycan-Türkiye Stratejik Ortaklık Anlaşması ve ortak askeri tatbikatlar https://www.aa.com.tr/tr/analiz/10-yilinda-azerbaycan-turkiye-stratejik-ortaklik-anlasmasi-ve-ortak-askeri-tatbikatlar/1937068 (E.T. 20.10.2020)
• Aslanlı, A. (2019). Türkiye-Azerbaycan-Gürcistan iş Birliği Bölgede İstikrar Üretiyor. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/turkiye-azerbaycan-gurcistan-is-birligi-bolgede-istikrar-uretiyor/1544913 (E.T. 15.10.2020)
• Aslanlı, A. (2020). Azerbaycan-Ermenistan Cephe Hattındaki Gerginliğin Nedenleri ve Muhtemel Sonuçları. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/azerbaycan-ermenistan-cephe-hattindaki-gerginligin-nedenleri-ve-muhtemel-sonuclari/1912394 (E.T. 10.10.2020).
• Aşırlı, E. (2016). Güney Kafkasya Bölgesinde Güvenlik Sorunu. Ankara: AVİM Raporları, No: 53. https://avim.org.tr/Blog/GUNEY-KAFKASYA-BOLGESINDE-GUVENLIK-SORUNU adresinden erişilmiştir.
• Buzan, B. (2015). İnsanlar, Devletler ve Korku. Ankara: Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi Yayınevi.
• Buzan, B., Waver, O. (2003). Regions and Powers: The Structure of International Security. Cambridge: Cambridge University Press.
• Dedeyev, B. (Ed. O. Nuri Aras), (2008). Dağlık Karabağ Sorunu’nun Tarihi Arka Planına Bakış. Dağlık Karabağ Savaşı: Siyasi, Hukuki, Ekonomik Analiz. Bakü: Qafqaz Üniveritesi Yayınları.
• Gürel, Ş . (1992). Karabağ Sorunu Üzerine Bir Not. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 47 (01).
• Kasım, K. (2015). Dağlık Karabağ Sorununun Çözümüne Dair Büyük Güçlerin Tutumu. Ermenistan-Azerbaycan Dağlık Karabağ İhtilafı: Bölgesel Barış ve Güvenliğe ve Komşuluk İlişkilerine Bir Tehdit, Ankara: AVİM, Konferans Kitapları, No: 10.
• Kazımlı, E. (2018). Azerbaycan’ın Jeopolitik Konumu ve Karabağ Sorunu. Karadeniz ve Kafkaslar: Riskler ve Fırsatlar, İstanbul: TASAM.
• Kurt, S. (2017). Dağlık Karabağ Sorunu’nun Güvenlikleştirme Teorisi Çerçevesinde Analizi. Güvenlik Bilimleri Dergisi, No:6, S:2.
• Özyılmaz, E.V. (2013). Geçmişten Günümüze Dağlık Karabağ. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, No: 15, S.2.
• Rehimov, R. (2020). Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev: Azerbaycan-İran sınırının işgal altındaki kısımları tamamen kurtarıldı. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/azerbaycan-cephe-hatti/azerbaycan-cumhurbaskani-aliyev-azerbaycan-iran-sinirinin-isgal-altindaki-kisimlari-tamamen-kurtarildi/2015520 (E.T. 20.10.2020)
• Sarıkaya, Y. (2019). Türkiye-Gürcistan-Azerbaycan Üçlü İlişkilerinin Savunma İşbirliği Boyutu. Karadeniz Araştırmaları Dergisi. No: XVI S.64.
• Şiriyev, Z. (2010). Azerbaycan’ın Askeri Doktrini ve Dış Politika Yansımaları. Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları, Ankara: USAK Yayınları, No:10.
• TRT Haber (2020). https://www.trthaber.com/haber/dunya/azerbaycan-ve-israil-arasinda-silah-anlasmasi-30142.html (E.T. 20.10.2020)
• Veliyev, C. (2020). Rusya Ermenistan'a neden silah gönderiyor? https://www.aa.com.tr/tr/analiz/rusya-ermenistana-neden-silah-gonderiyor/1967531 (E.T. 12.10.2020).
• Yılmaz, R. (2010). Azerbaycan Dış Siyasetinde Bağımsızlık Sonrası Yıllar ve Karabağ Problemi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, No:2.
• Yiğit, S. (2015). Primakov: Proponent of Multipolarity. http://www.turkishweekly.net/2015/07/02/op-ed/primakov-proponent-of-multipolarity/ adresinden erişilmiştir.
• Yiğit, S., Gülbiten G. (2017). Rusya’nın Güney Kafkas Dış Politikası: Dağlık Karabağ ve Hazar Denizi. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, Cilt 5, No 2.