KUR’AN’DA VELİ KAVRAMI

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 18, 28.04.2020

İmdat Balkis

Öz

Kur’an’ın indiği asrı bilmek Kur’an kavramlarının anlaşılması için çok önemlidir. Kur’an cahiliye döneminde cari olan dil ve kültür verileri üzerine inmiştir. Ku’an’ın ilk muhatapları cahiliye dönemi Arap topluluğudur. Kur’an bugün kullanılan Arapçayla değil cahiliye döneminde kullanılan Arapçayla inmiştir. Konumuz olan Veli kavramı da cahiliye döneminde var olan sosyal sınıflardan (Hür, Köle, Mevali) birinin adı olarak kullanılıyordu. Veli kavramı, cahiliye döneminde beşeri himaye ve koruma anlamında kullanılırken, Kur’an ile beraber bu kavram ilahi himaye ve koruma anlamında kullanılmıştır. Günümüzde bu kavram çeşitli mazhariyetlere sahip, ayrıcalıklı, manevi güç sahibi mistik bir sınıf için kullanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cahiliye, Veli, Evliya

Kaynakça

• Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5 (16), 2018. Algül, Hüseyin. İslam Tarihi, Gonca Yayınevi, c. 1, İstanbul 1986. Ateş, Süleyman. Kur’an’da Allah- İnsan, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul 2009. Bardakoğlu, Ali. Polat, Selahaddin. Şirin, Hasan. Kırca, Celal. Atik, M. Kemal. Toksarı, Ali. Kur’an’ı Kerim Ansiklopedisi, Tercuman Yayınları, İstanbul 1988. Bozkurt, B. Ümit. Kavram, Kavramsallaştırma Yaklaşımları ve Kavram Öğretimi Modelleri: Kuramsal Bir Derleme ve Sözcük Öğretimi Açısından Bir Değerlendirme, Ankara Tömer Dil Dergisi Sayı: 169/2, 2018. Cevizci, Ahmet. Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayınları, İstanbul 1999. Cürcani, Seyyit Şerif. Tarifat, Arif Erkan, Bahar Yayınları, İstanbul 1997. Çağlatay, Neş’et. İslamdan Önce Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1957. Çağrıcı, Mustafa. Kur’an’ın Geliş Ortamında Ahlak ve İnsan İlişkileri, KURAMER Yayınları, İstanbul 2017. Çağrıcı. Mustafa, TDV İslam Ansiklopedisi, “Dostluk Maddesi” Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1994. Demirkol, Nihat - Yurt, M. Emin, Veli Kavramı Üzerine Semantik Açıdan Bazı Değerlendirmeler, Uluslararası Din Bilimleri Çalıştayı, 30 Aralık 2017, Iğdır. El- Buhari, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail. Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecridi Sarih, Çev. Abdullah Feyzi Kocaer, Hüner Yayınları, Kitab’u-l Feraiz- 2152, Konya 2004. El- İsfahani, Rağıp. Müfredat, Çev. Yusuf Türker, Pınar Yayınları, İstanbul 2007. Erdoğan, İbrahim Halil, Geçmişten Günümüze Münafıkların Değişmeyen Karakteri, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 5 (16), 2018. Eş-Şatibi, Ebu ishak. El- Muvafakat, Çev. Mehmet Erdoğan, İz Yayıncılık, C. 3, İstanbul 1990. Eş-Şehristani, Muhammed. El- Milel ve’n-Nihal, Çev. Mustafa Öz, Litera Yayıncılık, İstanbul 2011. Fayda, Mustafa. “Cahiliye” DİA, Diyanet Vakfı Neşriyat, Cilt. 7. İstanbul 1993. Goldziher, Ignace. Klasik Arap Literatürü, Çev. Azmi Yüksel, Rahmi Er, İmaj Yayınları, Ankara 1993. İbnu’l Arabi, Muhyiddin. Fusüsu’l- Hikem, Çev. Ahmet Avni Konuk, www.terzibaba13.com. İbn Manzur, Ebü’l- Fadl Cemaluddin Muhammed Lisanü’l-ʻArab, Vezaretü’ş- Şuuni’l-İslamiyyeti ve’l-Evkaf, Beyrut 1988. Karaman, Hayreddin. Çağrıcı, Mustafa. Dönmez, İbrahim Kâfi. Gümüş, Sadettin. Kur'an Yolu Tefsiri, DİB Yayınları, C. 4 Ankara 2012. Kuşeyri, Abdulkerim. Kuşeyri Risalesi, Çev, Dilaver Selvi, Semerkand Yayınları, İstanbul 2009. Rabbani, İmam. Mektubat, Çev. M. Metin Zirek, İmaj Baskı, İstanbul 2006. Sarıçam, İbrahim. Hz. Muhammad ve Evrensel Mesajı, DİB Yayınları, Ankara 2007. Tan, Zeki. Kur’an-ı Kerim’de Müşrik Dindarlığı, ARK Yayıncılık, İstanbul 2016. Zülaloğlu, Feyzi. Yolumuzu Aydınlatan Kur’an’i Kavramlar, Ekin Yayınları, İstanbul 2010.