Dinler Tarihi Bağlamında Yahudilik ve Hıristiyanlıkta Mûsikî Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 478 - 494, 25.12.2022

Meryem Kaya

Öz

Mûsikînin menşei insanlık tarihiyle başlar. İlk müzikal belirtiler Tanrılara yağmur vermesi, afetlerden saklaması gibi muhtelif dua ve niyazlarla kendini göstermiştir. Bu temenni ve istekler esnasında ses çıkarmakla birlikte gitgide birtakım el, kol, ayak hareketleri ve mimiklerde yer almaya başlamıştır. İlk insanlar terennüm ettikleri kelimelerle birlikte vücut hareketleri yapmaya, evvela ellerini ritimli bir şekilde çarpmaya, daha sonra maden, taş ne olursa olsun ses çıkaran herhangi bir madde üzerine vurmaya başlamışlardır. Müziğin kaynağı, tarih boyu insanların müziğe olan ihtiyaçları ve ilgilerinin temel sebebi üzerine çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Kimileri iletişim ihtiyacı demiş, kimileri Allah tarafından özel bir öğreti olduğunu söylemiş, kimileri kâinatta devamlı duyulan âhengin sezgisi olduğunu düşünmüş, kimileri müziğin fiziksel bir olay olduğu kanaatine varmış, kimileri de zevk ve eğlence ihtiyacından doğduğunu düşünmüşlerdir. Biz de bu çalışmamızda Dinler tarihi bağlamında Tevrat ve İncil özelinde Hıristiyan ve Yahudiliğin müziğe ve mûsikî kavramına bakışını irdeleyeceğiz.

Anahtar Kelimeler

Tevrat, İncil, Din, Müzik, Mûsikî Tarihi.

Teşekkür

Kolaylıklar Dilerim

An Evaluation of Music in Judaism and Christianity in the Context of the History of Religions

Öz

The origin of music begins with the history of humanity. The first musical signs showed themselves with various prayers and supplications such as giving rain to the gods and hiding them from disasters. Along with making a sound during these wishes and requests, it gradually started to take place in some hand, arm, foot movements and facial expressions. The first people started to make body movements with the words they sang, first to slam their hands rhythmically, and then to hit any material that makes a sound, regardless of metal or stone. Various opinions have been put forward on the source of music, the basic reason for people's needs and interest in music throughout history. Some said that music is a need for communication, some said that it is a special teaching from Allah, some thought that it was the intuition of the harmony that is constantly felt in the universe, some thought that music was a physical phenomenon, and some thought that it was born out of the need for pleasure and entertainment. In this study, we will examine the view of Christianity and Judaism on the concept of music in the context of the history of religions, in particular the Torah and the Bible.

Anahtar Kelimeler

Tevrat, İncil, Din, Müzik, Mûsikî Tarihi.

Kaynakça

• Adam, Baki.“Yahudilik”, Yaşayan Dünya Dinleri. Editör: Şinasi Gündüz, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
• Ataman, Ahmet Muhtar. Mûsikî Tarihi. Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1947.
• Aydın, Mehmet. Dinler Tarihine Giriş. Konya: Din Bilimleri Yayınları, 3. Baskı, 2004.
• Batuk, Cengiz. "Din ve müzik: dinler tarihi bağlamında din-müzik ilişkisine genel bir bakış denemesi." Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 35.35 (2013): ss. 45-70.
• Bayraktutan, Osman. Kur’an’ı Kerim Derslerinin Toplu/Koro Halinde Okutulması Üzerine Bir Değerlendirme,
• İlahiyat Fakültelerinde Kur’ân Eğitimi ve Öğretimi (Sorunlar-Çözümler-Yöntemler), İstanbul: Ravza Yayınları, 2019.
• Bayraktutan, Osman. Kur'an-ı Kerim Derslerinin Toplu/Koro Halinde Okutulmasının Avantajları ve Dezavantajları. Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (9), 145-171, 2017.
• Besalel, Yusuf. “Aron Aberit” Yahudi Ansiklopedisi (I-III), İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş., 2001. (I/73-74).
• Besalel, Yusuf. “Avraam” Yahudi Ansiklopedisi (I-III), İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş., 2001. (I/87-88).
• Besalel, Yusuf. Yahudi Tarihi, İstanbul: Üniversal Dil Hizmetleri ve Yayıncılık, 2000.
• Biberci, Şeyma Betül. Kur’ân-ı Kerim’in Müzikal Boyutu, Erzurum: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022.
• Birkan, Z. Işıl. "Müzikle tedavi, tarihi gelişimi ve uygulamalari." Akupunktur Ankara 37 (2014).
• Blackwell, Albert L., The Sacred in Music, Louisville Kentucky: Westminster John Knox Press, 1999.
• Blech, Rabi Banjamin, Geçmişten Günümüze Yahudi Tarihi ve Kültürü, Tercüme: Estreya Seval Valı, İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basım ve Yayın A.Ş., 2004.
• Cançelik, Ali. Sözlü Musiki Eserini Oluşturan Unsurlar ve Yahya Nazîm’in “Dîdem Yüzüne Nâzır” Eserinin Tahlili, Kocaeli İlahiyat Dergisi, c. 2, sy: 1, Haziran 2018, ss.1-22
• Çağıl, Necdet. “Kur‟ân Kıraatinde Musikî”, Tarihten Günümüze Kıraat İlmi, (Uluslararası Kırâat Sempozyumu), Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Çelebioğlu, Emel. Tarihsel Açıdan Evrensel Müziğe Giriş. İstanbul: Üçdal Neşriyat, 1986.
• Düzenli, Pehlül. İslam Kültür Tarihinde Mûsikî, İstanbul: Kayıhan Yayınları, 2014.
• Ellingson, Ter. “Music: Music and Religion”, Encyclopedia of Religions (ER), Second Edition, ed. Lindsay Jones, Detroit NewYork: Thomson&Gale, 2005.
• Farmer, Henry George, Târihu’l-Mûsika’l-Arabiyye, trc. Hüseyin Nassâr, Kahire: 1956.
• Gazimihal, Mahmut Ragıp, Musiki Sözlüğü, İstanbul: MEB Yayınları, 1961.
• Gönül, Mehmet, Mustafa Yıldırım. "İslâm Dininde Mûsikîye Dair Rivayetlere Eleştirel Bir Bakış." İstem 30: 257-270.
• Gönül, Mehmet, Onur Altındağ. "Dinler ve Mûsikî." İstem 24: ss. 43-62.
• Gönül, Mehmet. "Türk Mûsikîsinin Tasnîf ve Tesmiyelerine Bir Bakış." İstem 31 2018: 35-46.
• İlyasoğlu, Evin. Zaman İçinde Müzik, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 5. Baskı, 1999.
• Martı, Danyal. Türk Mûsikîsi’nde Unutulmuş Makamlar, Ankara: Atalay Matbaacılık, 2015.
• Mimaroğlu, İlhan. Müzik Tarihi, İstanbul: Varlık Yayınları, 1995.
• Onat, İlayda Dilan, and Şebnem Yıldırım Orhan. "Türkiye’de ‘’Din-Müzik’’alanlarına İlişkin Yapılmış Lisansüstü Tezler." Journal of Institute of Economic Development and Social Researches 5.18, 2019, ss. 165-180.
• Oral, M. Ulaş. "Ön Asya Topraklarında Dinler Tarihi ve Müzik." İstanbul : TC İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzikoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Oral, Mehmet Ulaş. Ön-Asya Topraklarında Dinler Tarihi ve Müzik, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Özcan, Nuri - Çetinkaya, Yalçın. “Musiki”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Özdamar, Mustafa. Doğumundan Ölümüne Mûsikî, İstanbul: 1997.
• Özkan, İsmail Hakkı. Türk Mûsikî Nazariyatı ve Usulleri Kudüm Velveleleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2016.
• Öztuna, Yılmaz. Büyük Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990.
• Sachs, Curt, Kısa Dünya Musikisi Tarihi, Çev.: İlhan Usmanbaş, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1965.
• Say, Ahmet. Müzik Tarihi.Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları, 2006.
• Shiloah, Ammon. “Music: Music and Religion in the Middle East”, ER, 9/6275-76.
• Sönmez, Devrim. Antik Dönemde Anadolu’da Müzik ve Müzik Aletleri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Şehâde, Ali en-Nâtur. “Emevi Döneminin Sonuna Kadar Mûsiki ve Gınâ”, çev. Ruhi Kalender, Adem Akın, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1992, c. XX, XIII, 190.
• Talay, Feyha. (1959). Mûsikî Tarihi, Orhan Mete Matbaası, İstanbul.
• Tekin, Abdulkadir. (2015). Türk Mûsikîsinde Nağmeler ve Makamlar, Büyüyen Ay Yayınları, İstanbul.
• Tevrat Tora Neviim Ketuvim, Kitabı Mukaddes Şirketi, İstanbul, 2007.
• Uğurlu, Serdar. "Türk Müzik Folklorunda Şiir, Mûsikî ve Raksın Tarihi Birlikteliği." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 6.2 (2017): ss.1058-1079.
• Whiston, W. The Works of Flavius Josephus. Philadelphia: The John C. Winston Company, 1957.
• Yaltırık, H. Anadolu İnançlarında Müziğin Yeri,. Uluslararası Anadolu İnançları Kongresi içinde (ss. 837-839). Ankara: Evrak Yayınları, 2001.
• Yiğitoğlu, Mustafa. İslam Tarihi. "Eski Ahit’te Yer Alan Bazı Müzik Aletleri." II. International Congress of Human and Social Scienc Researches Bildiriler Kitabı, 2019.