2018 and 2024 Türkiye Century Education Model’ Comparative Analysis of Religious Culture and Ethics Curricula in the Context of Courtesy Virtue and Education

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 305 - 339, 20.03.2025

Tuğba Bozkaya

Öz

This research comprehensively examines the content differences between the 2018 Religious Culture and Ethics (DKAB) Course Curriculum and the 2024 “Turkey Century Education Model” DKAB Course Curriculum, particularly focusing on the virtue of kindness. The main purpose of the research is to analyze how kindness and related values, virtues, and skills are addressed in both programs and in what depth they are processed. Various aspects of the programs such as units, topics, achievements, explanations, learning outcomes, and practices were examined using document analysis, and themes related to kindness were determined through content analysis. The data obtained in the research were coded in line with a conceptual framework based on literature and transformed into a systematic structure. According to the results of the research, it was determined that kindness and related concepts in the 2024 DKAB curriculum increased by 161.70% compared to 2018. This increase shows that the importance given to social-emotional skills such as compassion, mercy, empathy, and respect for differences has increased. However, it was determined that basic concepts such as empathy and goodness are still not emphasized enough. While the 2018 program emphasized core values such as justice, friendship, honesty and responsibility, values considered as the basic elements of kindness such as tolerance, gratitude and sharing were not sufficiently addressed. While the 2024 program included skills related to kindness such as social awareness and self-management, which aim to develop students' emotional intelligence, as innovations, it was observed that religious and social values such as rights of others, solidarity and gratitude, which form the basis of human relations in Islam, were not sufficiently included in the program. Although the numerical increase in kindness and related concepts in the 2024 program is a positive development, the fact that these values are not supported by concrete practices can make it difficult for students to internalize kindness behaviors in their daily lives. The research reveals that addressing kindness more strongly in DKAB programs and processing it as an independent educational program will make learning processes more effective. In addition, it is recommended that the new program be enriched with interactive methods and that activities that encourage kindness behaviors in students' daily lives be developed.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Courtesy, Religious Culture and Moral Knowledge Curriculum, Value, Virtue, Curriculum Development

2018 ve 2024 'Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli' Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programlarının Nezaket Erdemi ve Eğitimi Bağlamında Karşılaştırmalı Analizi

Öz

Bu araştırma, 2018 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) Dersi Öğretim Programı ile 2024 “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” DKAB Dersi Öğretim Programı arasındaki içerik farklılıklarını, özellikle nezaket erdemine odaklanarak kapsamlı bir şekilde incelemektedir. Araştırmanın temel amacı, her iki programda nezaket ve ilişkili değerlerin, erdemlerin ve becerilerin nasıl ele alındığını ve hangi derinlikte işlendiğini analiz etmektir. Programların ünite, konu, kazanım, açıklamalar, öğrenme çıktıları ve uygulamalar gibi çeşitli yönleri doküman analizi yöntemiyle incelenmiş ve içerik analizi yoluyla nezaketle ilgili temalar belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler, literatüre dayalı oluşturulmuş kavramsal bir çerçeve doğrultusunda kodlanarak sistematik bir yapıya dönüştürülmüştür. Araştırmanın sonuçlarına göre, 2024 DKAB öğretim programında nezaket ve ilgili kavramların 2018’e kıyasla %161,70 oranında arttığı tespit edilmiştir. Bu artış, şefkat, merhamet, empati ve farklılıklara saygı gibi sosyal-duygusal becerilere verilen önemin arttığını göstermektedir. Ancak empati ve iyilik gibi temel kavramların hâlâ yeterince vurgulanmadığı belirlenmiştir. 2018 programında adalet, dostluk, dürüstlük ve sorumluluk gibi kök değerlere ağırlık verilirken, hoşgörü, minnettarlık ve paylaşımcılık gibi nezaketin temel unsurları sayılan değerler yeterince ele alınmamıştır. 2024 programı, öğrencilerin duygusal zekâsını geliştirmeyi amaçlayan sosyal farkındalık ve öz yönetim gibi nezaketle bağlantılı becerilere yenilik olarak yer verirken, İslam dininde insan ilişkilerinin temelini oluşturan kul hakkı, dayanışma ve şükür gibi dini ve toplumsal değerlerin programda yeterince yer almadığı görülmüştür. 2024 programında nezaket ve ilgili kavramlarının sayısal olarak artması olumlu bir gelişme olsa da bu değerlerin somut uygulamalarla desteklenmemesi, öğrencilerin günlük yaşamlarında nezaket davranışlarını içselleştirmelerini zorlaştırabilir. Araştırma, nezaketin DKAB programlarında daha güçlü ele alınması ve bağımsız bir eğitim programı olarak işlenmesinin öğrenme süreçlerini daha etkili kılacağını ortaya koymaktadır. Ayrıca, yeni programın interaktif yöntemlerle zenginleştirilmesi ve öğrencilerin günlük hayatlarında nezaket davranışlarını teşvik eden etkinliklerin geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Nezaket, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı, Değer, Erdem, Program Geliştirme

Kaynakça

• Alden, L., & Trew, J. (2012). If It Makes You Happy: Engaging in Kind Acts Increases Positive Affect in Socially Anxious Individuals. Emotion (Washington, D.C.), 13. https://doi.org/10.1037/a0027761
• Algoe, S., Gable, S., & Maisel, N. (2010). It’s the little things: Everyday gratitude as a booster shot for romantic relationships. Personal Relationships, 17(2), 217-233. https://doi.org/10.1111/j.1475-6811.2010.01273.x
• Altıntaş, M. E. (2016). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerine Göre Değer Öğretiminin Amaçları -Nitel Bir Araştırma-. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 16(2), Article 2. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuilah/issue/26944/283356
• Aydemir, A. (2014). Di̇vanü Lûgati̇’t-Türk’e Göre İnsanlar Arasindaki̇ İli̇şki̇lerde Nezaket. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 3(3), Article 3. https://doi.org/10.7884/teke.344
• Basım, H. N., & Şeşen, H. (2006). Kontrol Odağının Çalışanların Nezaket ve Yardım Etme Davranışlarına Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, Article 16. https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61792/924079
• Baxter, P., & Jack, S. (2010). Qualitative Case Study Methodology: Study Design and Implementation for Novice Researchers. Qualitative Report, 13(4), 544-559. https://doi.org/10.46743/2160-3715/2008.1573
• Bengtsson, M. (2016). How To Plan and Perform a Qualitative Study Using Content Analysis. NursingPlus Open, 2, 8-14. https://doi.org/10.1016/j.npls.2016.01.001
• Binfet, J.-T. (2016). Kindness at School: What Children’s Drawings Reveal About Themselves, Their Teachers, and Their Learning Communities. Journal of Childhood Studies, 41(2), 29-42. https://doi.org/10.18357/jcs.v41i2.16097 Bowen, G. A. (2009). Document Analysis as a Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Crabtree, B. F., & Miller, W. L. (1999). Doing Qualitative Research.
• Çakmak, F. (2021). Ortaokul (6-7. Sınıflar) DKAB Dersi ile Sosyal Bilgiler Dersi Kazanımlarındaki Değerler Üzerine Nitel Bir Araştırma: Değer Analizi ve Sınıflaması. Talim, 5(1), Article 1. https://dergipark.org.tr/tr/pub/talim/issue/64078/933863
• Çınar, F. (2015). Din Öğretiminde Değeler Eğitimi. Içinde M. Gündüz (Ed.), Değerler Eğitimi. Maya Akademi. https://avesis.sdu.edu.tr/yayin/39fb0f81-23a8-4b69-acf9-7a5bc8c41337/din-ogreitminde-degeler-egitimi Diener, E., & Seligman, M. E. P. (2002). Very Happy People. Psychological Science, 13(1), 81-84. https://doi.org/10.1111/1467-9280.00415
• Doğan, M. (2003). Büyük Türkçe Sözlük. Vadi Yayınları.
• Eisenberg, N., Fabes, R. A., & Spinrad, T. (2006). Social, Emotional, and Personality Development. Handbook of Child Psychology, 3, 646-718.
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Anı Yayıncılık.
• Emmons, R., & Crumpler, C. (2000). Gratitude as Human Strength: Appraising the Evidence. Journal of Social and Clinical Psychology, 19, 849-857.
• Enlich, K. (1993). Hıat; A Transcription System For Discourse Data. İçinde Talking Data: Transcription and Coding In Discourse Research. Psychology Press.
• Eriş, E. D., & Kocabıyık, M. S. (2022). Nezaket: Örgütlerde Yönetici - Çalışan İlişkilerini Güçlendirici Bir Davranış. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 17(65), Article 65. https://doi.org/10.19168/jyasar.986184
• Gaertner, A., & Binfet, J.-T. (2015). Children’s Conceptualizations of Kindness at School. 40. Guba, E. G., & Lincoln, Y. A. S. (1994). Competing Paradigms in Qualitative Research. Handbook of Qualitative Research, 2(105), 163-194.
• Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2011). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programları ve Öğretmenlerine Göre Değerler Eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), Article 21. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/issue/29179/312454
• Kerr, S., O’Donovan, A., & Pepping, C. (2014). Can Gratitude and Kindness Interventions Enhance Well-Being in a Clinical Sample? Journal of Happiness Studies, 16. https://doi.org/10.1007/s10902-013-9492-1
• Keser, A. (2018). İşte Mutluluk Araştirmasi. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 14(1), Article 1.
• Keskin, Y. (2014). Di̇n Kültürü Ve Ahlak Bi̇lgi̇si̇ Öğretmenleri̇ne Göre Değer Eği̇ti̇mi̇ Ve Dkab Dersleri̇ni̇n Zorunluluğu (Samsun Örneği̇). Milli Eğitim Dergisi, 44(203), Article 203. https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/36161/406492
• Lambert, N., & Fincham, F. (2011). Expressing Gratitude to a Partner Leads to More Relationship Maintenance Behavior. Emotion (Washington, D.C.), 11, 52-60. https://doi.org/10.1037/a0021557
• Layous, K., & vd. (2012). Kindness Counts: Prompting Prosocial Behavior in Preadolescents Boosts Peer Acceptance and Well-Being. PLoS ONE, 7(12), 1-3. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0051380
• Lyubomirsky, S., Sheldon, K. M., & Schkade, D. (2005). Pursuing Happiness: The Architecture of Sustainable Change. Review of General Psychology, 9(2), 111-131. https://doi.org/10.1037/1089-2680.9.2.111
• McCullough, M., & vd. (2001). Is gratitude a Moral Affect? Psychological Bulletin, 127, 249-266.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative Research: A Guide to Design and İmplementation. Jossey-Bass.
• Misic, L. (2023, Kasım 7). Finland’s Children-Centric School System: A Global Model For Success. Humanium. https://www.humanium.org/en/finlands-children-centric-school-system-a-global-model-for-success/
• Nas, M. (2024). Ortaöğretim DKAB Öğretim Programındaki Değerler İle İlgili Kazanımların Gerçekleşme Düzeyi (Manisa İli Örneği) / Level of Realization of Achievements Related to Values in Secondary Education DKAB Curriculum (Manisa Province Example). Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(17), Article 17. https://doi.org/10.57135/jier.1428368
• TDK, Nezaket Sözlük Anlamı Erişim Tarihi: 24 Ocak 2025, https://sozluk.gov.tr/?kelime=nezaket Otake, K., Shimai, S., Tanaka-Matsumi, J., Otsui, K., & Fredrickson, B. (2006). Happy People Become Happier through Kindness: A Counting Kindnesses Intervention. Journal of happiness studies, 7, 361-375. https://doi.org/10.1007/s10902-005-3650-z
• Özdemir, T. Y., & Serttaş, Ö. (2020). Lise Öğrencilerinin Prososyal Davranış ve Öğrenci Bağlılığı Düzeyleri ile Okul İklimi Arasındaki İlişki (Malatya İli Örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(75), Article 75. https://doi.org/10.17755/esosder.677201
• Özdere, B., Taşçı, Ö., & Aslan, F. E. (2024). Hemşirelikte Önemli Bir Değer: Nezaket. Muş Alparslan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), Article 3. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maunsbd/issue/89058/1578008
• Peace of Mind Program – Integrates Mindfulness, Social Emotional Learning and Conflict Resolution Skills. (T.y.). Geliş tarihi 09 Kasım 2024, gönderen https://teachpeaceofmind.org/
• Peterson, C., & Seligman, M. (2004). Strengths of Character and Well-Being. Journal of Social and Clinical Psychology- J SOC CLIN PSYCHOL, 23, 603-619. https://doi.org/10.1521/jscp.23.5.603.50748
• Sever, S. (2024). Seyf-i Sarâyî’nin Gülistân Tercümesi’nde Saygı ve Nezaket İfadeleri. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 15, Article 15. https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1446970
• Sin, N. L., & Lyubomirsky, S. (2009). Enhancing Well-Being and Alleviating Depressive Symptoms With Positive Psychology İnterventions: A Practice-Friendly Meta-Analysis. Journal of Clinical Psychology, 65(5), 467-487. https://doi.org/10.1002/jclp.20593
• Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Takizawa, Y., Bambling, M., Matsumoto, Y., Ishimoto, Y., & Edirippulige, S. (2023). Effectiveness of Universal School-Based Social-Emotional Learning Programs in Promoting Social-Emotional Skills, Attitudes Towards Self and Others, Positive Social Behaviors, and Improving Emotional and Conduct Problems Among Japanese Children: A Meta-Analytic Review. Frontiers in Education, 8. https://doi.org/10.3389/feduc.2023.1228269