Tarihi Köprülerde Deprem Hasarları ve Restorasyonu: Adana Misis Köprüsü Örneği

Yıl 2025, Sayı: 61, 17 - 38, 23.06.2025

Mustafa Yeğin

https://doi.org/10.70054/geosound.1677355

Öz

Misis Köprüsü, Ceyhan Nehri üzerinde, Adana'nın Yüreğir ilçesine bağlı Misis Beldesinde yer almaktadır. Köprü taş köprülerimiz içinde Roma devri eserlerinden olup günümüze kadar özelliklerini kaybetmeden ayakta kalabilmiş önemli örneklerden biridir. Tarihi köprü imparator Konstantin (306-337) tarafından IV. yüzyılda yaptırılmış, imparator Justinianus (527-565) tarafından onartılmıştır. Yakın geçmişe gelinceye kadar tarihte birçok kez onarım ve müdahale görmüştür. Adana Ceyhan’da 27.06.1998 tarihinde meydana gelen depremden sonra kullanılamaz duruma gelen köprünün kısa zamanda restorasyonu gerçekleştirilmiş ve kullanıma açılmıştır. 06.02.2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş depremlerinden sonra bölgesindeki tarihi yapılarda deprem hasarları oluşmuş birçok taş yapıda yıkılmıştır. Deprem gibi doğal etkiler altında köprüler, kısmen ya da tamamen hasar görmektedir. Restorasyon sonrası yirmi beş yıldır kullanımda olan tarihi köprünün deprem etkisi altındaki son durumunu ve performansını değerlendirmek bu çalışmanın başlıca amacıdır. Yapıda gerçekleştirilen onarım ve güçlendirmeler sonrası yaşamış olduğu son depremlerin yapısal durumuna etkilerinin neler olduğu, yapının kullanımında değişiklik olup olmadığı gibi soruların yanıtlarının belirlenmesi oldukça önemlidir. Bu çalışmada deprem etkilerine maruz kalmış tarihi yığma taş kemer köprüde oluşan hasarlar ve hasarlara karşı gerçekleştirilen onarım yöntemleri değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Taş Köprü , Yapım Tekniği , Yapısal Performans , Deprem Etkisi

Earthquake Damages And Restoratıon Of Hıstorıcal Brıdges: A Case Study Of Adana Mısıs Brıdge

Öz

Misis Bridge is located on the Ceyhan River, in Misis Town of Adana's Yüreğir district. Among our stone bridges, the bridge is one of the works of the Roman period and is one of the important examples that have survived until today without losing its features. The historical bridge was built by Emperor Constantine (306-337) IV. It was built in the century and was repaired by the emperor Justinian (527-565). Until the recent past, it has been repaired and intervened many times in history. The bridge, which became unusable after the earthquake in Adana Ceyhan on 27.06.1998, was restored in a short time and put into use. After the Kahramanmaraş earthquakes that took place on 06.02.2023, many stone structures that had earthquake damage in the historical buildings in the region were destroyed. Bridges are partially or completely damaged under natural effects such as earthquakes. The main purpose of this study is to evaluate the current state and performance of the historical bridge, which has been in use for twenty-five years after restoration, under the effect of earthquakes. It is very important to determine the answers to questions such as what the effects of the last earthquakes experienced after the repairs and reinforcements in the building were on the structural condition, and whether there was a change in the use of the building. In this study, the damages observed in a historical masonry stone arch bridge affected by earthquakes and the repair methods applied to address these damages have been evaluated..

Anahtar Kelimeler

Stone Bridge , Construction Technique , Structural Performance , Earthquake Effect

Kaynakça

• Bozkurt, O., (1952). Koca Sinan'ın köprüleri; İstanbul, Türkiye
• Cevahir, Ç., (2019). ‘Tarihi Taş Köprülerin Yapım Teknikleri ve Malzeme Kullanımı Açısından İncelenmesi’, Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yapı Bilgisi Ana Bilim Dalı, Bursa.
• Çulpan C., (1975). Türk Taş Köprüleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, Türkiye
• Ener, E., Sert, H., (2010). “Taş Köprü Restorasyonlarına Yönelik Teknik Araştırmalar ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi”, Karayolları Bülteni, Sayı:570, KGM, Ankara, Türkiye
• Ener, K., (1964). ‘Tarih Boyunca Adana Ovasına Bir Bakış’ altıncı baskı.
• Goykoviç M., (1989). Eski Taş Köprüler, Belgrad, Yugoslavya
• İlter, F. (1978). ‘Osmanlılara Kadar Anadolu Türk Köprüleri’, Karayolları Genel Müdürlüğü Yayını, No:244, Ankara. KGM, (2009). Tarihi Köprüler Kitabı, Yayın No:268, Ankara, Türkiye
• KGM, (2009).Köprüler Dairesi Başkanlığı Tarihi Köprüler Şubesi Müdürlüğü Envanteri, Ankara, Türkiye
• Meistermann, A., (2007). Adım Adım Taşıyıcı Sistemler. Çev. Tuğçe Selin Tağmat. Yapı- Endüstri Merkezi Yayınları: 192. İstanbul, Türkiye, 85 s.
• Misis Köprüsü Restorasyon Projeleri, (1998). Ç.Ü. Mimarlık Bölümü Proje Arşivi.
• Sert, H., Partal, E.M., Demirci, H., Akbulut, T., Avşin, A., Üste, C., Yılmaz, S., Nas, M., Kasap, F., Turan, G.S., Korkmaz, İ.H. (2009). TARİHİ KÖPRÜLER Teknik Şartname, Mevzuat, Envanter, Proje, Bakım ve Onarımı. KGM Yayınları: 268, Ankara, 410 s.
• Tunç, G., (1978). ‘Taş Köprülerimiz’, T.C. Karayolları Genel Müdürlüğü, Yayın no; 237, s. 142.