Kahramanmaraş Depreminin Yığma Yapılar Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması

Year 2023, Volume: 9 Issue: 3, 634 - 650, 01.01.2024

Abdulkadir Güleç

Abstract

6 Şubat 2023 tarihinde merkez üssü Kahramanmaraş iline bağlı Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde can kaybı ve hasar bakımından Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük depremleri meydana gelmiştir. Depremler nedeniyle on binlerce yapı yıkılmış veya hasar görmüştür. Deprem sonrası derhal hasar tespit çalışmaları başlatılmış ve mevcut yapı stokunun depremden ne ölçüde etkilendiği araştırılmıştır. Kahramanmaraş ili yüzlerce yıllık tarihi olan bir şehir olması sebebiyle kültür varlıklarına ev sahipliği yapan bir şehirdir. Bu kültür varlıklarının büyük çoğunluğunu ise yığma yapılar oluşturmaktadır. Yığma yapı sayısı diğer yapı sayısına göre az olmakla birlikte kültürel değerlerinden dolayı yığma yapıların hasar durumlarının incelenmesi ve onarım ile ilgili alınacak tedbirlerin tespit edilmesi büyük önem taşımaktadır. Yapılan çalışmada depremden dolayı yığma yapılarda olan hasar tipleri ve nedenleri araştırılmıştır. Çalışma neticesinde yığma yapılardaki yapısal hasarların genel olarak; büyük açıklık genişlikleri, yapıların aşırı rijit olmaları, duvarların yükseklik/kalınlık ve uzunluk/kalınlık oranlarının fazla olması, açıklık üstlerinde zayıf lento kullanımı, çatı-döşeme bağlantılarının zayıf olması, duvar köşe birleşimlerindeki zayıflıklar, düşey derzlerin üst üste gelmesi ve işçilik hataları gibi etmenler olduğu görülmüştür.

Keywords

Yığma yapılar, hasar tipleri, deprem

Investigation of the Effects of Kahramanmaraş Earthquake on Masonry Structures

Abstract

On February 6, 2023, the largest earthquakes in the history of the Republic of Turkey in terms of loss of life and damage occurred in Pazarcık and Elbistan districts of Kahramanmaraş province. Tens of thousands of buildings were destroyed or damaged due to earthquakes. Damage assessment studies were started immediately after the earthquake and the extent to which the existing building stock was affected by the earthquake was investigated. Kahramanmaraş province is a city that hosts cultural assets due to the fact that it is a city with hundreds of years of history. The majority of these cultural assets are masonry structures. Although the number of masonry structures is less than the number of other structures, it is of great importance to examine the damage conditions of masonry structures and to determine the measures to be taken for repair due to their cultural values. In the present study, damage types and causes of masonry structures due to earthquakes were investigated. As a result of the study, structural damages in masonry structures were generally found to be factors such as large opening widths, excessively rigid structures, high wall height/thickness and length/thickness ratios, poor lintel use on the opening tops, poor roof-floor connections, weaknesses in wall corner joints, overlapping of vertical joints and workmanship errors.

Keywords

Masonry structures, damage types, earthquake

References

• [1] T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, “2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu,” sbb. gov.tr, Mar. 17, 2023. [Online]. Available: https://www.sbb.gov.tr/2023-kahramanmaras-ve-hatay-depremleri-raporu. [Accessed: May. 10, 2023].
• [2] H. Tokgöz and Ö. Can, “Dıştan perde duvarla güçlendirmede perde-hatıl birleşim yerlerinde kullanılan blon sayısının araştırılması”, GUMMFD, vol. 26, no. 3, pp. 649-656, 2013.
• [3] A.E. Paköz, "Geleneksel Maraş evlerinin mimari özellikleri", Artium, vol.1, no. 1, pp. 65-81, 2013.
• [4] Z. Celep and N. Kumbasar, Deprem Mühendisliğine Giriş ve Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımı. İstanbul, Türkiye: Beta Dağıtım, 2019. [5] M. Öztürk, M. H. Arslan, and H. H. Korkmaz, “Effect on RC buildings of 6 February 2023 Turkey earthquake doublets and new doctrines for seismic design,” Engineering Failure Analysis, vol. 153, p. 107521, Nov. 2023. doi: 10.1016/j.engfailanal.2023.107521
• [6] Ö. Mercimek, “Seismic failure modes of masonry structures exposed to Kahramanmaraş earthquakes (Mw 7.7 and 7.6) on February 6, 2023,” Engineering Failure Analysis, vol. 151, p. 107422, Sep. 2023. doi: 10.1016/j.engfailanal.2023.107422
• [7] İ. Kocaman, “The effect of the Kahramanmaraş earthquakes (Mw 7.7 and Mw 7.6) on historical masonry mosques and minarets,” Engineering Failure Analysis, vol. 149, p. 107225, Jul. 2023. doi: 10.1016/j.engfailanal.2023.107225
• [8] E. Işık, “Structural Failures of Adobe Buildings during the February 2023 Kahramanmaraş (Türkiye) Earthquakes,” Applied Sciences, vol. 13, no. 15, p. 8937, Aug. 2023. doi: 10.3390/app13158937
• [9]K.T.Ü, “06.02.2023 Kahramanmaraş Depremleri ve Karadenizin Depremselliği,” ktu.edu.tr, Feb. 15, 2023. [Online]. Available: https://www.ktu.edu.tr/huam/haber/06022023-kahramanmaras-depremleri-ve-karadenizin-depremselligi-bilgi-notu-yayinlandi-eQo. [Accessed: May. 10, 2023].
• [10] A.S Arya, T. Boen, Y. Ishiyama, Guidelines For Earthquake Resistant Non-Engineered Construction. Paris, France: UNESCO, 2014.
• [11] G. Grünthal, European Macroseismic Scale. Vol. 15. Luxembourg: European Seismological Commission, 1998.
• [12] T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, “Betonarme ve Yığma Binalarda Deprem Kaynaklı Hasarlar ve Hasar Tespiti,” istanbul.cbs.gov.tr, Oct. 15-16, 2019. [Online]. https://istanbul.csb.gov.tr/hasar-tespit-egitim-dokumanlari-i-95359 . [Accessed: May. 10, 2023].
• [13] L. D. Decanini, A. De Sortis, A. Goretti, R. Langenbach, F. Mollaioli, and A. Rasulo, “Performance of Masonry Buildings during the 2002 Molise, Italy, Earthquake,” Earthquake Spectra, vol. 20, no. 1_suppl, pp. 191–220, Jul. 2004. doi: 10.1193/1.1765106
• [14] P. Agnihotri, V. Singhal, and C. Durgesh, “Effect of in-plane damage on out-of-plane strength of unreinforced masonry walls,” Engineering Structures, vol. 57, pp. 1–11, Dec. 2013. doi: 10.1016/j.engstruct.2013.09.004
• [15] D. Dizhur et al., “Performance of masonry buildings and churches in the 22 February 2011 Christchurch earthquake,” Bulletin of the New Zealand Society for Earthquake Engineering, vol. 44, no. 4, pp. 279–296, Dec. 2011. doi: 10.5459/bnzsee.44.4.279-296
• [16] G.Arun, "Yığma kagir yapı davranışı," in Yığma Yapıların Deprem Güvenliğinin Arttırılması Çalıştayı, 17 Şubat 2005,Ankara, Türkiye [Online]. Available: https://www.clouds.com.tr/web/uploads/dosya/273723.pdf. [Accessed: May. 10, 2023].
• [17] Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, "Türkiye Deprem Bina Yönetmeliği," resmigazete.gov.tr, Mar. 18, 2018. [Online]. Available: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180318M1-2.htm. [Accessed: May. 10, 2023].