Dışavurumcu “Dr. Caligari'nin Muayenehanesi” ile Yeni Gerçekçi “Almanya Sıfır Yılı” Filmlerinin Atmosfer Yaratımı Bağlamında Karşılaştırılması

Yıl 2022, Sayı: 13, 21 - 40, 02.08.2022

Nesli Meriç Sanioğlu

Öz

Savaşlar, insanlık tarihinin en belirleyici kırılma olmuş; diğer taraftan insan, her defasında evriminin geldiği korkunç nokta ile yüzleşmiştir. Fakat ironik biçimde, her seferinde tarih tekerrür etmiş ve ön adı değişse de savaş kendini tekrarlamıştır. Bu süreçte, farkındalığı yüksek olan ve bir şekilde tepkisini ortaya koymak isteyen sanatçılar, kendi alanlarında eserler vererek, toplumu uyandırmayı görev edinmiştir. Çeşitli akımları araç edinerek topluma ayna tutmaya çabalamış ve kısır döngüyü kırmak için ellerinden geleni yapmışlardır. Bu döngü içinde, I. Dünya Savaş’ından sonra ortaya çıkan dışavurumcu akımın sinema yansıması Dr. Caligari’nin Muayenehanesi ve II. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan yeni gerçekçilik akımının sinema yansıması olan Almanya sıfır Yılı filmleri bir gözlemci kimliği ile izlenerek gösterge bilimsel olarak çözümlenmesi hedeflenmiştir. Filmler, senaryo, mekân, dekor, ışık kullanımı, oyunculuk, kostüm-aksesuar, saç-makyaj tercihi ve atmosfer yaratımı gibi unsurlar, yapısalcı bir yöntemle, bağlı kaldıkları akımların çerçevesinden faydalanılarak incelenmiştir. Yönetmenlerin bu filmi çekmekteki amaçları karşılaştırılarak, filmlerin birbirleri ile olan bağları ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dışavurumculuk, Yeni Gerçekçilik, Dr.Caligari’nin Muaynehanesi, Almanya Sıfır Yılı, Sinema

Kaynakça

• Arnheım, Rudolf, Sanat Olarak Sinema, Hil Yayın, İstanbul:2009
• Beşgen A., Köseoğlu Ş., Sinema-Mimarlık Arakesitinde Bir Mekâna Dokunmak: Sine-Tasarım Atölyesi, SineFilozofi Dergisi, 2019 Özel Sayı, ISSN: 2547-9458
• Faure, Elie, Sinema Sanatı, Es Yayınları, İstanbul:2006
• Flaxman, G., & YILMAZ, G. E. (2000). Cinema, Year Zero. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (19), 172-187. İri Murat, Sinema Araştırmaları, Derin Yayınları, İstanbul:2014
• KAPLAN, A. B., & KAPLAN, F. N. ALMANYA SIFIR YILI FİLMİNDE; ÇOCUK KAHRAMAN EDMUND’UN PERSPEKTİFİNDEN 2. DÜNYA SAVAŞININ ÇIPLAK GERÇEKLİĞİ3 Özet.
• Kracauer, Sigfried, Caligari’den Hitler’e, De Ki Basım Yayın, Ankara:2011
• KURAY, Gülbende. İtalya'da Yenigerçekçilik Akımı ve İzleyicileri. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, [S.l.], v. 33, n. 1-2, ara. 2017. ISSN 2459-0150. Erişim Adresi: <http://dtcfdergisi.ankara.edu.tr/index.php/dtcf/article/view/3622>. Erişim Tarihi: 29 ocak 2022
• Mıchael Wood, Film, Dost Kitapevi, Ankara:2012
• Özarslan, Zeynep, Sinema Kuramları 1, Su Yayınevi, İstanbul:2019
• Özarslan, Zeynep, Sinema Kuramları 2, Su Yayınevi, İstanbul:2019
• Öztürk, Serdar, SineFilozofi, Heretik Yayınları Ankara:2016
• Pösteki, N. (2002). Korku Duygusu ve Korku Geleneği, Romandan Filme Erişilmez Kont Dracula. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, (2), 48-65.
• Temel, S. SAHNE TASARIMINDA BİR ANLAYIŞ; AZ ASLINDA ÇOKTUR. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat, 3(5).
• Tuğyan, N. H. (2017). Alman Dışavurumcu Sinemasında Mizansen: Dr. Caligari’nin Muayenehanesi (1920-Robert Weine) . Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi , (28) , 302-314 . DOI: 10.31123/akil.437641
• Ulutaş, Selçuk, Sinema Estetiği Gerçeklik ve Hakikat, Hayalperest Yayınevi, İstanbul:2017
• Zwaig, Stefan, Çev. Gülperi Sert, Dünün Dünyası, Can Yayınları, İstanbul: 2013