BİR İLETİŞİM UYDU OPERATÖRÜNÜN FIRLATMA ARACI SEÇİM PROBLEMİ İÇİN KESİN VE BULANIK VZA YAKLAŞIMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 21 - 31, 20.03.2017

Gülesin Sena Daş Taha Tetik

Öz

Uzay endüstrisinde, bir uydu için fırlatma aracı seçimi kritik bir idari ve teknik karar verme problemidir. Seçilen fırlatma aracına bağlı olarak fırlatma maliyeti, milyon dolarlık bir uydunun toplam maliyetinin yüzde 20’si ila 40’ı arasında değişebilir. Bu çalışmanın amacı, istenilen yörüngeye bir yere eş zamanlı iletişim uydusunu fırlatmak için kullanılan ve piyasada ticari olarak var olan Yere Eş Zamanlı Transfer Yörünge (YTY) fırlatma aracı alternatiflerini Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) mimarisi çerçevesinde analiz etmektir. Bu amaçla, kesin ve bulanık Veri Zarflama Analizi (VZA) yönteminin versiyonları ÇKKV yöntemi olarak kullanılmıştır. Fırlatma aracı seçenekleri iletişim sektöründe çalışan uzmanlar tarafından oluşturulan kriterler hiyerarşisi kullanılarak incelenmiştir. Kesin ve bulanık VZA yöntemlerinin çıktıları kıyaslanmıştır. Kıyaslama sonucunda VZA versiyonlarının, seçenekleri farklı sıraladıkları ama Seçenek 1’in genellikle sıralamanın ilk sırasında yer aldığı gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bulanık Veri Zarflama Analizi, Fırlatma Aracı Seçimi, Çok Kriterli Karar Verme, Uzay Endüstrisi

Kaynakça

• Agarwal P, Sahai M, Mishra V, Bag M, Singh V. "A review of multi-criteria decision making techniques for supplier evaluation and selection". International Journal of Industrial Engineering Computations, 2, 801–810, 2011.
• Chai J, Liu JN, Ngai EW. "Application of decision-making techniques in supplier selection: A systematic review of literature". Expert Systems with Applications 40, 3872–3885, 2013.
• Hatami-Marbini A, Emrouznejad A, Tavana M. "A Taxonomy and Review of the Fuzzy Data Envelopment Analysis Literature: Two Decades in the Making". European Journal of Operational Research 214, 457-472, 2011.
• Frank MV. "Choosing among safety improvement strategies: a discussion with example of risk assessment and multi-criteria decision approaches for NASA". Reliability Engineering & System Safety, 311-324, 1995.
• Tavana M. "A subjective assessment of alternative mission architectures for the human exploration of Mars at NASA using multicriteria decision making". Computers & Operations Research, 1147-1164, 2004.
• Kahriman A, Öztokatlı M, Daş GS. "Selection of a communication satellite manufacturer using MCDM methods". In Recent Advances in Space Technologies (RAST), 2015 7th International Conference, 347-351, 2015.
• Charnes A, Cooper W, Rhodes E. "Measuring the efficiency of decision-making units". European Journal of Operational Research, 2, 429–444, 1978.
• Sherman HD, Zhu J. Service Productivity Management: Improving Service Performance using Data Envelopment Analysis (DEA). Springer US, 2006.
• Yılmaz B, Yurdusev MA. "Use Of Data Envelopment Analysis As A Multi Criteria Decision Tool – A Case Of Irrigation Management". Mathematical and Computational Applications, Vol. 16, No. 3, 669-679, 2011.
• Adler N, Friedman L, Sinuany-Stern Z. "Review of ranking methods in the data envelopment analysis context". European Journal of Operational Research 140, 249–265, 2002.
• Yang JL, Chiu HN, Tzeng G-H, Yeh RH. "Vendor selection by integrated fuzzy MCDM techniques with independent and interdependent relationships". Information Sciences, 4166–4183, 2008.
• Zadeh L. "Fuzzy sets". Information and Control, 338-353, 1965).
• Lertworasirikula S, Fanga S-C, Joines JA, Nuttle HL. "Fuzzy data envelopment analysis (DEA): A possibility approach". Fuzzy Sets and Systems, 379–394, 2003.
• Angiz MZ, Emrouznejad A, Mustafa A. "Fuzzy data envelopment analysis: A discrete approach". Expert Systems with Applications, 2263–2269, 2012.
• Lertworasirikul S, Fang S, Nuttle H, Joines J. "Fuzzy data envelopment analysis". Proceedings of the 9th Bellman Continuum, 342, Beijing, 2002.
• Prakash T. Land Suitability Analysis for Agricultural Crops: A Fuzzy Multicriteria Decision Making Approach. Masters Thesis, Netherlands: ITC Institue, 2003.
• Hsu TH, Nian SH. "Interactive fuzzy decision aided systems-a case on public transportation system operations". Journal of Transportation Taiwan, 10(4), 76-96, 1997.
• Liou T-S, Wang M-JJ. "Ranking fuzzy numbers with integral value". Fuzzy Sets and Systems, 247-255, 1992.
• Federal Aviation Agency-FAA. "2013 Commercial Space Transportation Report". Washington, DC, USA, 2013.
• Saaty TL. "Decision making with the analytic hierarchy process". Int. J. Services Sciences, 83-98, 2008.
• Banker R, Charnes A, Cooper W. "Some models for estimating technical and scale inefficiency in data envelopment analysis". Management Science, 1078–1092, 1984.