Amerikan Ceza Muhakemesi Hukukunda Hukuka Aykırı Delillerin Dışlanması

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 159 - 195, 10.06.2019

Metin Köse

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.496663

Cited By: 1

Öz

Amerikan hukukunda
anayasal haklar ihlal edilerek elde edilen deliller dışlanmaktadır. Delillerin
dışlanması, Anayasa’nın makul olmayan arama ve el koymalara karşı güvende olma
hakkı tanıyan Ek 4. maddesi; kendisine karşı tanıklık yapmaya zorlamama hakkı
tanıyan Ek 5. maddesi; ceza yargılamasında sanığa avukat yardımından yararlanma
hakkı tanıyan Ek 6. maddesi bağlamında mahkeme kararlarıyla oluşturulmuş
dışlama kuralları ve gözaltındaki bir kimseden gönülsüz olarak elde edilen
ikrarı değerlendirme dışı bırakan Miranda dışlama kuralı uyarınca
yapılmaktadır.Amerikan hukukunda
başlangıçtaki hukuka aykırı davranıştan türetilen deliller zehirli ağacın
meyveleri olarak nitelendirilir. Dışlama kuralları zehirli ağacın meyvelerinin
dışlanması öğretisiyle türev delilleri kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Böylece
yalnız anayasal hakların doğrudan ihlal edilmesiyle elde edilen deliller değil,
ayrıca bu ihlalden dolaylı olarak elde edilen deliller de dışlanmaktadır.Delillerin dışlanmasındaki amaç kolluğun kötü
muamelede bulunmasını engellemektir. Bununla birlikte, dışlama kuralları ve
uygulamaları faydasına karşın toplumun yüksek bir maliyet ödediği yönünde geniş
eleştiri konusu yapılmıştır. Bu eleştirileri dikkate alan Birleşik Devletler
Yüksek Mahkemesi delilleri dışlamanın hukuka aykırı davranışı engelleme
olasılığının yetersiz olduğu durumlarda hem birincil hem de türev delillere
uygulanabilen bir takım istisnalar getirmiştir. İyi niyet istisnası, bağımsız
kaynak istisnası, zayıflatılmış kusur istisnası ve kaçınılmaz bulgu istisnası
olarak adlandırılan bu durumlarda polisin yaptığı hukuka aykırı davranış
sonucunda elde edilen delilin yargılamada kullanılmasına izin verilir. 

Anahtar Kelimeler

Delillerin dışlanması, Miranda kuralı, Zehirli ağacın meyveleri, İyi niyet istisnası, Bağımsız kaynak istisnası

Kaynakça

• BLUMENFELD, Michael. B., “Fourth Amendment”, Casenotes. Constitutional Law Journal, Year: 1990, Volume: 1, Issue:1, (pp.223-254). http://heinonline.org (erişim tarihi: 23.10.2018).
• BIÇAK, Vahit, Suç Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2011.
• BIÇAK, Vahit, “Usulsuz Ulaşılan Delillerin Akıbeti: Katı ve Esnek Yaklaşımların Degerlendirilmesi”, İnsan Hakları Yıllığı, Yıl: 1996, Sayı: 17-18, (s. 247-259). http://www.todaie. edu.tr/resimler /ekler/ fe47225d2744940_ ek.pdf? dergi (erişim tarihi: 05.07.2014).
• CAENEGEM, William Van, “New Trends in Illegal Evidence in Criminal Procedure: General Report”, Common Law, Year: 2007 (1-31). http://epublications. bond. edu. au/ law_ pubs/223 (erişim tarihi: 30.10.2018).
• CANTRELL, Michael A., “Anayasal Yarı Gölgeler ve Önleyici Haklar: Müdafiden Yararlanma Hakkı ve Zehirli Ağacın Meyveleri” (çev. S. Kama). Ceza Muhakemesi Hukukunda Delil ve İspat (ed.Y. Ünver), Seçkin Yayınevi, Ankara, 2014, (s. 487-521).
• CHOO, Andrew L.-T. / NASH, Susan, “Improperly Obtained Evidence in the Commonwealth: Lessons for England and Wales”, The International Journal of Evidence & Prof, Year: 2007, Volume: 11, Issue: 2 (pp. 75-105). http://heinonline.org (erişim tarihi: 23.10.2018).
• CIHAN, Erol / YENISEY, Feridun, Ceza Muhakemesi Hukuku,. Beta Yayınevi, İstanbul, 1998.
• DEMİRBAŞ, Timur, Soruşturma Evresinde Şüphelinin İfadesinin Alınması, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2013.
• FERDICO, John N., Criminal Procedure for the Criminal Justice Professional, Calif: Wadsworth/Thomson Learning, Belmont, 2002.
• FREY, William F., “Criminal Procedure- Fruit of The Poisonous Tree-Exclusionary Rule Applied with Greater Reluctance to Live Witness Testimony”, 25 Wayne Law Review, Year: 1979, Volume: 25, Issue: 3 (pp. 935-950). http://heinonline.org (erişim tarihi: 23.10.2018).
• GARDNER, Thomas J. / ANDERSON Terry M., Criminal Evidence Principles and Cases, Cengage Learning, Wadsworth, 2010.
• GEE, Donald, “The Independent Source Exception to The Exclusşonary Rule: The Burger Court’s Attempted Common Sense Approach and Resulting “Cure-All” to Fourth Amendment Violations”, 28 Howard Law Journal, Year: 1985, Volume: 28, Issue: 4 (pp. 1005-1050) (erişim tarihi: 23.10.2018).
• GEYER, Florian, “Zehirli Ağacın Meyvesi” (çev. B. Başak Uluçay ve B. Hocaoğlu), Ceza Muhakemesi Hukukunda Delil ve İspat (ed.Y. Ünver), Seçkin Yayınevi, Ankara, 2014, (s. 457-487).
• GIBSON, Roger, C., “Illegally Obtained Evidence”, 31 U Toronto Faculty of Law Review Year: 1973, Volume: 31 (pp. 23-44). http://heinonline.org (erişim tarihi: 23.10.2018).
• GOTTLIEB, David, “Amerikan Hukukunda Arama” (çev. F. Yenisey), Mukayeseli Hukukta Arama, İfade Alma ve Hukuka Aykırı Deliller, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2006, (s. 41-47).
• JONES, Luther E., “Fruit of Poisonous Tree” South Texas Law Journal, Year: 1966, Volume: 9, Issue:1 (pp. 17-22). http://heinonline.org (erişim tarihi: 23.10.2018).
• JONES, Luther E., “Admissibilty of Confession in a State Prosecution”, Baylor Law Review, Year: 1977, Volume: 29, Issue:1 (pp. 1-29). http://heinonline.org (erişim tarihi: 23.10.2018).
• KACZYNSKI, Stephen. J., “Admissibility of Illegally Obtained Evidence: American and Foreign Approaches Compared”, 101 Military Law Review, Year: 1983, Volume: 101 (pp.83-166). http://heinonline.org (erişim tarihi: 23.10.2018).
• KANOVITZ, Jacqueline R., Constıtutıonal Law for Criminal Justice, Routledge, Newyork and London, 2015.
• KARAKEHYA, Hakan, “Ceza Muhakemesinin Amacı”, İHFM, Yıl: 2007, Cilt: 65, Sayı: 2, (s. 121-142).
• KEANE, Adrian, The Modern Law of Evidence, Oxford University Press, 2006.
• KOCA, Mahmut, “Ceza Muhakemesinde Hukuka Aykırı Delilleri Değerlendirme Yasağı”, AÜEHFD, Yıl: 2000, Cilt: IV, Sayı: 1-2, (s. 105-146).
• KOHN, Alan C. Admissibility in Federal Court of Evidence Illegally Seized by State Officers, Washington University Law Quarterly, Year: 1959, Issue: 3 (pp. 229-260).http://openscholarship.wustl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3328&context= law_lawre view (erişim tarihi: 30.10.2018).
• MARCUS, Paul, “Exclusion of Evidence in the United States”, American Journal of Comparative Law, Supplement U.S. Law in an Era of Democratization, Oxford University Press, Year: 1990, Vol: 38 (pp. 595-610). http://www.jstor.org/stable/840561 (erişim tarihi: 30.10.2018).
• MELLIFONT, Kerri, The Derivative Imperative: How Should Australian Criminal Trial Courts Treat Evidence Deriving from Illegally or Improperly Obtained Evidence? Thesis, Queensland University of Tecnology, 2007, http://eprints. qut.edu.au/ 16388/1 /Kerri Mellifont Thesis.pdf (erişim tarihi: 30.10.2018).
• OPTICAN, Scott, “Amerika, Kanada ve Yeni Zelanda’da Hukuka Aykırı Deliller, Arama ve İkrar" (öz. N. Ziyalar ve M. Özaşçılar), Mukayeseli Hukukta Arama, İfade Alma ve Hukuka Aykırı Deliller, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2006, (s. 18-40).
• PEIRIS, G. L., “The Admissibility of Evidence Obtained Illegally: A Comperative Analysis”, Ottawa Law Review, Year: 1981, Volume: 13, Issue: 2 (pp. 309-343). https://commonlaw.uottawa.ca (erişim tarihi: 23.10.2018).
• SALTZBURG, Stephen A. / CAPRA, Daniel .J., American Criminal Procedure: Cases and Commentary, Thomson/West, St. Paul, Minn, 2004.
• SCHEB II, John M / SCHEB , John M, Criminal Law and Procedure, Wadsworth/Thomson Learning, Australia, 2002.
• SIEGEL, Larry J. / WORRAL, John L., Introduction to Criminal Justice, Cengage Learning, Wadsworth, 2014.
• SKINNIDER, Eileen, Improperly Or Illegally Obtained Evidence: The Exclusionary Evidence Rule in Canada, 2005, (pp. 1-82). http://icclr.law.ubc.ca/files/publi cations/pdfs/ (erişim tarihi: 30.10.2018).
• SLOBOGIN, Christopher, “Aramadaki Dışlayıcı Kural ile Elkoyma Davaları Üzerine Karşılaştırmalı Bakış” (çev. S. Ak, E. Çufadar, C. Gökalp ve A. Tekin), Ceza Muhakemesi Hukukunda Delil ve İspat (ed.Y. Ünver), Seçkin Yayınevi, Ankara, 2014, (s. 679-708).
• ŞEN, Ersan, Türk Ceza Yargılaması Hukukunda Hukuka Aykırı Deliller Sorunu, İstanbul, 1998.
• THAMAN, Stephen C., “Karşılaştırmalı Hukukta Zehirli Ağacın Meyveleri” (çev. H. Akdağ), Ceza Muhakemesi Hukukunda Delil ve İspat (ed.Y. Ünver), Seçkin Yayınevi, Ankara, 2014, (s. 409-410).
• TOROSLU, Nevzat, “Hukuka Aykırı Deliller Sorunu”, Prof. Dr. Hamide Topçuoğlu’na Armağan, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1995, (s. 55-58).
• TOSUN, Öztekin, Ceza ve Medeni Muhakeme Hukuku Açısından Hukuka Aykırı Yollarla Elde Edilmiş Delillerin İspat Kuvveti, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1975.
• TOSUN, Öztekin, Suç Muhakemesi Hukuku, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1981.
• ÜNVER, Yener / HAKERİ, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 2012.
• YARSUVAT, Duygun, Ceza Muhakemesi Hukukuna Kanuna Aykırı Delillerin Geçerliliği, Yıl: 2009. http://www.yarsuvat-law.com.tr/articles/article2.pdf (erişim tarihi: 05. 07. 2014).
• YENİSEY, Feridun, “Ceza Muhakemesi Hukukunda (Hukuka Uygun Bir Şekilde Elde Edilmiş) Delil”, Ceza Hukuku Dergisi, Yıl: 2007, Cilt: 2, Sayı: 4, (s. 5-60).
• YILDIZ, Ali Kemal, Ceza Muhakemesinde İspat ve Delillerin Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2002.
• YURTCAN, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, Kazancı Yayınları, İstanbul, 2004.