Öz
İnsan haklarının anlamlandırılması noktasında farklı yaklaşımlardan bahsedebilmek mümkündür. Ancak bu kapsamda ortaya çıkan ve az çok çeşitli farklılıklar etrafında görüş bildiren düşünürler, pozitivist tasavvur ile tabii hak anlayışı suretindeki iki temel şemsiyenin altında tahayyül edilebilir. Günümüzde hak ve hürriyetlere bakışın bu kategoriler yönünden daha ziyade ikinci anlayıştan beslendiği görülmektedir. Gerçekten bu bağlamda, kökleri ta antik Yunan düşüncesine değin götürülen son derece güçlü ve istikrarlı bir söylem dikkat çekmektedir. Dolayısıyla bu söylemin, antik ve modern dönemlerdeki özellik arz eden bazı düşünürlerin tabii hukuka uyan yaklaşımları incelenmek suretiyle sınanması yararlı olacaktır. Bu sınama yapılırken, her bir düşünürün fikir ve teorisine uygulanacak belirli kavram setlerinin saptanması gerekir. Bu noktada özellikle eşitlik, mülkiyet ve devlet mefhumları etrafında, ilgili düşünürlerin ortaya koyduğu yaklaşımları tespit etmek ve klasik dönem ile modern zamanlar yönünden bir karşılaştırmaya girişmek ufuk açıcı olmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Antik Dönemde Tabii Hukuk Modern Düşüncede Tabii Haklar Hürriyet Eşitlik Yurttaşlık Ulus Devlet
Kaynakça
- AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali, İmparatorluktan Tanrı Devletine, İmge Kitabevi, Ankara, 2011.
- AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali, Kent Devletinden İmparatorluğa, İmge Kitabevi, Ankara, 2004.
- AKILLIOĞLU, Tekin, Hangi Hukuka Giriş? Hukuk Üstdili İncelemesine Giriş, İmaj yayınevi, Ankara, 2015.
- AKKOÇ, Aslıhan, “Yunan Demokrasisinin Kavramsal Yönü ve Toplumsal Arka Planı”, Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 2014, Cilt: 16, Sayı: 1, (s. 31-42).
- ARENDT, Hannah, Totalitarizmin Kaynakları 2/ Emperyalizm (Çev. B. S. Şener), İletişim Yayınları, İstanbul, 1998.
- ARSLAN, Ahmet, İlkçağ Felsefe Tarihi Sofistlerden Platon’a, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2006.
- BİLGİN, Nahit, Felsefeden Ekonomiye Antik Yunan Dünyası, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2004.
- BİX, Brian H., “Doğal Hukuk: Modern Gelenek”, (Çev. E. Uzun), Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2004, Cilt: 6, Sayı: 2, (s. 291-343).
- CAIRNS, Huntington. “Plato’s Theory of Law”, Harvard Law Review, Volume: 56, No: 3, 1942, (s. 359-387).
- ÇALIK, Ethem, “Hukuk Sosyolojisindeki Temel Yaklaşımlar”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2012, Cilt: 3, Sayı: 2, (s. 61-82).
- CARTLEDGE, Paul, Pratikte Antik Yunan Siyasî Düşüncesi, (Çev. K. Tanrıyar), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2013.
- CATLIN, George, Story of the Political Philosophers, McGraw-Hill Book Co., New York, 1939.
- ÇEBİ, Sezgin Seymen, “Aristoteles'te Phronesis Kavramı ve Modern Hukukta Muhakeme”, Hukuk Kuramı, Yıl: 2015, Cilt: 2, Sayı: 6, (s. 1-19).
- ECEVİTOĞLU, Pınar, “İnsan Hakları Siyasetini Yeniden Düşünmek”, Eğitim Bilim Toplum, Yıl: 2015, Cilt: 13, Sayı: 50, (s. 203-226).
- EKMEKÇİ, İdil Su, “John Locke'un Liberalizm Kuramı Üzerine”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl: 2013, Sayı: 106, (s. 205-214).
- ERNEK Alan / GÜLSELİ Aygül, “Roma Dönemi Siyasi Tarihindeki Düşünürler Polybios, Cicero, Seneca”, academia.edu, https://www.academia.edu/8203008/ROMA_DÖNEMİ_SİYASET_VE_İLETİŞİM (Erişim tarihi: 09.02.2021).
- EROĞLU, Müzeyyen, “John Locke'un Devlet Teorisi”, Akademik Bakış Dergisi, Yıl: 2010, Sayı: 21.
- FANTHAM, Elaine, The Roman Word of Cicero’s De Oratore, Oxford University Press, Oxford, 2004.
- FENDOĞLU, Hasan Tahsin, Hukuka Giriş, 9. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
- GEÇİT, Bekir, “John Locke'da Mülkiyet Hakkının Sınırları: Doğal Hukuk Temelinde Bir Değerlendirme”, Beytulhikme, Yıl: 2014, Cilt: 4, Sayı: 1, (s. 91-113).
- GÖZE, Ayferi. Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Beta Basım Yayım, İstanbul, 1986.
- GÖZLER, Kemal, “Tabiî Hukuk ve Hukukî Pozitivizme Göre Adalet Kavramı”, Muhafazakâr Düşünce, Yıl: 4, Sayı: 15, 2008, (s. 77-90).
- GÜRBÜZ, Ahmet, “Platon’un Hukuk Görüşünün Karşılaştırılması, Değeri ve Sonuçları”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2003, Sayı: 7, (s. 52-67).
- GÜRİZ, Adnan, “Adalet Kavramı”, Anayasa Yargısı Dergisi, Yıl: 1990, Cilt: 7, (s. 11-20).
- GÜRİZ, Adnan, “Hobbes, Şahsiyeti ve Siyasî Fikirleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 1955, Cilt: 12, Sayı: 1, (s. 298-315).
- HALL, Jerome, “Plato’s Legal Philosophy”, Indiana Law Journal, Volume: 31, No: 2, 1956, (s. 171-207).
- HAMILTON, Walton H., “Property – Acoording to Locke”, Yale Law Journal, Volume: 41, No: 6, (s. 864-880).
- HANSEN, Mogens Herman, Polis An Introduction to the Ancient Greek City-State, Oxford University Press, Oxford, 2006.
- KANTARCI, Esra, “Doğal Hukuk Doktrini Kapsamında Doğal Haklar ve Mevcut Düzen Eleştirisi”, academia.edu, http://www.academia.edu/8076462/Doğal_Hukuk_Doktrini_Kapsamında_Doğal_Haklar_ve_Mevcut_Düzen_Eleştirisi (Erişim tarihi: 01.01.2017).
- KEYMAN, Selahattin, “Tabii Hukuk Doktrininin Epistemoloji Tahlili”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 1998, Cilt. 47, Sayı: 1, (s. 17-36).
- ÖKTEM, Niyazi, “Hukuk Felsefesi ve Anayasa Yargısı”, Anayasa Yargısı Dergisi , Yıl: 1991, Cilt: 8, (s. 265-318).
- PLATON. Devlet, (Çev. C. C. Karaderili), Karaca Yayınları, Ankara, 2017.
- ŞAHİN, Köksal, Ulus Devlet, İlgi Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2007.
- SCOTT, James Brown, Law, the State and the International Community, Columbia University Press, New York, 1939.
- ŞENEL, Alaeddin, Eski Yunanda Siyasal Düşünüş, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Sevinç Matbaası, 1968.
- ŞENEL, Alaeddin, Siyasi Düşünceler Tarihi Tarihöncesinde, İlkçağda, Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1982.
- TOPAKKAYA, Arslan, “Adalet Kavramı Bağlamında Aristoteles-Platon Karşılaştırması”, Flsf, Sdü Felsefe Bl. Dergisi, Yıl: 2008, Sayı: 6, (s. 27-49).
- TOPAKKAYA, Arslan. “Aristoteles’te Adalet Kavramı”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2009, Cilt: 2/6, (s. 628-633).
- TUNÇAY, Mete, Batı’da Siyasi Düşünceler Tarihi I, Ankara, 1969.
- USLU, Cennet, Doğal Hukuk ve Doğal Haklar, Liberte Yayınları, İstanbul, 2009.
- WOLF, Christopher, Natural Law Liberalism, Cambridge University Press, New York, 2006.
- YILDIRIM, Ömer, “Aristoteles'in Devlet Anlayışı”, http://www.felsefe.gen.tr/filozoflar/aristoteles_in_devlet_ anlayisi_nedir.asp (Erişim tarihi: 08.01.2017).
- YILDIRIM, Ömer, “Ütopyalar: Platon ve İdeal Devlet”, http://www.felsefe.gen.tr/siyaset_felsefesi/platon_ve_ ideal_devlet_utopyasi_anlayisi_nedir.asp (Erişim tarihi 07.01.2017).
- YILDIZ, Mesut, “Devlet ve Hukuk Bağlamında Hobbes, Rousseau ve Kant'ta Özgürlük Sorunu”, Kaygı Dergisi, http://felsefet.home.uludag.edu.tr/kaygi/dergi002/1-6 (Erişim tarihi: 09.02.2021).
- YÜKSEL, Mehmet, “İnsan Haklarının Sosyo-Tarihsel Temelleri”, İnsan Hakları Yıllığı, Yıl: 2007, Cilt: 25, (s.1-19).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Aralık 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 11 Sayı: 2 |