ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER VE CEZA HUKUKUNUN İLKELERİ IŞIĞINDA TÜRK HAVA CEZA HUKUKU

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 345 - 428, 30.06.2024

Özgür Taşdemir

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1301306

Öz

Çalışmanın inceleme konusu Türk hava ceza hukukudur. Çalışmanın temel amacı, giriş düzeyinde hava ceza hukukunun hukuk düzenindeki yerini, genel özelliklerini, temel ilkelerini ve suç genel teorisi ışığında barındırdığı suçları incelemektir. Bu doğrultuda hava ceza hukukunun, genel olarak hukuk ve hava hukuku içindeki yerine ve kaynaklarına değinilecektir. Türk mevzuatının hava ceza hukukundaki uluslararası düzenlemeleri tümüyle karşılayıp karşılamadığı, hatta başarılı bir biçimde takip edip etmediği önemli sorulardır. Türkiye’nin hava ceza hukukuna ait mevcut mevzuatının, tarafı olduğu ve hava ceza hukukuna doğrudan kaynaklık eden uluslararası sözleşmelerle uyumunun değerlendirilmesi yoluna gidilmiştir. Ceza hukuku boyutuyla Türk sivil havacılık mevzuatının günümüz küresel havacılık kıstaslarına uygunluğu tartışılacaktır. Çalışmanın devamında, Türk mevzuatındaki havacılık suçları ve bu suçların soruşturulması ele alınacaktır. Çalışmanın ana hedefi az sayıda eserin bulunduğu bu alandaki boşluğu doldurmak, yeni tartışma ve incelemelere kapı aralamaktır.

Anahtar Kelimeler

Sivil Havacılık, Hava Hukuku, Hava Ceza Hukuku, Uçuş Güvenliği, Ulaşım Araçlarının Kaçırılması ve Alıkonulması Suçu

Kaynakça

• ABEYRATNE, Ruwantissa: “Terror In the Skies: Approaches to Controlling Unlawful Interference with Civil Aviation”, International Journal of Politics, Culture and Society, 1997, Volume 2, No. 2, pp. 245-282.
• ABEYRATNE, Ruwantissa: “The Beijing Convention of 2010 on the Suppression of Unlawful Acts Relating to International Civil Aviation - an Interpretative Study”, Journal of Transportation Security, 2011, Volume 4, pp. 131-143, (The Beijing Convention)
• ABEYRATNE, Ruwantissa: Aviation Security Law, Springer, Berlin, 2010. AYDIN, Murat: “Ulaşım Araçlarına ve Sabit Platformlara Karşı Suçlar”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2015, Cilt 5, Sayı 1, s. 79-115.
• BAŞOL, Servet: “Havacılık Hukuku ve Kavramı”, III. Ulusal Havacılık ve Uzay Konferansı, UHUK 2010-1015, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 2010, (https://www.servetbasol.com/Articles/UHUK-2010-076.pdf, Erişim Tarihi: 28.03.2023) s. 1-15.
• BAYRAKTAR, Köksal: “Uçak Kaçırma Suçu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 1971, Cilt 37, Sayı 1-4, s. 161-190.
• BELBEZ, Hikmet: “Hava Hukuku, Konusu ve Mahiyeti”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1945, Cilt 2, Sayı 4, s. 80-84.
• ÇAĞA, Tahir: Hava Hukuku, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1963.
• ÇELEBİ, Alpaslan: Türkiye’nin Tam Üyelik Sürecinde AB Sivil Havacılık Müktesebatına Uyum Düzeyi ve Türkiye-AB Sivil Havacılık Sorunları, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2008.
• DEMPSEY, Paul S.: “Aviation Security: The Role of Law in the War against Terrorism”, Columbia Journal of Transnational Law, 2003, Volume 41, No. 3, pp. 649-734.
• DENAROS, Jacob: “In-Flight Crimes, The Tokyo Convetion, and Federal Judicial Jurisdiction”, Journal of Air Law and Commerce, 1969, Volume 35, No. 2, pp. 171-203.
• Devlet Hava Meydanları İşletmesi: Havacılık Freyzyolojisi El Kitabı, (https://tr.ivao.aero/downloads/documents/Havac++l++k+Frezyolojisi++DHMI+.pdf, Erişim Tarihi: 28.03.2023)
• EKİNCİ, Murat, “Ceza Hukuku İlkeleri Açısından İdari Yaptırımlar”, YBHD, 13, 2017, (ss. 19-54), (https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/270847)
• EREM, Faruk / KEYMAN, Selahattin: “Uçak Kaçırma Suçları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1970, Cilt 27, Sayı 1, s. 1-24.
• EVANS, Alona: “What Is To Be Done”, The American Journal of International Law, 1972, Volume 66, No. 5, pp. 819-822.
• GEMİCİ, Eser / YEŞİLLER, Mehmet: “Hava Hukukunun Hukuk Düzeni İçerisindeki Yeri, Yapısı ve Özellikleri”, Journal of Aviation, 2017, Cilt 1, Sayı 2, s. 140-153.
• GEMİCİ, Eser: Sivil Havacılık Düzeni ve Uluslararası Hava Hukuku, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çankırı, 2016.
• GÜNEL, Reşat Volkan: Uluslararası Havacılık Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2010.
• GÜNEYSU, Gökhan: “Uluslararası Sivil Havacılığa İlişkin Hukukta Aykırı Eylemlerin Bastırılması Hakkındaki 2010 Pekin Sözleşmesi”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, 2011, Sayı 83-84, ss. 7-20.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki / EŞİTLİ, Ezgi Aygün: “Ulaşım Araçlarına veya Sabit Platformlara Karşı Suçlar”, Ankara Barosu Dergisi, 2011, Sayı 1, s. 17-28.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki / ÖZEN, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, US-A Yayıncılık, Ankara, 2016.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki / ÖZEN, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler Topluma Karşı Suçlar, US-A Yayıncılık, Ankara, 2016.
• HUENG, Jiefang: Aviation Safety and ICAO, Kluwer, The Netherlands, 2009.
• KIZILSÜMER, Özer D.: “Uluslararası Hukuk ve Denizde Yasadışı Faaliyetlerin Önlenmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2015, Cilt 17, Sayı 2, s. 27-62.
• KÜÇÜKTAŞDEMİR, Özgür: Ekonomik Suçlar Bağlamında Türk Ticaret Kanununda Düzenlenen Suçlar ve Cezalar, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018. MUONEKE, Luke C.: “The Need for a New Convention to Deal with Aviation Related Crimes”, Nnamdi Azikiwe University Journal of International Law and Jurisprudence, 2013, V.4, pp. 174-182.
• PEARSON, Micheal / RILEY, Daniel: Foundations of Aviation Law, Routledge, London 2015.
• SAND, Peter: “The International Unification Of Air Law”, Law and Contemporary Problems, 1965, Volume 30, pp. 400-459.
• Seyrüsefer Dairesi Başkanlığı: Havacılık Terimleri Sözlüğü, Hava Trafik Müdürlüğü Yayınları, 2015, (https://docplayer.biz.tr/24266559-Havacilik-terimleri-sozlugu.html, E.T.: 06.01.2020).
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü: Hareket Kitabı, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara, 2015 (http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/pdf/kurumsal/yayinlar/HAREKAT_Kitabi.p df, E.T.: 06.01.2020). Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü: Hava Trafik Kontrol Eğitimine İlişkin Usul ve Esaslar Talimatı, 2019 (http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/mevzuat/sektorel/talimatlar/2019/SHTATCO_EGITIM.pdf, E.T.: 06.01.2020).
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü: Hava Trafik Kontrolörü, (http://web.shgm.gov.tr/tr/havacilik-personeli/2129-hava, E.T.: 06.01.2020).
• Hava Ulaşım Daire Başkanlığı: Uçuş İzinlerine İlişkin El Kitabı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları, Pegem Yayıncılık, Ankara, 2018.
• SOPILKO, Iryna / SHEVCHUK, Yevheeni: “Jurisdiction Over Crimes Committed on Board Aircraft in Flight Under The Tokyo Convention 1963”, Proceedings of the National Aviation University, 2016, Volume 69, No. 4, pp. 121-125.
• SORGUCU, Ayhan: Hava ve Uzay Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 2012.
• SCHMAHL, Stefanie: “Birleşmiş Milletler’de “Hukukun Üstünlüğü”, (Çev.) Metin, Yüksel, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2002, Cilt 10, Sayı 1-2, s. 20-42.
• TC. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü: Ülkemizde Zirai Mücadele Çıktılarının Değerlendirilmesi, Ankara, 2015 (https://arastirma.tarimorman.gov.tr/zmmae/Belgeler/Sol%20Menu/Yay%C4%B1nlar/%C3%9Clke mizde%20Zirai%20M%C3%BCcadele%20Girdilerinin%20De%C4%9Ferlendirilmesi.pdf, E.T.: 06.01.2020).
• THOMAS, Charles / KIRBY, Matthew: “The Convetion For Suppression of Unlawful Acts Against the Safety of Civil Aviation”, Enforcing the Universal Declaration of Human Rights, 1973, Volume 22, pp. 163-172.
• Türk Hukuk Kurumu: Türk Hukuk Lügati, Başbakanlık Basımevi, Ankara, 1991.
• TÜRK, Ahmet: 21. Yüzyılda Terör Konsepti ve Havacılık Güvenliği, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Havacılık Güvenliği Daire Başkanlığı Havacılık Uzmanlığı Tezi, Yayınyeri, Ankara, 2017.
• UNMACK, Tim: Civil Aviation: Standards and Liabilities, LLP, London, 1999.
• YARDIMCI, Gizem: “İnsansız Hava Araçlarına Türk Mevzuatından Bir Bakış”, Journal Of Aviation, 2019, Cilt 3, Sayı 1, s. 61-80.