İŞÇİ SENDİKALARININ TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİNDE SOSYAL HİZMET UNSURLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 24, 246 - 267, 31.08.2020

Burak Küsmez , Abdurrahman Ulu

Öz

Sosyal hizmet ortaya çıkışı itibarıyla sosyal politikanın unsurlarıyla yakından ilişkili bir meslek ve disiplindir. Sendika ve sosyal hizmet ilişkisi 19.yy’ın sonunda somut olarak ortaya çıkmış, sosyal hizmet uzmanları özellikle ABD’de sendikal faaliyetlerde bulunmuşlardır. Toplu iş sözleşmeleri geçmiş dönemlerden beri işçilerin sosyal hak kazanımlarında önemli yer edinmiş-tir. Günümüz sendikacılığının eksikliklerinden biri olan ücret dışı konuların işçilerin ihtiyaç-ları doğrultusunda yeniden şekillendirilmesinin gerekli olduğu düşünülmektedir. Dolayısıyla araştırmanın genel amacı, toplu iş sözleşmelerinde göze çarpan sosyal hizmet bakış açısının eksikliğini ortaya koymaktır. Bu amaçtan hareketle belge incelemesi yöntemi kullanılarak, genel işler iş kolunda ve gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk iş kolunda faaliyet gösteren ve alanlarında üye sayısı olarak ilk üçte yer alan iki işçi sendikasının son üç yılda imzaladığı 42 toplu iş sözleşmesi genelci sosyal hizmet perspektifinden incelenmiştir. Verilerin analiz edilmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Veri analiz sonuçlarına göre, işçilerin ilişkili olduğu sistemlerin yalnızca ücret üzerinden ele alındığı, iş dışı yaşamın yeterince önemsenmediği, toplu iş sözleşmelerinde sosyal hizmet bakış açısının eksikliği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

sendika, sosyal hizmet, sosyal politika, toplu iş sözleşmesi

INVESTIGATION OF SOCIAL WORK ELEMENTS IN COLLECTIVE LABOUR AGREEMENTS OF LABOUR UNIONS

Öz

Social work is a profession and discipline that is closely related to the elements of social policy in terms of its emergence. The union and social work relationship emerged concretely at the end of the 19th century, and social workers engaged in labour union activities particularly in the United States. Collective labour agreements have gained an important place in the social rights of workers since past periods. It is thought that non-wage issues, which is one of the deficiencies of today's labour unionism, should be reshaped in line with the needs of the work-ers. Therefore, the general purpose of the study is to reveal the lack of social work perspective that stands out in collective labour agreements. For this purpose, 42 collective labour agree-ments, which were signed by two labour unions which is in the top three in terms of the number of members operating in general affairs and shipbuilding and marine transportation, storehouse, and warehousing business were examined from the generalist social work per-spective by using the document analysis method. Content analysis method has been used to analyze the data. According to the result of data analysis, it was determined that the systems related to the workers were handled only on wage, non-working life was not given enough importance, and the lack of social work perspective in collective labour agreements has been determined.

Anahtar Kelimeler

labour union, social work, social policy, collective labour agreement

Kaynakça

• Acar, H. ve Çamur Duyan, G. (2003). Dünyada sosyal hizmet mesleğinin ortaya çıkışı ve gelişimi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 14(1), 1-19.
• Alexander, B. L., Lichtenberg, P. ve Brunn, D. (1980). Social workers in unions: a survey. Social Work, 25(3), 216- 223.
• Altun, F. (2019). İşyerinde sosyal hizmet uygulamalarının çalışanların iş tatminine ve örgütsel bağlılığına etkisi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ashenberg Straussner, S. L. ve Phillips, N. K. (1988). The relationship between social work and labor unions: A history of strife and cooperation. The Journal of Sociology & Social Welfare, 15(1), 105-118.
• Attridge M. (2012). Employee assistance programs: Evidence and current trends. Gatchel R., Schultz I. (ed.) Handbook of Occupational Health and Wellness. Handbooks in Health, Work, and Disability içinde Springer: Boston, MA.
• Axinn, J. ve Stern, M.J. (2001). Social welfare: A history of the American response to need (5. Ed.). Boston: Allyn & Bacon.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 231-274.
• Başbuğ, A. (2013). İş ve hukuk. Ankara: Binyıl Yayınevi.
• Berg, P., vd. (2013). Collective bargaining and public policy: Pathways to work-family policy adoption in Australia and the United States. European Management Journal, 31(5), 495-504.
• Blau, J. ve Abramovitz, A. (2004). The dynamics of social welfare policy. New York: Oxford University Press.
• Derezotes, D. S. (1999). Advanced generalist social work practice. California: Sage Publications Inc.
• Doellgast, V. ve Benassi, C. (2014). Collective bargaining [Electronic version]. https://digitalcommons.ilr.cornell.edu/articles/1243 adresinden erişilmiştir.
• Duyan, V., Özgür Sayar, Ö. ve Özbulut, M. (2008). Sosyal hizmeti tanımak ve anlamak sosyal hizmet uzmanları ve sosyal hizmet alanında çalışanlar için bir rehber. Ankara: Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği.
• Gitterman, A. ve Germain, C. B. (2008). The life model of social work practice: Advances in knowledge and practice (3. ed.). New York: Columbia University Press.
• Gülbahar, Y. ve Alper, A. (2009). Öğretim teknolojileri alanında yapılan araştırmalar konusunda bir içerik analizi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 93-111.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma Yöntemleri (5. Baskı). İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Hays, S. ve Boorstin, D. (1997). The response to industrialism. Chicago: University of Chicago Press.
• Hayter, S., Fashoyin T. ve Kochan, T. A. (2011). Collective bargaining for the 21st century. Journal of Industrial Relations, 53(2), 225-247.
• International Federation of Social Workers. (2014). Global definition of social work. https://www.ifsw.org/what-is-social-work/global-definition-of-social-work/
• İşkolları Yönetmeliği. (2012). Resmi Gazete (Sayı: 28502 (Mükerrer)). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121219-8.htm adresinden erişilmiştir.
• Kanter, R. M. (1977). Work and family in the United States: A critical review and agenda for research and policy. New York: Russel Sage Foundation.
• Karger, H. J. (1989). The common and conflicting goals of labor and social work. Administration in Social Work, 13(1), 1-17.
• Kurzman, P. A. ve Akabas, S. H. (1981). Industrial social work as an arena for practice. Social Work, 26(1), 52- 60.
• Langer, C. L. ve Lietz, C. A. (2014). Applying theory to generalist social work practice a case study approach. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
• Miley, K. K., O’Melia, M. W. ve DuBois, B. L. (2017). Generalist social work practice an empowering approach (8. Ed.). Boston: Pearson Education, Inc.
• Minuchin, S. (1974). Families and family therapy. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Pardeck, J. T. (1988). An ecological approach for social work practice. The Journal of Sociology & Social Welfare, 15(2), 133-142.
• Parsons, R. J. (2008). Empowerment practice. In T. Mizrahi ve L. E. Davis (Eds.). Encylopedia of social work: Vol 2 (20. ed., p. 123-126). Washington, DC: NASW Press.
• Reisch, M. (1998). The sociopolitical context and social work method, 1890-1950. Social Service Review, 72(2), 161-181.
• Reisch, M. ve Andrews, J. (2001). The road not taken: A history of radical social work in the United States. New York: Brunner/Mazel.
• Reisch, M. (2009). Social workers, unions and low wage workers: A historical perspective. Journal of community practice, 17(1-2), 50-72.
• Rosenberg, J. ve Rosenberg, S. (2006). Do unions matter? An examination of the historical and contemporary role of labor unions in the social work profession. Social Work, 51(4), 295-302.
• Scanlon, E. ve Harding, S. (2005). Social work and labor unions. Journal of Community Practice, 13(1), 9-30.
• Schurman, S. J., vd. (1999). The role of unions and collective bargaining in preventing work-related disability. In Thomasson T., Burton, J. F., Hyatt, D. E. (Eds.). New approaches to disability in the workplace (p. 121-154). University of Madison-Winconsin: Industrial Relations Research Association.
• Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu. (2012). Resmi Gazete (Sayı: 28460 (Mükerrer)).https://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuat-Metin/1.5.6356.pdf adresinden erişilmiştir.
• Stokols, D., Pelletier, K. R. ve Fielding, J. E. (1996). The ecology of work and health: Research and policy directions fort he promotion of employee health. Health Education Quarterly, 23(2), 137-158.
• Trattner, W. I. (1999). From poor law to welfare state: A history of social policy in America (6. Ed.). New York: Free Press.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982). Resmi Gazete (Sayı: 17863 (Mükerrer)). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.27-09.pdf adresinden erişilmiştir.
• Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi. (2018). İşkollarındaki işçi sayıları ve sendikaların üye sayılarına ilişkin temmuz 2018 istatistiklerinden yapılan derlemeler. http://elb.tmseveta.com/media/web_content/2018-temmuz-ay-istatistiklerinin-degerlendirmesipdf_None_KVL1.pdf adresinden erişilmiştir. Wolcott, H. F. (2009). Writing up qualitative research (3. ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Inc.