ÇALIŞMA HAYATININ DÖNÜŞÜMÜNDE YENİ ÇALIŞMA TÜRLERİ VE İŞYERİ KAVRAMI

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 33, 206 - 229, 15.10.2023

Saniye Küçük Aksu

https://doi.org/10.31199/hakisderg.1247418

Öz

Geçmişten günümüze çalışma hayatı birçok değişiklik geçirmiştir. Bu değişikliklerden en önemlisi bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler sonucunda işin belirli bir fiziki mekânda gerçekleşmesi zorunluluğunun ortadan kalkmasıdır. İşte bu makalede, çalışma hayatının dönüşümünde ortaya çıkan yeni istihdam türleri ve bu istihdam türlerinde işyeri kavramının konumuna değinilmektedir. Günümüzde çoğu iş bilgi ve iletişim teknolojileri sayesinde sanal platformlar aracılığıyla yapılmakta; bu istihdam biçimleri çalışanlar açısın-dan olumlu ve olumsuz birçok sonuç doğurmaktadır. Yeni istihdam biçimleri bağlamında bu makalede ele alınan crowd working ve sıfır saat sözleşmelerinde iş ilişkisi farklı bir boyut kazanmıştır. Bunun yanı sıra co-working olarak adlandırılan ortak çalışma alanlarında ise farklı mesleklerde bulunan çalışanlar aynı ortamı paylaşarak çalışmakta, geleneksel çalışma ilişkisi dönüşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çalışma Hayatı, İşyeri, Kitle Çalışması, Ortak Çalışma Alanları, Sıfır Saat Sözleşmesi.

Kaynakça

• Adams, A. ve Prassl, J. (2018). Zero-hours work in the United Kingdom. International Labour Office, Inclusive Labour Markets, Labour Relations and Working Conditions Branch.
• Alper, Y. ve Kılkış, İ. (2020). İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku. 5. Baskı. Bursa: Dora Basın Yayın Dağıtım.
• Avram, S. (2020). Zero-hours contracts: Flexibility or insecurity? Experimental evidence from a low income population (No. 2020-10). ISER Working Paper Series.
• BBC. (2017). Fransa’da çalışanlar mesai dışında e-postalarına bakmak zorunda değil, 20.02.2023 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/haberler-dun- ya-38483642 adresinden erişildi.
• Bozkurt, V. (2014). Endüstriyel ve Post Endüstriyel Dönüşüm: Bilgi, Ekonomi ve Kültür. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Brinkley, I. (2013). Flexibility or Insecurity?: Exploring the Rise of Zero Hours Contracts. London: Work Foundation.
• Çiğdem, S. (2019). Endüstri 4.0 ve Dijital Emek Platformlarının İnsana Yakışır İş Bağlamında Değerlendirilmesi. Journal of Social Policy Conferences , (77) , 157-199.
• Degryse, C. (2016). Digitalisation of the Economy and its Impact on Labour Markets. Brüksel: European Trade Union Institute.
• DESKMAG. (2019). 2019 Global Coworking Survey, 28.02.2023 tarihinde https://www. deskmag.com/en/coworking-news/2019-state-of-coworking-spaces-2-mil- lion-members-growth-crisis-market-report-survey-study adresinden erişildi.
• Durward, D., Blohm, I. ve Leimeister, J.M. (2016). Crowd Work. Business & Information Systems Engineering, 58, 281–286.
• Eichorst, W. (2012).‘Coworking – Trend oder Hype? ’[Co-working – Trend or hype?], Magazin der Industrie- und Handelskammer, Darmstadt Rhein Main Neckar [Magazine of the Chamber of Commerce of the Darmstadt Rhein Main Neckar region], 1/2, pp. 30-31.
• Eser Ay, S. (2017), Dijital İşyerinin Kalbi Dijital Çalışma Portalında Atıyor, 29.12.2023 tarihinde http://knowizz.com/blog/2017/10/27/dijital-isyerinin-kalbidijital- calisma-portalinda-atiyor/ adresinden erişildi.
• EUROFOUND (2015). New forms of employment. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Felstiner, A. (2011). Working the Crowd: Employment and Labor Law in the Crowdsourcing Industry. Berkeley Journal of Employment and Labor Law, 32(1), 143- 203.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (Cemal Güzel, Çev.). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Hamblin, H. (1995). Employees’ Perspectives On One Dimension Of Labour Flexibility: Working At A Distance. Work, Employment & Society, 9(3), 477-478. doi: https://doi.org/10.1177/095001709593003.
• ILO (2016). Non-Standard Employment Around the World: Understanding Challenges, Shaping Prospects, Geneva. İş Kanunu. (10 Haziran 2003). 4857 Sayılı İş Kanunu. Resmi Gazete Sayı 25134.
• Jäger, G., Zilian, L. S., Hofer, C., ve Füllsack, M. (2019). Crowdworking: working with or against the crowd?. Journal of Economic Interaction and Coordination, 14, 761-788. doi: https://doi.org/10.1007/s11403-019-00266-1.
• Johns, T., ve Gratton, L. (2013). The third wave of virtual work. Harvard business review, 91(1), 66-73.
• Keser, A. (2010). Çalışmanın değişen anlamı ve çalışmaya ilişkin yeni trendler. Journal of Social Policy Conferences (No. 49), 361-377.
• Keser, A. ve Kümbül Güler, B. (2021). Çalişma Psikolojisi. 2. Baskı. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Kittur, A., Nickerson, J. V., Bernstein, M., Gerber, E., Shaw, A., Zimmerman, J., ... Horton, J. (2013). The future of crowd work. In Proceedings of the 2013 conference on Computer supported cooperative work,1301-1318.
• Klebe, T., ve Neugebauer, J. (2014). Crowdsourcing: Für eine handvoll Dollar oder Workers of the crowd unite?. Arbeit und Recht, 62(1), 4-7.
• Kurtulmuş, N. (2012). Post-endüstriyel ekonomilerde kitle üretimine bir alternatif: esnek uzmanlaşma. Journal of Social Policy Conferences, 0(40), 161- 173.
• Leclercq-Vandelannoitte, A. ve Isaac, H. (2016). The new office: how coworking changes the work concept. Journal of Business Strategy, 37(6), 3-9.
• Leforestier, A. (2009). The co-working space concept. CINE Term project.
• Lordoğlu, K., Özkaplan, N. ve Törüner, M. (1999). Çalişma İktisadi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Merkel, J. ve Oppen, M. (2013). Coworking Spaces: Die (Re-) Organisation kreativer Arbeit (No. 16). WZBrief Arbeit. Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung (WZB), Berlin, https://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:101:1-2013062610738.
• Mieszkowski, K. (2006). I make $1.45 a week and I love it, Salon, 25.07.2023 tarihinde https://www.salon.com/2006/07/24/turks_3/ adresinden erişildi.
• Naiman, L. (2016). Creativity and the Meaning of Work, 28.07.2023 tarihinde https:// www.creativityatwork.com/creativity-and-the-meaning-of-work/ adresin- den erişildi.
• Namlı, İ. Y. (2019). Platform Work and Some Problems Related to Labor Law/ Platform Çalışma ve İş Hukuku Bakımından Doğurabileceği Bazı Sorunlar. Reflections on International Relations & Politics & History & Law, 155.
• Öcal, F. M. ve Altıntaş, K. (2018). Dördüncü sanayi devriminin emek piyasaları üzerindeki olası etkilerinin incelenmesi ve çözüm önerileri. OPUS International Journal of Society Researches, 8(15), 2066-2092.
• Ören, K., ve Yüksel, H. (2012). Geçmişten günümüze çalışma hayatı. Hak İş Uluslararasi Emek ve Toplum Dergisi, 2012, 1(1), 34-59.
• Öztürk U. ve Yıldırım E. (2022). Çağrı Üzerine Çalışma ve Sıfır Saat Sözleşmeler. A.Özdemir (Der), Çalişma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Seçme Yazilar VI içinde (ss. 58- 78). Sakarya: Değişim Yayınları.
• Parlak, Z. (1999). Yeniden yapılanma ve post-fordist paradigmalar. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 83-102.
• Prassl, J. ve Risak M. (2016). Uber, Taskrabbit, and Co.: Platforms as Employers - Rethinking the Legal Analysis of Crowdwork. Comparative Labor Law & Policy Journal, 37(3), 619- 652.
• Pyper, D. ve Harari, D. (2013). Zero-hours contracts. London: UK Parliament.
• Suzy G. (2018, Ocak 26). Zero Hours contracts: Advantages and disadvabtages. 10. 02. 2021 tarihinde https://citrushr.com/blog/day-to-day-hr/zero-hours-con- tracts/ adresinden erişildi.
• Standing, G. (2014). Prekarya. (Ergin Bulut Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. Şenkal, A. (1998). Sendikasiz Endüstri İlişkileri. Ankara: Kamu- İş Yayınları.
• Tokol, A. ve Alper, Y. (2018). Sosyal Politika. 9. Baskı. Bursa: Dora Basım Yayın Dağıtım. Uda, T. (2013). What is coworking? A theoretical study on the concept of coworking. Graduate School of Economics and Business Administration, Hokkaido University, Discussion Paper, Series A, No. 265. http://dx.doi.org/10.2139/ ssrn.2937194.
• Veal, A.J. (2004). A Brief History of Work and Its Relationship to Leisure. J.T. Haworth, & A.J. Veal (Edi.), Work and Leisure içinde (ss.15- 33). London: Routledge.
• Wexler, M.N. (2011). Reconfiguring the sociology of the crowd: exploring crowdsourcing. International Journal of Sociology and Social Policy, 31(1/2), 6–20. doi: https:// doi.org/10.1108/01443331111104779
• Yıldız, Y. (2021). Ortak Çalışma Alanlarını Tercih Edilme Motivasyonları: İstanbul Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Zyskowski, K., Morris, M. R., Bigham, J. P., Gray, M. L., ve Kane, S. K. (2015). Accessible crowdwork? Understanding the value in and challenge of microtask employment for people with disabilities. In Proceedings of the 18th ACM conference on computer supported cooperative work & social computing (pp. 1682- 1693). doi:10.1145/2675133.2675158