Housing and Husbandry Practices to Reduce Mortality Rate of Offspring in Small Ruminant Production

Yıl 2018, Cilt 59, Sayı 2, 55 - 63, 27.12.2018

Halil Baki ÜNAL Turgay TAŞKIN Çağrı KANDEMİR

https://doi.org/10.29185/hayuretim.430488

Cited By: 2

Öz

Any investment made by sheep or goat breeders throughout the year in small ruminant farms is not as effective as investments made during the birth. The economic success of sheep and goat farms depends largely on the increase in the number of lamb or kid weaned at per animal and reducing production costs. For profitable and sustainable small ruminant production, firstly the offspring deaths during the growing period should be reduced. Lamb or kid mortality rates also vary depending on the production system and the method of housing. The offspring mortalities occur more often in the first ten days after birth. Some measures to be taken during the mentioned period will make a significant contribution to the offspring survivability. For this reason, it is necessary for the lamb/kids at born to have proper applications such as housing, nutrition, and health-protection for profitable production in small ruminant farms that are intensive production. Otherwise, a sustainable small ruminant will not possible. In this article, some suggestions were made regarding the structural and technical applications that should be made during the growing period in intensive small ruminant farms

Küçükbaş Hayvancılıkta Yavru Ölümlerinin Azaltılmasına Yönelik Barındırma ve Yetiştirme Uygulamaları

Öz

Küçükbaş hayvancılık işletmelerinin yıl boyunca yaptığı her türlü yatırım, doğum dönemindeki yatırımlar kadar etkili değildir. Koyun-keçi işletmelerinin ekonomik başarısı, büyük ölçüde hayvan başına sütten kesimdeki yavru sayısının arttırılması ve üretim giderlerinin azaltılmasına bağlıdır. Karlı ve sürdürülebilir küçükbaş hayvan yetiştiriciliği için öncelikle büyütme döneminde ortaya çıkan yavru ölümleri azaltmalıdır. Yavru ölümleri, işletmelerde uygulanan üretim sistemi ve barındırma yöntemine bağlı olarak da değişiklik göstermektedir. Bu ölümler, daha çok doğumu izleyen ilk on gün içinde gerçekleşmektedir. Belirtilen dönemde alınacak bazı önlemler yavruların yaşama gücüne önemli katkı sağlayacaktır. Bu nedenle entansif yetiştiricilik yapan küçükbaş hayvancılık işletmelerinde karlı bir üretim için yeni doğan yavruların barındırma, besleme ve sağlık koruma gibi uygulamalarının doğru yapılması gerekmektedir. Aksi taktirde küçükbaş hayvansal üretimin sürdürülebilir olması mümkün olmayacaktır. Bu makalede, entansif küçükbaş hayvancılık işletmelerinde yavru büyütme döneminde olması gereken yapısal ve teknik uygulamalar incelenerek, yavru ölümlerinin azaltılmasına yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Koyun-keçi, Kuzu-oğlak ölümleri, Barındırma, Yetiştirme

Kaynakça

• Anonymous 2017. Lamb box. https://www.kes.hants. sch.uk/resource.aspx?id=94457 (Erişim tarihi: 02.02.2017).
• Bilginturan S, AyhanV 2009. Burdur ili damızlık koyun ve keçi yetiştiriciler birliği üyesi koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim 50 (1): 1-8.
• Cengiz F, Karaca S, Kor A, FM, Arık IZ, Gökdal Ö 2015. Küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde değişimler ve yeni arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak 2015, Ankara, s.809-837.
• Ceyhan A, Şekeroğlu A, Ünalan A, Çınar M, Serbester U, Akyol E, Yılmaz E 2015. Niğde ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi 18 (2): 60-68.
• Chamber R 2014. Wintertime ventilation needs of sheep. http://www.ontariosheep.org/LinkClick. aspx? fileticket=QaeULBxtXxw%3D&tabid=95 (Erişim tarihi: 24.02.2017).
• Cobb R 2004. Preparing for successful lambing seasons. http://livestocktrail. illinois.edu/sheepnet/ paperDisplay.cfm?ContentID=6728 (Erişim tarihi: 21.02.2017)
• Dellal G, Eliçin A, Tekel N, Dellal İ 2002. GAP bölgesinde küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, Yayın No:82, Ankara.
• Ertuğrul M, Savaş T, Dellal G, Taşkın T, Koyuncu M, Cengiz F, Dağ B, Koncagül S, Pehlivan E 2010. Türkiye küçükbaş hayvancılığının iyileştirilmesi. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Bildiriler, 11-15 Ocak, Ankara, s. 667-685.
• Faerevik G, Andersen IL, Boe KE 2005. Preferences of sheep for different types of pen flooring. Applied Animal Behaviour Science 90: 265-276.
• Gökçe E, Kırmızıgül AH, Hidayet ME, Çitil M 2013. Risk factors associated with passive ımmunity, health, birth weight and growth performance in lambs: I. Effect of parity, dam’s health, birth weight, gender, type of birth and lambing season on morbidity and mortality. Kafkas Universitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi 19: 153-160.
• Goddard P, Waterhouse T, Dwyer C, Stott A 2006. The Perception of the welfare of sheep in extensive systems. Small Ruminant Research 62: 215-225.
• Holmøy IH, Waage S 2015. Time trends and epidemiological patterns of perinatal lamb mortality in Norway. Acta Veterinaria Scandinavica 57: 65-76.
• Holmøy IH, Waage1S, GranquistE G, L’Abée-Lund T M, Ersdal C, HektoenL, SørbyR 2017. Early neonatal lamb mortality: postmortem findings. Animal 11(2): 295-305.
• Ipsen M 2013. World’s best practice in lamb survival. In particular the first three days of life. Nuffield Australia Project No:1316. Nuffield Schola, Nuffield Australia.
• Kandemir Ç, Alkan İ, Yılmaz Hİ, Ünal HB, Taşkın T, Koşum N, Alçiçek A 2015. İzmir yöresinde küçükbaş hayvancılık işletmelerinin coğrafik konumlarına göre genel durumu ve geliştirilme olanakları. Hayvansal Üretim 56 (1): 1-8.
• Kaymakçı M, Sönmez R 1996. İleri koyun yetiştiriciliği, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
• Kaymakçı M, Eliçin A, Işın F, Taşkın T, Karaca O, Tuncel E, Ertuğrul M, Özder M, Güney O, Gürsoy O, Torun O, Altın T, Emsen H, Seymen S, Geren H, Odabaşı A, Sönmez R 2005. Türkiye Küçükbaş hayvan yetiştiriciliği üzerine teknik ve ekonomik yaklaşımlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği 6. Teknik Kongresi, 3-7 Ocak, Ankara, s.707-726.
• Kintzel U 2013. Sheep barn interior design: Wooden panels. http://smallfarms.cornell.edu/ 2013/07/01/ sheep-barn-interior-design-wooden-panels (Erişim tarihi: 21.02.2017).
• Knop L, Oswald C 2017. A breath of fresh air- CAT3000 tube ventilation system. http://www. frischluft-im-stall.de/wp-content/up loads/2016/12/ Knopf_Oswald_CAT_3000_ EN.pdf (Erişim tarihi: 02.02.2017).
• Koyuncu E, Pala A, Savaş T, Konyalı A, Ataşoğlu C, Daş G, Ersoy İE, Uğur F, Yurtman İY, Yurt HH (2006). Çanakkale koyun ve keçi yetiştiricileri birliği üyesi keçicilik işletmelerinde teknik sorunların belirlenmesi üzerine bir araştırma. Hayvansal Üretim 47 (1): 21-27.
• Lamlac 2017. Housing for lambing. http://www.lamlac.co.uk/blog/78-housing-for-lambing (Erişim tarihi: 07.01.2017).
• Morrical DG 2003. The ins and outs of pasture lambing. Animal Science White Papers. Paper: 3 http://Lib.Dr.İastate.Edu/Ans_Whitepapers/3 (Erişim tarihi: 07.01.2017).
• Olgun M 2011. Tarımsal yapılar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:1577, Ders Kitabı: 529, Ankara.
• Premier1supplies 2017a. Sheep-guide. https://www. premier1supplies.com/sheep-guide/2012/10/ premiers- preferred-orphan-feeding-program/ (Erişim tarihi: 02.02.2017).
• Premier1supplies 2017b. Prima-heat-lamp. https://www. premier1supplies.com/p/prima-heat-lamp (Erişim tarihi: 02.02.2017).
• Savaş T, Taşkın T, Esenbuğa N, Özcan M, Tölü C 2009. Türkiye koyunculuğunda sağlık korumanın yapılanmasına ilişkin bir görüş. Türkiye Koyunculuk Kongresi 2009, 12-13 Şubat 2009, İzmir, s.106-116.
• Schoenian S 2013. Colostrum: Liquid gold. University of Maryland Extension. http://www. sheepandgoat.com/articles/colostrum.html (Erişim tarihi: 24.02.2017).
• Shearwell Data 2017. Animal identification & management systems. Shearwell Data Ltd. http://www.shearwell.co.uk/ (Erişim tarihi: 01.02.2017).
• Sönmez R, Kaymakçı M, Eliçin A, Tuncel E, Wassmuth R, Taşkın T 2009. Türkiye koyun ıslahı çalışmaları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 23 (2): 43-65.
• Sydell 2017. Sydell's new deluxe lambing pens. Sydell, Inc., https://sydell.com/ (Erişim tarihi: 01.01.2017).
• Şahinli MA 2014. Koyunculuk sürü yönetimi: Karaman ili örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 29 (2): 113-120.
• Tan K, Taşkın T 2011. Yeni doğan kuzu ve oğlakların mide tüpü uygulamasıyla beslenmesi. 7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 14-16 Eylül, Adana, s:1029-1034.
• Tarr B 1998. Feeding and managing lambs on grain rations. http://www.nutreco canada.com/docs/shur-gain---sheep/feeding-managing-lambs-on-grain-rations.pdf. (Erişim tarihi: 24.02.2017).
• Taşkın T, Kaymakçı M, Karakaya A, Başaran DA 1996. Koyunlarda ana-yavru ilişkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 33 (2-3): 199-206.
• Taşkın T, Ataç FE, Önenç SS 2005. Kuzulama sırasında karşılaşılan sorunlar en aza nasıl indirilebilir? Hasad Hayvancılık 3:16-21.
• Taşkın T 2014. Yetiştirme pratikleri. Koyun-Keçi Genetik Islah Çalıştayı, 11-13 Haziran, Uşak, s.79-93.
• Taşkın T, Ünal HB, Canpolat Ö (2015). Koyunculuğun temel esasları. Hasad Yayıncılık Ltd. Şti, İstanbul.
• Tölü C, Daş G, Yurdabak S, Uğur F, Konyalı A, Savaş T, Aktürk D, Turkan H 2007. Türkiye’nin önemli hayvancılık bölgelerinden Biga koyunculuğuna genel bir bakış. V. Zootekni Bilim Kongresi, 5-8 Eylül, Van, s:1-9.
• Three Willows Ranch 2017. Lamb and kid creep feeder setups. http://www.three willow sranch. com/lamb_kid_creep_feeders_set_ups.html (Erişim tarihi: 01.02.2017).
• Ünal HB, Yılmaz Hİ, Bayraktar H 2006. Hayvancılıkta yeni bir yapı konstrüksiyonu sera tipi barınakların yapısal ve ekonomik yönden uygulanabilirliği. Hayvansal Üretim Dergisi 47 (1): 8-15.
• Vetsmarttubes 2017. Fresh air system Smartsheeptubes for continuous ventilation of a sheep barn. https://www.vetsmarttubes.com/en/ projects/ fresh-air-system-smartsheeptubes-for-continuous-ventilation-of-a-sheep-barn.html (Erişim tarihi: 01.02.2017).
• XLVets 2017. Treating hypothermia in lambs. Westmorland Veterinary Group, http://www. westmorland-vets.co.uk/sites/westmorland-vets.co. uk/files/uploads/files/basic-page/Factsheet%20 hypothermia.pdf (Erişim tarihi: 01.01.2017).