DİADOKHİ ARASINDAKİ MÜCADELENİN İSKENDER İMPARATORLUĞUNA OLAN ETKİLERİ

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 87 - 101, 15.12.2024

Kadir Özal

https://doi.org/10.5281/zenodo.14260432

Öz

MÖ 356 yılında Pella’da doğan Büyük İskender babası II. Philippos’un ölümü üzerine MÖ 336 yılında Makedonya tahtına oturdu. Onun dünya ideali tüm ulusları tek bir çatı altında birleştirerek evrensel bir imparatorluk kurmaktı. Zira bu uğurda aralıksız seferlere çıkması, nice zaferlerle adını tarihe yazdırması ve almış olduğu kararlarla imparatorluğunu yeniden inşa etmesi ideallerine ne denli sadık bir komutan olduğunu bizlere göstermektedir. Fakat Büyük İskender’in MÖ 323 yılında Babil’deki ani ölümü kendisi gibi bu üstün idealini de sonsuzluğa karıştırmıştır. Nitekim 13 yıllık hükümdarlığı esnasında Yakındoğu’nun hemen hemen tamamını egemenliği altına olan bu şanlı komutanın imparatorluğu; arkasında bir halef bırakmadığından dolayı hızlı bir çöküş evresine girmiştir. Gerçekten de bu çöküntünün en temel nedeni İskender’in bizzat kendi generalleri olmak suretiyle her birinin sahip olduğu güç istenci ve haris duyguları idi. İskender’in ölümü üzerine generaller tüm İmparatorluğu satraplıklara böldü, satraplıkların yönetimine kendilerini atadılar ve nihayetinde hırslarının bir gereği olarak birbirlerine düşmanlık beslediler. Öyle ki bugün müttefik gibi görünen generaller düşmanlarını ortadan kaldırdıktan sonra birbirlerinin egemenliklerini tehdit etmeye başlamış, aralarında yaşanan kanlı savaşlar İmparatorluğu uçuruma sürüklemiş ve Argeandai hanedanlığının son üyelerinin de öldürülmesiyle İskender’in mirası tamamen son bulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Büyük İskender, Helenistik Dönem, Diadokhlar

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı beyan ederim.

Kaynakça

• Appianos. Hellenistik Dünyada Roma. çev. Okan Demir. İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2022.
• Arrianus. Arrianus'un Karadeniz Seyahati. çev. Murat Arslan. İstanbul: Odin Yayıncılık, 2005.
• Arrianus. Historia Successorum Alexandri [İskender’den Sonraki Olaylar]. çev. Sevgi Sarıkaya. Libri I (Aralık 2015): 427-446.
• Arslan, Mustafa. İstanbul’un Antikçağ Tarihi. İstanbul: Odin Yayıncılık, 2010.
• Arslantaş, Yüksel ve Cuma Ali Yılmaz. "Hellenizmin Gölgesinde Diadokhlar Dönemi." Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 27, sy. 2 (2007): 361-373.
• Balcılar, Meriç Batuhan. "Büyük İskender Sonrası Helenizm ve Diadokh Antigonos Monophtalmos". Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, 2021. Bingöl, Orhan. “Helenistik Dönemde Anadolu” Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Kültür Portalı Projesi, (Aralık 2009).
• Bosch, Clemens Emin. Hellenizm Tarihinin Anahatları. çev. Afif Erzan ve Sabahat Atlan. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1942.
• Diakov, Vladimir Nikolayeviç ve Sergey İvanoviç Kovalev. İlkçağ Tarihi-1. çev. Özdemir İnce. İstanbul: Yordam Kitap Basımevi, 2014.
• Diodorus Siculus. The Historical Library of Diodorus the Sicilian in Forty Books. Editör, Giles Lauren. C.2, Sophron Imprimit, 2014.
• Droysen, Johann Gustav. Büyük İskender Tarihi. çev. Bekir Sıtkı Baykal. İstanbul: Dharma Yayınları, 2007. Ekinci, Necdet. Antik Dönem Dünyası’nda Sanat, Retorik ve Propaganda. Ankara: Gece Kitaplığı, 2023. Errington, Robert Malcolm. Hellenistik Dünya Tarihi. çev. Gülşah Günata. İstanbul: Homer Kitapevi Yayıncılık, 2017.
• Erten, Emre. "Makedon Krallığı’nda İktidar Mücadelesi ve Kadınlar: Hellenistik Dönemden Bir Kesit (MÖ 358-309)." Phaselis VII, Disiplinlerarası Akdeniz Araştırmaları Dergisi (Ağustos 2021): 111-131.
• Gruen, Erich Stephen. "The Coronation of the Diadochi." Karanos: Bulletin of Ancient Macedonian Studies 1 (2018): 109-119.
• Herodot, Herodot Tarihi. çev. Müntekim Ökmen. İstanbul: Remzi Kitap Evi, 1973.
• İplikçioğlu, Bülent. Hellen ve Roma Tarihinin Ana Hatları. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2007.
• Junianus Justinus. Epitoma Historiarum Philippicarum Pompei Trogi. Editör, Otto Seel. Stuttgart: B. G. Teubner, 1985.
• Kaya, Mehmet Ali. "Büyük İskender’in Halefleri (Diadokhoi)." Ömer Çapar’a Armağan, (Ankara 2012): 177-202.
• Kennedy, Andrew. "The Uses and Abuses of Hellenism by the Diadochi and Their Successors". Syracuse University Honors Program Capstone Projects. 1046, (Bahar 2017).
• Kınacı, Mesut ve Kansu İkinci. "Antigonos ve Demetrios'un Mısır ve Rhodos'taki Mücadeleleri." Cedrus VII (2019): 415-439.
• Lendering, Jona. Büyük İskender. Çev. Burak Sengir. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2009.
• Mansel, Arif Müftü. Ege ve Yunan Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1999.
• Martin, Thomas Runge. Eski Yunan Tarihöncesinden Helenistik Çağ’a. çev. Ümit Hüsrev Yolsal. İstanbul:
• Say Yayınları, 2012.
• McNeill, William Hardy. Dünya Tarihi. çev. Alaeddin Şenel. Ankara: İmge Kitapevi Yayınları, 2002.
• Memiş, Ekrem. Tarihi Coğrafyaya Giriş. Bursa: Ekin Yayınevi, 2012.
• Plutarkhos. Demosthenes-Cicero Paralel Hayatlar. çev. İo Çokona. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2023.
• Plutarkhos. İskender- Sezar Paralel Hayatlar. çev. İo Çokona. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2023.
• Pomeroy, Sarah Barrett. Antik Yunan’nın Kısa Tarihi. çev. Oğuz Yarlıgaş. İstanbul: Alfa Yayınları, 2020.
• Schwertheim, Elmar. Antikçağ’da Anadolu. çev. Nuran Batu. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2009.
• Strabon. Antik Çağda Anadolu- Ortadoğu ve Kuzey Asya. çev. Bekir Kalender. Ankara: Gece Kitaplığı, 2023.
• Tekin, Oğuz. Eski Yunan ve Roma Tarihine Giriş. İstanbul: İletişim Yayınları, 2008.
• Tarn, William Woodthorpe. Alexander the Great. Great Britain: Cambridge University Press, 1979.
• Yılmaz, Cuma Ali. "Mısır’da Makedon Hakimiyeti: I. Ptolemaios Dönemi Üzerine Genel Bir Değerlendirme" Akademik Matbuat 6, sy. 2 (Aralık 2022): 182-189.
• Yılmaz, Cuma Ali. Büyük İskender’in Hayatı ve Seferleri. Ankara: Gece Kitaplığı, 2021.