CUMHURİYET’İN İLK DÖNEM SERAMİK SANATÇILARI

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 52, 202 - 217, 31.12.2023

Semiha Atabey

Öz

Yeni kurulmuş olan Türkiye Cumhuriyeti’nde çağdaşlaşma yolunda tüm disiplinlerde olduğu gibi sanatta da önemli adımlar atılmıştır. Atatürk özellikle sanatın önemini her fırsatta ifade etmiştir, ‘Güzel sanatlarda başarı, bütün devrimlerin başarıldığının en kesin kanıtıdır’ sözü ile vurgulamış, uyguladığı devlet politikaları ile de göstermiştir. Çıkarılan kanunlar ile sanat desteklenmiş, eğitim almaları için yurtdışına yetenekli öğrenciler gönderilmiştir. Aldıkları eğitimler sonunda yurda dönerek, bilgilerini ve deneyimlerini aktararak çağdaş Türk seramik sanatının oluşumunda önemli görevler üstlenmişlerdir. Var olan kurumların eğitim anlayışları, çağdaşlığı yakalama amacı ile gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Yeni sanat kurumlarının da açılması ile Anadolu’ya yayılmıştır. Seramik sanatı, yapılan yenilikler ile günümüzdeki dünya ile etkileşim içinde olan, sempozyum, fuar ve sergilerin düzenlendiği, sanat anlayışı ve ifade dili olarak çağdaşlığın yakalandığı ve hak ettiği düzeye ulaşmıştır. Bu makalede, Türk seramik sanatının çağdaşlaşma yolunda izlediği yolu ve seramik sanatının gelişim aşamalarına değinilerek, Cumhuriyet tarihinin ilk seramik sanatçılarını konu edinmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş sanat, Seramik, Sanat, Türk seramik sanatı

THE FIRST CERAMIC ARTISTS OF THE REPUBLICAN PERIOD

Öz

In the newly established Republic of Turkey, important steps have been taken towards modernization in art, as in all disciplines. Atatürk especially expressed the importance of art at every opportunity, emphasizing it with the words 'Success in fine arts is the most definitive proof that all revolutions have been achieved', and demonstrated it with the state policies he implemented. With the laws passed, art was supported and talented students were sent abroad to receive education. At the end of the training they received, they returned to their country and played important roles in the formation of contemporary Turkish ceramic art by transferring their knowledge and experiences. Necessary arrangements have been made in order to modernize the educational approaches of existing institutions. It spread to Anatolia with the opening of new art institutions. With the innovations made, ceramic art has reached the level it deserves, interacting with today's world, organizing symposiums, fairs and exhibitions, and achieving modernity as an understanding of art and a language of expression. In this article, the first ceramic artists of the history of the Republic are discussed, touching on the path followed by Turkish ceramic art towards modernization and the stages of development of ceramic art.

Anahtar Kelimeler

Contemporary ceramic art, Ceramic, Art, Turkish ceramic art

Kaynakça

• Ağatekin, M. (1993). Cumhuriyet sonrası çağdaş Türk seramik sanatının gelişimi ve anlatım dili yönünden değerlendirilmesi, [Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• ___________ (2002). Dünya'da ve Türkiye'de çağdaş seramik sanatının oluşum süreci, Anadolu Sanat, 12, Eskişehir.
• Antmen, A. (2017). Füreya Koral’ın hayatı ve sanatı. İstanbul: Mas Matbaacılık.
• Atay, İ. C. (2017). 1945 sonrası toplumsal olayların etkisindeki sanat ortamı ve seramik sanatı, [Yüksek Lisans Tezi, Yaşar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Atilla Galatalı. (ty). Wikipedia. https://tr.wikipedia.org/wiki/Atilla_Galatal%C4%B1, (20.07.2023).
• Arthill (2023). İsmail Hakkı Oygar, https://www.arthill.com.tr/urun/2717245/ismail-hakki-oygar-1907-1975-abstract-seramik-tabak-imzali-1956-tarihli, 25.08.2023.
• AYK-T.C. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı (ty). https://www.atam.gov.tr/duyurular/guzel-sanatlar, (07.07.2023).
• Başıbüyük, G. (2019). Çağdaş Türk seramik sanatında Hamiye Çolakoğlu’nun yeri, [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü]
• Belge, F. B. (2020). Bir seramikçi adına kurulan ilk özel müze Hamiye Çolakoğlu Seramik Müzesi açıldı, Seramik Türkiye Dergisi, Eylül 2020, 58.
• Büyükkaragöz, T., Yayan, G. (2019). Çağdaş tasarım olgusu içerisinde Füreya Koral’ın yeri, TİDSAD Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21, 73-86.
• Cebrailoğlu, O. ve Hameed, S. M. (2020). Çağdaş Türk seramik sanatı, Uluslararası Sanat ve Estetik Dergisi, 4.
• Çevik, N. S. (2015). Avrupa seramik sanatında endüstrileşme süreci ve Cumhuriyet sonrası Türk seramik sanatına yansımaları, Gazi üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 16.
• Ecevit, B. (1953). Seramikçilik ve Hakkı İzet, https://ecevityazilari.org/items/show/4, (10.09.2023).
• Editorbiozet (2022). (KTSM)’de Yeni Sergi: “Toprakla Şekillenen Bir Ömür”, https://bi-ozet.com/2022/11/11/ktsmde-yeni-sergi-toprakla-sekillenen-bir-omur/, (19.07.2023).
• Evcin, E. (2011). Atatürk’ün güzel sanatlara ve sanatçılara bakışı, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 47, 521-555.
• Gezgin, Ü. (2002). İlgi Adalan, Bilim Sanat Galerisi, İstanbul.
• Güngör, M. C. (2020). Mustafa Tunçalp ve kuşun kanadındaki özgürlük, Seramik Türkiye Dergisi, 62.
• Güner, G. (ty). cv, http://www.gungorguner.com/cv.html, (20.07.2023).
• Gün, B. (2017). Seramik, Mekân, Tarih: Jale Yılmabaşar, https://in-between.online/tr/things/2017/1/13/m881h8o3d7yg0wjrh20w5z6brrzmfy, (31.08.2023).
• Hayırsever, B. (2020). Jale Yılmabaşar ve seçili seramik duvar panoları üzerine bir değerlendirme, Uluslararası Sanat ve Estetik Dergisi, 5.
• İsmail Hakkı Oygar. (ty). Wikipedia. https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0smail_Hakk%C4%B1_Oygar, (25.08.2023).
• Kahraman, G. (2017). Mimari duvar yüzeyi seramik çalışmalarında Atilla Galatalı’nın yeri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Afro-Avrasya Özel Sayısı.
• Karaman, G. (2015). Cumhuriyet dönemi Türk seramik sanatçıları ve eserlerinden örnekler, [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü].
• KTSM, (2022). Toprakla şekillenen bir ömür, https://www.kaletasarimsanatmerkezi.org/posts/toprakla-sekillenen-bir-omur, (20.08.2023).
• Köpüklü, M. (2018). Hititlerden etkilenen öncü çağdaş Türk seramik sanatçıları, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3.
• Köse Bölük, D. Ö. (2019). Sadi Diren’in çağdaş Türk seramik sanatındaki yeri ve figüratif çalışmaları, [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Onur Erman, D. (2010). Cumhuriyet sonrası Türk seramik sanatının çağdaşlaşma süreci, Sanat ve Tasarım Dergisi, 1/6, 77-93.
• _____________ (2012). Türk seramik sanatının gelişimi: Toprağın ateşle dansı, Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, 1.
• Okur, E. (ty). İlgi Adalan ve Formları Üzerine, https://earsiv.anadolu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11421/888/266963.pdf?sequence=1&isAllowed=y, (04.08.2023).
• Oral, E. (2005). Türkiye’de çağdaş seramik sanatının gelişimi, Anadolu Sanat, 16.
• Özgüven, S. (ty). Seramik sanatçısı Prof. Dr. Güngör Güner ile söyleşi, Konyasanat Necmettin Erbakan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 1.
• Özgüven, U. (2013). Eniştem Atilla Galatalı, http://Ozguven.İnfo/Enistem-Attila-Galatali/, (20.07.2023).
• Papila, A. (2012). Cumhuriyet döneminin Türk kimliğininin, Cumhuriyet ideolojisinin oluştuğu (1923-1950) yılları arasında üretilen resimler üzerinden analizi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 151-168.
• Sadi Diren (ty). Wikipedia. https://tr.wikipedia.org/wiki/Sadi_Diren, (30.08.2023).
• Sevim, S., yeşilmen, N. (2017). Füreya Koral: Meclis seramikleri, SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 10(19).
• Terwiel, C. (2008). Türkiye’de seramik sanatının kurumsallaşması, Seramik Federasyonu Dergisi, 24, 118-123.
• Ulueren, Ş. D. (2005). Türkiye’nin ilk kadın seramik profesörü ateşin ustası Jale Yılma Başar, Seramik Türkiye Dergisi, 10.
• Uxmuzayede (2021). Sadi Diren, instagram.com, (12.09.2023).
• Yılmabaşar, J. (1980). Jale Yılmabaşar seramikleri, yöntemleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.