Endokrin bozucular; endokrin sistem fonksiyonlarını etkileyerek organizmada ve organizmanın nesillerinde olumsuz sağlık etkileri oluşturan ekzojen madde veya madde karışımlarıdır. Bu maddeler doğal hormonların sentez, sekresyon, taşınma, metabolizma, bağlanma reaksiyonları, aktiviteleri, vücuttan atılımları ve hatta hedef hücredeki etkilerini değiştirebilmektedirler. Endokrin bozucular; etkilerini sıklıkla steroid hormonlar ya da peptid/protein yapıda hormonlar üzerinden gösterirler. Yaşamın erken dönemlerinde endokrin bozuculara maruz kalınması sonucu oluşan gen metilasyonlarının yaşamın ileri dönemlerinde ortaya çıkan hastalıkların temelini oluşturduğu ve bu genetik değişimin nesilden nesile aktarılabildiği düşünülmektedir. Bu derleme yazıda endokrin bozucuların tanımı, sınıflaması, fizyolojik etkileri ile ilgili bilgi verilmekte; üreme sağlığı, tiroid fonksiyonları, obezite, diabetes mellitus, metabolik sendrom ve beslenme ile ilişkisi tartışılmaktadır.
Endocrine disruptors are exogenous substances or mixtures that alter function(s) of the endocrine system and
consequently cause adverse health effects in an intact organism, or its progeny, or (sub)populations. These
substances may alter the production, release, transport, metabolism, binding, action, elimination and even their
effects on target cells. Endocrine disruptors usually present their functions through steroidal or peptide/protein
hormones. Gene metilations as a result of exposure endocrine disruptors in early stages life cause the basis of
developing adult diseases and these genetic changes pass down from generation to generation. In this review;
definition, classification, physiologic actions of endocrine disruptors are revealed with information on health,
and also the interaction relation between endocrine disruptors and reproductive health, thyroid functions, obesity,
diabetes mellitus, metabolic syndrome and nutrition as are discussed.
Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 21 Kasım 2016 |
Gönderilme Tarihi | 10 Ekim 2016 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 3 Sayı: 2 |