Erken Çocukluk Dönemi Otizm Taramasının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 1, 67 - 81, 26.04.2019

Özlem Gözün Kahraman , Mücahit Yuvacı

https://doi.org/10.21020/husbfd.477336

Cited By: 2

Öz

Amaç: Bu
çalışmanın amacı 16-36 aylık çocukların otizm taramasının yapılması ve
sonuçların çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir.

Gereç ve Yöntem:
Araştırmaya 16-36 aylık 62 kız ve 68 erkek çocuk olmak üzere toplam 130 çocuk
ve ebeveynleri katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Erken
Çocukluk Dönemi Otizm Tarama Ölçeği (CHAT), Denver II Gelişimsel Tarama Testi
ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Çalışma grubunun betimsel niteliklerinin
belirlenmesinde çapraz tablolar kullanılmıştır.

Bulgular:
Çalışmaya katılan çocukların otizm tarama ölçeğinden
aldıkları sonuçlar incelendiğinde çocukların %6,9 ‘unun yüksek riskli,
%5,4’ünün orta riskli grupta bulunduğu görülmüştür.  Cinsiyete göre otizm tarama ölçeğinden aldıkları
sonuçlar incelendiğinde ise erkek çocuklarda yüksek risk oranın (%8,8) kız
çocuklardan (%4,8) daha yüksek olduğu bulunmuştur. Otizm açısından yüksek risk
grubunda olan çocukların daha çok ikinci çocuklar olduğu, sezeryan doğumla
dünyaya gelmiş çocuklarda, üniversite mezunu annelerin çocuklarında ve gelir
durumu yüksek olan ailelerin çocuklarında bu oranın daha yüksek olduğu
görülmüştür. Yüksek risk grubunda çıkan çocukların Denver II sonuçlarının da
anormal ve şüpheli çıktığı görülmüştür. Yüksek risk grubunda bulunan çocukların
orta ve düşük risk grubunda bulunan çocuklara göre televizyon izleme süre ve
oranlarının da daha yüksek olduğu dikkat çeken bulgular arasındadır.

Sonuç: Otizm
riski taşıyan çocukların erken belirlenmesi ve erken müdahale programlarıyla
gelişimlerinin desteklenmesi önemlidir. Ayrıca aileleri risk faktörleri
konusunda bilgilendirmek ve bu konuda farkındalıklarını arttırmak gereklidir.
Özellikle küçük çocuklarda televizyon otizm açısından önemli bir risk faktörü
oluşturabilir. Bu nedenle anne babaların erken yıllarda çocuklarıyla birebir
etkileşim içinde olmaları çocuklarının sağlıklı gelişimi açısından oldukça
önemlidir.  

Anahtar Kelimeler

erken çocukluk dönemi, otizm, gelişimsel tarama

Investigation of Early Childhood Autism Screening in Terms of Various Variables

Öz

Amaç: Bu
çalışmanın amacı 16-36 aylık çocukların otizm taramasının yapılması ve
sonuçların çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir.

Gereç ve Yöntem:
Araştırmaya 16-36 aylık 62 kız ve 68 erkek çocuk olmak üzere toplam 130 çocuk
ve ebeveynleri katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Erken
Çocukluk Dönemi Otizm Tarama Ölçeği (CHAT), Denver II Gelişimsel Tarama Testi
ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Çalışma grubunun betimsel niteliklerinin
belirlenmesinde çapraz tablolar kullanılmıştır.

Bulgular:
Çalışmaya katılan çocukların otizm tarama ölçeğinden
aldıkları sonuçlar incelendiğinde çocukların %6,9 ‘unun yüksek riskli,
%5,4’ünün orta riskli grupta bulunduğu görülmüştür.  Cinsiyete göre otizm tarama ölçeğinden
aldıkları sonuçlar incelendiğinde ise erkek çocuklarda yüksek risk oranın
(%8,8) kız çocuklardan (%4,8) daha yüksek olduğu bulunmuştur. Otizm açısından
yüksek risk grubunda olan çocukların daha çok ikinci çocuklar olduğu, sezeryan
doğumla dünyaya gelmiş çocuklarda, üniversite mezunu annelerin çocuklarında ve
gelir durumu yüksek olan ailelerin çocuklarında bu oranın daha yüksek olduğu
görülmüştür. Yüksek risk grubunda çıkan çocukların Denver II sonuçlarının da
anormal ve şüpheli çıktığı görülmüştür. Yüksek risk grubunda bulunan çocukların
orta ve düşük risk grubunda bulunan çocuklara göre televizyon izleme süre ve
oranlarının da daha yüksek olduğu dikkat çeken bulgular arasındadır.

Sonuç: Otizm
riski taşıyan çocukların erken belirlenmesi ve erken müdahale programlarıyla
gelişimlerinin desteklenmesi önemlidir. Ayrıca aileleri risk faktörleri
konusunda bilgilendirmek ve bu konuda farkındalıklarını arttırmak gereklidir.
Özellikle küçük çocuklarda televizyon otizm açısından önemli bir risk faktörü
oluşturabilir. Bu nedenle anne babaların erken yıllarda çocuklarıyla birebir
etkileşim içinde olmaları çocuklarının sağlıklı gelişimi açısından oldukça
önemlidir.  

Anahtar Kelimeler

erken çocukluk dönemi, otizm

Kaynakça

• Autism and Developmental Disabilities Monitoring (ADDM) Network (2014).Centers for disease control and prevention [Internet]. [Updated: April 26, 2018; Cited: 2018 May 9]. Available from https://www.cdc.gov/ncbddd/autism/addm.htmlBüyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.Chilton, M., Chyatte, M., Breaux, J. (2007). The negative effects of poverty and food insecurity on child development. Indian J Med Res., 126:262–72Culbertson, J.L, Willis, D.J. (1993). Testing young children: A reference guide for developmental, psychoeducational, and psychosocial assessments. Pro-Ed.Demirci, A., Kartal, M. (2012). Çocukluk dönemine ait önemli bir sorun: Gelişme geriliği ve erken tanının önemi. Turkish Family Physician, 3 (4), 1-6.Durkin, M.S., Maenner, M.J., Baio, J., Christensen, D., Daniels, J., Fitzgerald, R., Wingate, M.S. (2017). Autism spectrum disorder among US children (2002–2010): socioeconomic, racial, and ethnic disparities. American journal of public health, 107(11): 1818-1826.Filipek, P.A, Accardo, P.J., Ashwal, S., Baranek, G.T, Cook, E.H., Dawson, G., Levy, S.E. (2000). Practice parameter: screening and diagnosis of autism: report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the Child Neurology Society. Neurology, 55(4), 468-479.Fombonne, E. (2003). Epidemiological surveys of autism and other pervasive developmental disorders: an update. Journal of autism and developmental disorders, 33(4), 365-382Fombonne, E., Zakarian, R., Bennett, A., Meng, L., McLean-Heywood, D. (2006). Pervasive developmental disorders in Montreal, Quebec, Canada: prevalence and links with immunizations. Pediatrics, 118:e139–50.Gross, R. (2017). Is cesarean section associated with risk for autism spectrum disorder?. European Neuropsychopharmacology, 27: 749.Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (2003). H. Ü. N. E. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı ve Avrupa Birliği, Ankara, Turkey.Halfon, N., Regalado, M., Sareen, H., Inkelas, M., Reuland, C.H., Glascoe F.P., et al. (2004). Assessing development in the pediatric office. Pediatrics, 113:1926–33. Hatice Sevgen, F., Altun, H. (2017). Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniğine Başvuran 0-5 Yaş Arası Çocukların Başvuru Şikayetleri ve Psikiyatrik Tanıları. Journal of Mood Disorders, 7(4).Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.Larsson, H.J., Eaton, W.W., Madsen, K.M.(2005). Vestergaard M, Olesen AV, Agerbo E, Mortensen PB. Risk factors for autism: perinatal factors, parental psychiatric history, and socioeconomic status. American journal of epidemiology 161(10): 916-925. Lord, C. (1992). Birth order effects on nonverbal IQ in families with multiple incidence of autism or pervasive developmental disorder. J Autism Dev Disord 22:663–666. Ousley, O., Cermak, T. (2014). Autism spectrum disorder: defining dimensions and subgroups. Current developmental disorders reports, 1(1), 20-28.Özsoy, S.A., Özkahraman ,A.G.Ş., Çallı, Y.H.F. (2006). Zihinsel engelli çocuk sahibi ailelerin yaşadıkları güçlüklerin incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 9(9).Pinto-Martin, J.A., Dunkle, M., Earls, M., Fliedner, D., Landes, C. (2005). Developmental stages of developmental screening: steps to implementation of a successful program. American Journal of Public Health, 95(11), 1928-1932.Spiker, D., Lotspeich, L.J., Dimiceli, S., Szatmari, P., Myers, R.M, et al. (2001). Birth order effects on nonverbal IQ scores in autism multiplex families. J Autism Dev Disord., 31:449–460.T.C Sağlık Bakanlığı-Tohum Otizm Vakfı. Otizm tarama projesi sonuç raporu (2008). https://www.tohumotizm.org.tr/wp-content/uploads/2018/06/Saglik-Bakanligi-Otizm-Platformu-Tarama-Projesi-Raporu.pdfTuran, F., Ökçün-Akçamuş, M.Ç. (2013). Otistik spektrum bozukluğu olan çocuklarda taklit becerileri ve taklidin alıcı-ifade edici dil gelişimi ile ilişkilerinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(2):111-116.Turner, T., Pihur, V., Chakravarti, A. (2011). Quantifying and modeling birth order effects in autism. PloS one, 6(10), 26418.Uçar, N. (2006). “Parametric Olmayan (Non-Parametric) Hipotez Testleri”, Spss Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, s. 85-112, Asil Yayın Dağıtım.Waldman, M., Nicholson, S., Adilov, N. (2006). Does Television Cause Autism? National Bureau of Economic Research