Gelişmekte Olan ülkelerde Mali Lanet

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 166 - 178, 03.07.2024

Metin Meriç

Öz

Devletlerin mali kapasitelerini artırmaları, özellikle az gelişmiş ekonomilerde temel kamu mallarının sağlanması için önemlidir. Fakat mali kapasitenin artırılmasında ülkeler arasındaki farklılığın nelerden kaynaklandığı daha da önemlidir. Burada özellikle inceleme konumuzu da oluşturan doğal kaynakların devletlerin mali kapasitesini artırma etkisi üzerinde durulacaktır. Bu konudaki incelemelerde ortaya çıkan genel düşünce, devletlerin vergi gelirlerini doğal kaynaklardan elde edilen gelirlerle ikame etme eğiliminde olmaları durumunda, doğal kaynak rantlarının mali kapasitenin artmasını engelleyeceğine yöneliktir. Bununla birlikte, siyasi kurumların yürütmenin gücünü sınırlayıp sınırlayamayacağına bağlı olarak, doğal kaynakları kontrol etmenin veya el koymanın ne kadar kolay olması durumunda mali lanetinin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Mali Lanet, Mali kapasite, Kaynak laneti, Yürütme üzerindeki kısıtlamalar, Ekonomik kalkınma.

Kaynakça

• Arezki, R, Brückner, M.; Resource windfalls and emerging market sovereign bond spreads: The role of political institutions, The World Bank Economic Review, 26 (1) (2012), ss. 78 99, 10.1093 /wber/lhr015 View at publisher , Scopus Google Scholar.
• Ay, Hakan; Kamu Maliyesi, 7. Basım, İzmir, Şubat 2021.
• Bal, Harun vd; Doğal Kaynak Zenginliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisinde Yönetişim Göstergelerinin Aracılık Etkisi: MENA ve Hazar Ülkelerinden Ampirik Bulgular, Internatıonal Conference On Eurasıan Economıes 2014, Ed: S. Sarı A. H. Gencer İ. Sözen, Skopje - Macedonia 1-3 July 2014, Beykent University 2014.
• Besley, T., Persson, T; Pillars of Prosperity: The political economics of development clusters, Princeton University Press (2011), Google Scholar.
• Besley,Persson; Why do developing countries tax so little? Journal of Economic Perspectives, 28 (4) (2014), ss. 99-120, 10.1257/jep.28.4.99, Scopus Google Scholar.
• Brollo,F., Nannicini,T.,Perotti, R., Tabellini,G.; The political resource curse, American Economic Review, 103 (5) (2013), ss. 1759-1796, 10.1257/aer.103.5.1759, ScopusGoogle Scholar.
• Caselli, F., Cunningham,T.; Leader behaviour and the natural resource curse, Oxford Economic Papers, 61 (4) (2009), ss. 628-650, 10.1093/oep/gpp023, View at publisher View in ScopusGoogle Scholar.
• Crivelli,E., Gupta,S.; Resource blessing, revenue curse? Domestic revenue effort in resource-rich countries, European Journal of Political Economy, 35 (2014), ss. 88-101, 10.1016/ j.ejpoleco. 2014.04.001, ScopusGoogle Scholar.
• Dincecco,M.; State capacity and economic development: Present and past, Cambridge University Press (2017), Google Scholar.
• Gupta, S, Tareq, S.;” Mobilizing Revenue Strengthening domestic revenue bases is key to creating fiscal space for Africa’s developmental needs” , Finance & Development September 2008.
• Isham, J.,Woolcock,M., Pritchett,L.,Busby,G.; The varieties of resource experience: Natural resource export structures and the political economy of economic growth, The World Bank Economic Review, 19 (2) (2005), 10.1093/wber/lhi010, ScopusGoogle Scholar.
• Jensen,A.D.; State-building in resource-rich economies, Atlantic Economic Journal, 39 (2011), 10.1007/s11293-011-9269-z, View at publisher View in ScopusGoogle Scholar.
• Karl,T.L.; Oil-led development: Social, political, and economic consequences, Encyclopedia of Energy, 4 (8) (2007), Google Scholar.
• Lewis, P.; Growing apart: Oil, politics, and economic change in Indonesia and Nigeria, University of Michigan Press (2009), Google Scholar.
• Masi, T., Ricciuti, R.; The heterogeneous effect of oil discoveries on democracy, Economics & Politics, 31 (3) (2019), 10.1111/ecpo.12131, ScopusGoogle Scholar.
• McGuirk, E.F.; The illusory leader: Natural resources, taxation and accountability, Public Choice, 154 (2013), 10.1007/s11127-011-9820-0, ScopusGoogle Scholar.
• Mehlum,H., Moene,K., Torvik,M.; Institutions and the resource curse, The Economic Journal, 116 (508) (2006), 10.1111/j.1468-0297.2006.01045.x, ScopusGoogle Scholar.
• Morrissey, O.,Von Haldenwang,C., Von Schiller,A., Ivanyna, M., Bordon, I.; Tax revenue performance and vulnerability in developing countries, The Journal of Development Studies, 52 (12) (2016), 10.1080/00220388.2016.1153071, Google Scholar.
• Olson, M.; Dictatorship, democracy, and development, American political science review, 87 (3) (1993), 10.2307/2938736, ScopusGoogle Scholar.
• Osafo-Kwaako,P., Robinson, J.A.; Political centralization in pre-colonial Africa, Journal of Comparative Economics, 41 (1) (2013), 10.1016/j.jce.2013.01.003, ScopusGoogle Scholar.
• Peres, J ve A. Cajías; (2015); “Public finances and natural resources in Bolivia, 1883–2010”. In Natural resources and economic growth: Learning from history, Google Scholar.
• Peres-Cajías, J., Torregrosa-Hetland, S., Ducoing, C.; Resource abundance and public finances in five peripheral economies, Resources Policy, 76 (2022), Article 102539, 10.1016/j. resourpol.2021.102539, ScopusGoogle Scholar.
• Ricciuti, R., Savoia, A, Sen, K.; How do political institutions affect fiscal capacity? Explaining taxation in developing economies, Journal of Institutional Economics, 15 (2) (2019), 10.1017/S1744137418000097, ScopusGoogle Scholar.
• Ross, M.L.; What have we learned about the resource curse? Annual Review of Political Science, 18 (2015), 10.1146/annurev-polisci-052213-040359, ScopusGoogle Scholar.
• Şahin, Mehmet; Doğal Kaynak Laneti Üzerine Betimleyici Bir Çalışma, Hitit Ekonomi ve Politika Dergisi, Haziran 2021 , C:1, S:1.
• Vahabi, M.; The resource curse literature as seen through the appropriability lens: A critical survey, Public Choice, 175 (3–4) (2018), 10.1007/s11127-018-0533-5, ScopusGoogle Scholar.
• Yakut, Sarp; “kaynak laneti (resource curse) teorisi”, Uluslararası Politika Akademisi, 24 Ağustos 2017,
• https://politikaakademisi.org.2017/08/24– (UPA) – KAYNAK- LANETİ -(RESOURCE CURSE) TEORİSİ. 25.04.2024.
• http://openoil.net/wp/wp-content/uploads/2011/12/Chapter-2-reading-material.pdf.