MİTOLOJİDEN HAKİKAT SONRASI ÇAĞA: SANATIN HYPERTEXT EVRENİ

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 3, 335 - 363, 05.09.2022

Dilara Şentürk

Öz

Hakikatin ne olduğuna yönelik sorular, hakikate bakış ve tüm bunları yorumlama biçimleri, mitolojinin hâkim olduğu antik çağlardan günümüz siber dünyasına kadar, hayal gücünün ve bilinç akışının birer anıtı olarak sanat tecrübesinde var olmaya devam ediyor. Bu bağlamda, imgeler ile mesajları, üretme ve sergileme biçimleriyle dönüştürerek yeni bir bakış getiren hakikat sonrası çağın sanat yapıtları, mitolojik efsaneler ve edebiyat yazınlarından yola çıkılarak, sinema ve fotoğraf gibi görsel sanat estetiklerinde kendini gösteriyor. Mitolojinin efsanelerinden, süreklilik halindeki akış uzamına dâhil olan ve siber ağlarla çevrelenmiş hakikat sonrası çağa kadar olan dönem içerisinde, sanatın alegorik anlatıları, sunulan yapıta olan yorumlama biçimini ostranenie bir bakışa dönüştürerek, biçem değiştiren yeniden tasarımlanmış tasarımları da ortaya koyuyor. Bu anlamda bu nitel çalışmanın amacı; fenomenoloji, hayal gücü, ostranenie ve hypertext kavramlarından yola çıkılarak, sanat temelli araştırma ve metinlerarasılık yöntemiyle, mitoloji, edebiyat, sinema, fotoğraf ve yeni medya arasındaki ilintileri örnekler üzerinden analiz etmektir.

Anahtar Kelimeler

Mitoloji, Borges, Hypertext, Hakikat Sonrası Çağ ve Yeni Medya, Fotoğraf Sanatı.

Kaynakça

• “Forking Paths” (1987). The New Media Reader (N. Montfort, N. Wardrip-Fruin, Eds.). [CD-Rom]. MIT.
• Atay, S. (2019). Post-Soviet Era and Postmodern Image Production. Revista de Științe Politice, Revue des Sciences Politiques. No: 61: 92-103. https://cis01.central.ucv.ro/revistadestiintepolitice/files/numarul61_2019/9.pdf
• Bahtin, M. (2017). Karnavaldan Romana, Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar (Soydemir, C. Çev.), (Irzık, S. Der.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Batchen, G. (1997). Burning With Desire: The Conception of Photography. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
• Bayat, F. (2007). Türk Mitolojik Sistemi Ontolojik ve Epistemolojik Bağlamda Türk Mitolojisi 1. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Bazin, A. (1957). La Politique des Auteurs. Cahiers du Cinema. http://www.newwavefilm.com/about/la-politique-des-auteurs-bazin.shtml. Adresinden alındı. (Erişim Tarihi: 25 Kasım 2021).
• Benjamin, W. (2002). Pasajlar (Cemal, A. Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Berlina, A. (2017). Viktor Shklovsky A Reader (Berlina, A. Trans.), London: Bloomsbury.
• Bogdanov, A. (2005). Ostranenie, Kenosis, and Dialogue: The Metaphysics of Formalism According to Shklovsky. The Slavic and East European Journal, 49(1), 48-62. htttp://www.jstor.org/stable/20058220.
• Borges, J. L. (1964). Labyrinths Selected Stories&Other Writings (Yales, D. A., Irby, J. E. Eds.), New York: New Directions Publishing Corporation.
• Borges, J. L. (2001). Alef (Uyar, T., Özgüven, F., Akerson, F., Bayaz, P. Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Borges, J. L. (2014) Atlas (Üster, C. Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Borges, J. L. (2017). Ficciones Hayaller ve Hikâyeler (Özgüven, F., Uyar, T. Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Carax, L. (Director). (2021). Annette [Film]. Amazon Movie.
• Castells, M. (2008). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür, Ağ Toplumunun Yükselişi (Kılıç, E. Çev.), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• christiantagliavini.com (n.d.) About me. https://www.christiantagliavini.com/about adresinden alındı. (Erişim Tarihi: 3 Mayıs 2022).
• Çizgen, E. (1992). Türkiye’de Fotoğraf. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Daston, L. (2014). Beyond Representation. In Representation in Scientific Practice Revisited (Coopmans, C., Vertesi, J., Lynch, M., Woolgar, S. Eds.), Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
• Dixon, R. K. (2007). Advancing Towards a Hydrogen Energy Economy: Status, Opportunities and Barriers. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, Vol. 12, pp. 325–341.
• Dupuy, L. (2011). Jules Verne Et La Géographie Française De La Deuxième Moitié Du Xıxème Siècle. Annales De Géographie, 679, pp. 225-245. https://www.cairn.info/journalannales-de-geographie-2011-3-page-225.htm.
• Dworzak, T. (2016, August 18). The Dark World of Pokémon Go! Magnum Photos (Laura Havlin, Ed.). https://www.magnumphotos.com/arts-culture/society-arts-culture/thomas-dworzak-the-dark-world-of-pokemon-go/ adresinden alındı. (Erişim Tarihi: 4 Aralık 2021).
• Eco, U. (1992). Açık Yapıt (Şahan, Y. Çev.), İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Flusser, V. (2006). Towards a Philosophy of Photography (Mathews, A. Trans.). London: Reaktions Book.
• Fontcuberta, J. (2014, July 8). Joan Fontcuberta: False Negatives (S. Jeffries, Ed.). The Guardian. https://www.theguardian.com/artanddesign/2014/jul/08/joan-fontcuberta-stranger-than-fiction adresinden alındı. (Erişim Tarihi: 4 Mayıs 2022).
• Frances, S. (2010). Borges and New Media: Connections via Heterotopic Spaces. Faculty of the Graduate School of The University of Texas, Master Of Arts, Master Thesis, Texas. https://rc.library.uta.edu/uta-ir/handle/10106/5446
• Gadamer, H. G. (1960). Wahrheit und Metoda. Tübingen: J. C. B. Mohr.
• Gadamer, H. G. (2008). Hakikat ve Yöntem Birinci Cilt (Arslan, H., Yavuzcan, İ. Çev.), İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Grimal, P. (1990). A Concise Dictionary of Classical Mythology. Oxford: Basil Blackwell.
• Manovich, L. (2003). New Media from Borges to HTML (Wardrip-Fruin, N., Montfort, N. Eds.), Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. http://manovich.net/index.php/projects/new-media-from-borges-to-html adresinden alındı. (Erişim Tarihi: 7 Mayıs 2022).
• Mayor, A. (2017). Dreams of Human-Powered Flight: The Myth of Daedalus. In Unravelling Ancient Myths&Legends. Dublin: Ancient-Origins.
• McLuhan, M. (2001). Globay Köy (Öcal Düzgören, B. Çev.), İstanbul: Scala Yayıncılık.
• Moulthrop, S. (2003). An Anatomy of Forking Paths. The New Media Reader (Montfort, N., Wardrip-Fruin, N. Eds.). [CD-Rom]. Cambridge, Massachusetts: MIT.
• Nietzsche, F. (2001). İyinin ve Kötünün Ötesinde (İnam, A. Çev.), İstanbul: Yorum Yayınevi.
• Özlem, D. (1995). Hermeneutik (Yorumbilgisi) Üzerine Yazılar. İstanbul: Ark Yayınevi.
• Pliny The Elder. (1961). Natural History, Volume IX, LIBRI XXXIII-XXXV. (Rackham, H. Ed.). Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
• Proust, M. (2010). Kayıp Zamanın İzinde, Swann’ların Tarafı Cilt 1 (Hakmen, R. Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Sartre, J. P. (2009). İmgelem (Tümertekin, A. Çev.), İstanbul: İthaki Yayınları.
• Tiphaigne de la Roche, C. F. (1761). Giphantia. (Horsfiled, R. Trans.). https://artinfiction.wordpress.com/2015/07/07/tiphaigne-de-la-roche-giphantie1760/ adresinden alındı. (Erişim Tarihi: 2 Mayıs 2022).
• Truffaut, F. (1954). Une Certaine Tendance du Cinéma Français. Cahiers du Cinema. http://www.newwavefilm.com/about/a-certain-tendency-of-french-cinema-truffaut.shtml adresinden alındı. (Erişim Adresi: 25 Kasım 2021).
• Verne, J. (2004). All Around the Moon (Roth, E. Trans.), Moscow: Dodo Press.
• Verne, J. (2008). From the Earth to the Moon and Round the Moon. Utah: Project Gutenberg.
• Yacavone, K. (2015). Benjamin, Barthes ve Fotoğrafın Tekilliği (Atay, S., Tumen, M. Çev.), İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• ELEKTRONİK KAYNAKLAR URL-1: Christian Tagliavini, Voyages Extraordinaires, “Le Photographe”, “L'Ovomachiniste”, 2014. https://www.christiantagliavini.com/voyagesextraordinaires , (Erişim Tarihi: 08.05.2022).
• URL-2: Gary Carsley, The Garden of the Forking Paths, “Posedion and Toohey Forest”, 2011. http://www.sabineschmidt.com/248.0.html?&tx_wtgallery_pi1[show]=89588295&cHash=4806eaafbf , (Erişim Tarihi: 08.05.2022).
• URL-3: Joan Fontcuberta, Sputnik, 1997. https://www.fontcuberta.com/wp/sputnik/# , (Erişim Tarihi: 08.05.2022).
• URL-4: Michael Wolf, A Series of Unfortunate Events, 2010. https://photomichaelwolf.com/#asoue/1 , (Erişim Tarihi: 08.05.2022).
• URL-5: Thomas Dworzak, The Dark World of Pokémon Go!, 2016. https://www.magnumphotos.com/arts-culture/society-arts-culture/thomas-dworzak-the-dark-world-of-pokemon-go/ , (Erişim Tarihi: 08.05.2022).
• URL-6: Thomas Dworzak, The Dark World of Pokémon Go!, 2016. https://www.magnumphotos.com/arts-culture/society-arts-culture/thomas-dworzak-the-dark-world-of-pokemon-go/ , (Erişim Tarihi: 08.05.2022).
• URL-7: Thomas Dworzak, The Dark World of Pokémon Go!, Shoah Anıtı, 2016. https://www.magnumphotos.com/arts-culture/society-arts-culture/thomas-dworzak-the-dark-world-of-pokemon-go/ , (Erişim Tarihi: 08.05.2022).